Bory Tucholskie. Co każdy turysta powinien o nich wiedzieć?

Krajobraz Borów Tucholskich tworzą kępy morenowe, wydmy, rynny polodowcowe oraz wytopiska, które powstały w wyniku stopienia się wielkich brył lodu. Na tym terenie występuje też wiele jezior oraz wijące się zakolami doliny dwóch rzek: Brdy i Wdy, a w nich malownicze kaskady i progi kamienne. Rozległe bory sosnowe rosną na jałowych, piaszczystych glebach, dzięki czemu uniknęły losu innych pradawnych lasów, które wycinano pod uprawę rolną. To idealne miejsce dla aktywnych.

Będąc w Borach Tucholskich, podobnie jak w przypadku Białowieży czy Bieszczad, warto porzucić samochód i poruszać się pieszo, rowerem lub kajakiem. Po niezliczonych jeziorach można też pływać żaglówkami. Po rzecze Brda organizowane są jedne z najciekawszych spływów kajakowych w Polsce. Choć miejscami ma duży spadek i warki nurt, jest to rzeka dla każdego. Jest dość łatwa, ale ciekawa i dostępna dla kajaków na długości 233 km, począwszy od Jeziora Dużego Pietrzykowskiego. Podczas wakacji, w każdą niedzielę, na polu namiotowym leśnictwa w Małych Swornychgaciach, czekają instruktorzy, którzy pomogą w odbyciu wymarzonego spływu.

Na terenie Borów Tucholskich wytyczono również dwa główne szlaki dla rowerzystów: niebieski o długości 165 km, wiodący z Bydgoszczy do Chojnic i czarny, 115-kilometrowy, zaczynający się w Tucholi, a kończący w Bachorzu. Piechurzy natomiast znajdą dla siebie cztery trasy o różnym stopniu trudności. Wszystkie szlaki zostały dobrze oznaczone.

W Odrach znajduje się największe w Polsce skupisko kamiennych kręgów, które jest prawdopodobnie cmentarzyskiem Gotów z I i II w. n.e. Rezerwat położony jest po prawej stronie rzeki Wdy. Kręgi liczą od 15 do 33 m średnicy, a w każdym z nich jest od od 16 do 29 kamieni wystających z ziemi na 20 do 70 cm. Oprócz kręgów na terenie rezerwatu znajdziemy też ok. 30 kurhanów. W kręgach i kurhanach odkryto ponad 600 grobów. Od 15 września 1958 r. teren ten stanowi prawnie chroniony rezerwat przyrody. Stworzono go nie tylko dla zachowania obiektu archeologicznego, ale również w celu ochrony ponad 86 gatunków porostów (zwykle obserwowanych wyłącznie na terenach wysokogórskich), które odkryto na 300 głazach.

Szlak Struga Siedmiu Jezior prowadzi przez obszar wyjątkowej osobliwości przyrodniczej Pojezierza Pomorskiego. Niewielka rzeka łączy tu osiem jezior rynnowych o najwyższej klasie czystości: Ostrowite, Zielone, Jeleń, Bełczak, Główka, Płęsno, Skrzynka i Mielnica. Struga Siedmiu Jezior odprowadza swoje wody do jeziora Charzykowskiego. W czterech z wymienionych zbiorników rośnie rzadko spotykana w Polsce trująca roślina zwana lobelią jeziorną.

Szlak, który można pokonać pieszo, rowerem, a także przepłynąć kajakiem, prowadzi przez teren Parku Narodowego Bory Tucholskie (należy pamiętać o zakupie biletów). Rozpoczyna się on w Charzykowach - kolebce polskiego żeglarstwa śródlądowego, znanej od 1919 r. Po drodze spotyka się z innymi szlakami na tym obszarze, ale dobre oznakowanie nie pozwoli się zgubić. Kolejne na trasie są jeziora Niedźwiedź, Wielkie Gacno, Bachorze i Płęsno. Tu warto zatrzymać się przy dębie Bartuś. Dalej kierujemy się na wschód podążając za jeziorami Główka, Bełczak i Jeleń. Tu zmieniamy kierunek na południowy i podążamy do jeziora Ostrowitego, a dalej do miejscowości Klosnowo. Stąd można albo powrócić do Charzykowa, albo podążyć pod Bramę Człuchowską w Chojnicach, gdzie szlak się kończy.

Wiemy już, że w wodach Strugi Siedmiu Jezior urzęduje trująca roślina zwana lobelią jeziorną. Jednak oprócz niej w Borach Tucholskich można znaleźć wiele innych, rzadko spotykanych, roślin i zwierząt. Podczas grzybobrania można natrafić na takie gatunki jak poryblin jeziorny, turzyca bagienna, owadożerne rosiczki czy jeden z ponad 200 gatunków porostów. Ciekawa jest także tutejsza fauna. Obfitujące w wodę tereny zamieszkują wydry i bobry, gady i płazy, a wśród nich żaba trawna, rzekotka, dwa gatunki traszki, żmija zygzakowata, a także wodne ptactwo, w tym żurawie i zimorodki.

Żyje tu jeszcze wiele innych gatunków zwierząt - dziki, jelenie, kuny, kilka gatunków nietoperzy, prawie 150 gatunków ptaków, a wśród nich rzadki bielik. Przemierzanie lasów może więc przynieść nie tylko pełen grzybów kosz, ale także wspomnienie bliskiego spotkania z wyjątkową naturą.

W Fojutowie, na trasie z Tucholi do Czerska, można znaleźć bardzo oryginalną budowlę. W niewielkim jarze płynie rzeczka Czerska Struga, a nad nią, w odległości zaledwie 9 m, wznosi się łukowaty wiadukt, którego wierzchem przebiega spory kanał wodny rzeki Brdy. Konstrukcja ta, wzniesiona w 1948 r., została zaprojektowana w taki sam sposób jak rzymskie akwedukty. Ten w Fojutowie nie jest co prawda tak efektowny jak te antyczne, ale jest najdłuższy i najmasywniejszy w skali Polski (ma 75 m szerokości). Jest to również prawdopodobnie najdłuższe podwodne przejście w naszym kraju. Pod sklepieniem akweduktu została bowiem utworzona platforma dla pieszych.

Utworzony w 1827 r. rezerwat przyrody Cisy Staropolskie im. Leona Wyczółkowskiego, położony na ponad 85 ha nad jeziorem Mukrz, to największe w Polsce naturalne stanowisko cisa. Jest również najstarszym w Polsce i drugim pod tym względem w Europie obszarem chronionym tego typu. Pośród występujących w lesie sosen, dębów, lip, brzóz czy jesionów rośnie ponad 4 tys. okazów liczących kilkaset lat. Swą obecną nazwę rezerwat zyskał ze względu na częste wizyty w latach 1926 - 1935 L. Wyczółkowskiego. Stworzył on tu, rysując kredą litograficzną, ponad 100 portretów sędziwych cisów (m.in. "Chrobrego" o średnicy 2,5 m) i sosen.

Źródło: WP

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl