Bocianim szlakiem – wioski i miasteczka, które szczególnie ukochały sobie bociany

Żywkowo to najsłynniejsza bociania wieś w Polsce, ale nie jedyna. Takich miejsc jest u nas znacznie więcej. A początek lata, kiedy młode zaczynają opuszczać gniazda, to najlepszy czas, by je odwiedzić i z bliska przyjrzeć się życiu tych pięknych ptaków.

Choć bociany można spotkać w całej Polsce (we wsi Kłopot, w woj. lubuskim mieszka ich tak dużo, że utworzono w niej nawet Muzeum Bociana Białego), ptaki te najliczniej występują na północy i wschodzie naszego kraju. Nic więc dziwnego, że właśnie na tym obszarze, znajduje się najwięcej "bocianich wsi". Wiele z nich stało się już atrakcjami turystycznymi, które odwiedzają nie tylko przyrodnicy i ornitolodzy, ale także zwykli ludzie, którzy chcą podejrzeć życie tych uwielbianych przez Polaków ptaków.

Jedna z najliczniejszych kolonii bociana białego zamieszkuje Żywkowo – niewielką wieś w powiecie bartoszyckim, nieopodal granicy z Rosją. Mieszka tu zaledwie 20 osób i nawet 100 bocianów. Na dachach domów, drzewach i słupach rozlokowanych jest 50 gniazd. Zwykle zajętych jest ok. 40, ale bywają lata, gdy wszystkie bocianie domy mają lokatorów.

Jak na bocianią wieś przystało, działają w niej organizacje zajmujące się ochroną siedlisk i żerowisk tych ptaków (Polskie Towarzystwo Ochrony Ptaków) oraz obsługujące ruch turystyczny, spowodowany przez tak liczną kolonię (Stowarzyszenie Agroturystyczne Ziemi Żywkowskiej "Bociania wieś").
W Żywkowie jest też specjalna platforma widokowa, umożliwiająca obserwację ptaków i niewielkie muzeum. Na terenie wsi wytyczono też ścieżkę edukacyjną, wiodącą przez pola i mokradła, na których żerują bociany.

Żywkowo to nie jedyna miejscowość w regionie, która słynie z dużych kolonii bociana białego. Ptaki upodobały sobie także sąsiednie wsie: np. Szczurkowo, Toprzyny czy leżący niedaleko Kętrzyna Lwowiec, gdzie gniazduje ok. 40 bocianich par.

Wszystkie te miejscowości znajdują się na trasie "Warmińsko-Mazurskiego Szlaku Bocianiego", który liczy sobie blisko 90 km. Szlak wiedzie wzdłuż granicy polsko-rosyjskiej, przecinając 13 "bocianich miejscowości": Żywkowo, Toprzyny, Lejdy, Styligi, Szczurkowo, Ostre Bardo, Romankowo, Lwowiec, Krielikejmy, Siligniny, Skandawa, Momajny i Duje.

Podróżując bocianim szlakiem, koniecznie trzeba też zajrzeć do Ostoi "Warmińskie Bociany", która znajduje się w południowej części Niziny Staropruskiej. Na terenie całej ostoi zbudowano specjalne platformy widokowe, które umożliwiają obserwację mieszkających tu bocianów. A jest ich tu naprawdę dużo. Szacuje się, że aż 2 proc. całej "polskiej" bocianiej populacji gniazduje i żeruje właśnie na obszarze ostoi.

Choć to Żywkowo cieszy się w Polsce sławą wsi, w której mieszka najwięcej bocianów, tytuł Europejskiej Wsi Bocianiej przyznany został innej miejscowości. W 2001 r. otrzymała go maleńka, podlaska wieś Pentowo k. Tykocina. W miejscowości znajduje się tylko jedno gospodarstwo – malowniczy szlachecki dworek, którego jedyne sąsiedztwo stanowi przeszło 30 zamieszkanych bocianich gniazd. Ptasie domy usytuowane są na okolicznych drzewach, słupach oraz dachach dworku i zabudowań gospodarczych.

Miłośnicy przyrody i amatorzy fotografii znajdą tu prawdziwy raj. Brodzące w rozlewisku Narwi lub spacerujące po polach ptaki stanowią tu codzienny widok. A jakby tego było mało, dzięki dwóm wieżom obserwacyjnym umieszczonym na terenie dworku, można nawet zajrzeć do bocianich gniazd. W Pentowie działa też "Bociania Galeria", która poza pocztówkami i pamiątkami oferuje też książki i czasopisma o tematyce przyrodniczej.

Maleńka wieś na Podlasiu to absolutnie wyjątkowe miejsce na bocianiej mapie Polski – jedyne w naszym kraju, które znajduje się w Sieci Europejskich Wsi Bocianich.

Zobacz też: Otworzył winnicę w Gruzji i całkowicie odmienił swoje życie