Gibraltar

Gibraltar – brytyjskie terytorium zależne znajdujące się na południowym krańcu Półwyspu Iberyjskiego. Jest częścią Wielkiej Brytanii w Hiszpanii i jednym z najmniejszych tego typu regionów na świecie. Posiada wiele atrakcji turystycznych uczęszczanych nie tylko przez ludzi, ale i słynne małpy. To także bogata historia, związana również z Polską. Warto go więc odwiedzić.

Gibraltar – historia

Gibraltar był miejscem od zawsze pożądanym dla Imperiów. Zajmowali go już starożytni Fenicjanie, a później za sprawą Greków i Rzymian stał się "końcem znanego świata”. Jego skała miała być nawet jednym ze Słupów Heraklesa. Nie był co prawda najdalej wysuniętym na południe krańcem Półwyspu Iberyjskiego, nie znajduje się więc najbliżej Afryki. To stąd jednak od zawsze najłatwiej było wypłynąć na wody cieśniny łączącej dwa kontynenty. Dzięki niemu również otrzymała miano "Cieśniny Gibraltarskiej”.

Sama nazwa Gibraltar pochodzi od imienia słynnego arabskiego przywódcy, który właśnie od Gibraltaru rozpoczął podbijanie Hiszpanii oraz reszty półwyspu. Tariq ibn Ziyad pojawił się tu w 711 roku i nazwał górę dominującą nad krajobrazem miejsca mianem Jebel Tariq. Arabowie później zbudowali tu swój zamek, a nazwa nowego arabskiego terytorium po pewnym czasie przekształciła się w tą, którą znamy do dziś.

Gibraltar pod arabskim dowództwem żył spokojnie aż do XV wieku, czyli czasów tzw. rekonkwisty. Hiszpanie walczyli z Arabami przez prawie 800 lat, by odzyskać swoje terytoria. Imperium Hiszpańskie odbyło wiele wypraw zwanych Krucjatami, planowało też przechrzcić wszystkich muzułmanów na Półwyspie Iberyjskim. W 1462 roku Hiszpanie skutecznie podbili Gibraltar. Od tamtej pory przez następne 3 stulecia należał do nich.

Wielka Brytania potrzebowała tymczasem dobrej bazy wojskowej, by swojego największego wroga, czyli Francję, atakować także od południowej strony. W 1704 roku skorzystali z chwilowej słabości Hiszpanów i wraz z obecną Holandią podbili Gibraltar. Hiszpania od tamtej pory kilka razy próbowała swoje terytoria odzyskać, ale Gibraltar przez cały czas pozostaje brytyjski.

Gibraltar – informacje ogólne

Gibraltar jest jednym z 14 zamorskich terytoriów zależnych Wielkiej Brytanii. Znajduje się na południowym krańcu Półwyspu Iberyjskiego i graniczy z Hiszpanią, do której kiedyś należał. Zajmuje terytorium zaledwie 6,7 km2. Jest jednym z najbardziej gęsto zaludnionych regionów na świecie. Obszar Gibraltaru zamieszkuje prawie 35 tys. osób - większość z nich po zachodniej stronie tego miejsca.

Na północy Gibraltar graniczy z hiszpańskim miastem La Línea de la Concepción i to tam przekroczymy przejście graniczne z tym brytyjskim terytorium. Przy samym przejściu znajduje się lotnisko obsługujące region. To port lotniczy Gibraltar (GIB) obsługujący rocznie ponad pół miliona pasażerów. Loty na Gibraltar oferowane są także z Polski, jednak zawsze uwzględniają przesiadkę.

Jeśli granicę będziemy chcieli tymczasem przekroczyć samochodem, z Hiszpanii jechać będziemy przez jeden z pasów startowych lotniska Gibraltaru. Gdy startują tam samoloty, droga z przejścia granicznego jest chwilowo zamykana. Chociaż jest on terytorium Wielkiej Brytanii, ruch jest tu prawostronny tak jak w reszcie Europy. Językiem urzędowym jest angielski, chociaż mieszkańcy Gibraltaru mówią doskonale również po hiszpańsku.

Gibraltar posiada też 12 kilometrów wybrzeża, które łączy go z Cieśniną Gibraltarską. Po jego zachodniej stronie znajduje się port morski, z którego statki wypływają również do Afryki oddalonej o niewiele ponad 20 kilometrów. Bardzo dużą część tego brytyjskiego terytorium zajmuje tymczasem słynna góra nazywana po prostu Skałą Gibraltarską. Jej główny szczyt ma wysokość 426 metrów i jest główną atrakcją turystyczną Gibraltaru.

Gibraltar – skała i mieszkające tam małpy

Widać z niej Afrykę, chociaż to o wiele więcej niż zwykła góra, na którą można się wspiąć. To właśnie u jej stóp powstał region o nazwie Gibraltar. Skała Gibraltarska jest dla wielu podróżników najważniejszym punktem wycieczki po tym miejscu i można jej poświęcić nawet cały dzień. W bardzo łatwy sposób dostaniemy się tam pieszo z miasta. W ten sposób można ją także obejść, chociaż tę opcję wybiorą tylko ci najbardziej wysportowani.

Najpopularniejsza jest wśród turystów kolej linowa na szczyt Skały Gibraltarskiej. Jeśli to właśnie ten sposób pokonania góry wybierzemy, bilet wstępu do niej najlepiej zamówić wcześniej przez internet. Ceny zaczynają się od 12,50 funtów i dzięki nim ominą nas długie kolejki do samego wyciągu (trzeba w nich stać nieraz nawet kilka godzin). Kolejka działa codziennie od 9:30 do 19:15, a przejażdżka nią zwykle obejmuje tylko wjazd na górę.

Dodatkowo trzeba kupić bilet wstępu do atrakcji turystycznych góry. Kosztuje 10 funtów, jednak wystarczy osobom, które będą chciały wspiąć się na Skałę Gibraltarską pieszo. Wejście znajduje się przy tzw. Zamku Maurów – na ulicy Willis Road oddalonej od granicy z Hiszpanią o zaledwie kilometr. Wycieczkę rozpoczniemy także od zobaczenia jedynej zachowanej do dziś wieży tego zamku. To Tower of Homage ("Wieża Hołdu") o wysokości 33 m, na którą również można wejść.

Skała Gibraltarska to również mnóstwo podziemnych tuneli, wykorzystywanych przez wojska brytyjskie. Częściowo będziemy mogli je zwiedzić, jak również znajdujące się w Skale słynne jaskinie – w tym Jaskinię św. Michała, która dziś służy jako przepiękna sala koncertowa. Na powierzchni Skała Gibraltarska to również kilka atrakcji. To między innymi wiszący most Windsor Bridge o długości 72 metrów.

Nie tylko inni ludzie będą nam towarzyszyć w trakcie wycieczki na Skałę Gibraltarską. Jej teren to także rezerwat przyrody, który zamieszkuje wiele rodzajów zwierząt. Najwięcej zauważymy małp. Magoty gibraltarskie są jedną z wizytówek tego brytyjskiego terytorium. Na Skale natomiast znajdują się wszędzie i bardzo lubią turystów. Są jedynymi dzikimi małpami w Europie i nikt nie wie do końca, w jaki sposób się tu znalazły.

Ich charakterystyczną cechą jest to, że nie mają ogonów. Miejscowi żartują, że małpy znikną z Gibraltaru dokładnie wtedy, co Brytyjczycy. Warto na nie uważać na Skale Gibraltarskiej, bo nie będą się nas bały. Potrafią skakać na turystów, a za cel obierają sobie często torebki i plecaki pozostawione bez opieki. Lubią gryźć i nie wolno ich dokarmiać, bo mogą nam ukraść nasze jedzenie. Grozi to także grzywną w wysokości do 4000 funtów.

Gibraltar – zwiedzanie miasta

Ze Skały Gibraltarskiej możemy zejść na południowym krańcu tego regionu albo wrócić się do miasta. Miasto zwiedzimy pieszo, chociaż jeżdżą po nim także autobusy miejskie, które zabiorą nas w każdy najważniejszy punkt. Wycieczkę warto rozpocząć od Casemates Square (czyli Placu Kazamatów). Mijaliśmy go, jeśli wycieczkę na Gibraltar rozpoczęliśmy od jego góry. Jest tymczasem najważniejszym jego punktem.

Na plac wejdziemy bramą Landport, która kiedyś była jedynym sposobem, by dostać się do miasta ogrodzonego murami. Pierwsze, co zauważymy, to jak bardzo brytyjski jest Gibraltar. Wszędzie dookoła usłyszymy angielski o podobnym akcencie do tego z Wysp, policja ubiera się tam tak samo, a na każdym rogu znajdziemy czerwoną budkę telefoniczną. Na samym placu napijemy się też piwa w wielu pubach, na przykład w The Lord Nelson nawiązującym do historii Gibraltaru.

Z Casemates Square warto przejść się główną ulicą miasta – to Main Street przebiegającą przez większą część Gibraltaru. Znajdziemy tam typowe atrakcje turystyczne, takie jak restauracje i wiele sklepów, a także budynków historycznych i muzeów. Trafimy na przykład do Muzeum Gibraltarskiego z wieloma ciekawymi wystawami, np. na temat zamieszkujących kiedyś to miejsce Neandertalczyków. To tam znajduje się również siedziba gubernatora Gibraltaru – budynek o nazwie The Convent.

Gibraltar posiada także swoje zoo umieszczone w ogrodzie botanicznym Alameda. Trafimy do niego kierując się na południe, wzdłuż ulicy Europa Road. Jadąc nią, trafimy tymczasem na południowy kraniec Gibraltaru z miejscem, które będzie jednym z kluczowych punktów podróży dla każdego Polaka. Później będziemy mogli stąd pojechać na wschodnie wybrzeże i zobaczyć tamtejsze plaże. Tutaj jednak znajduje się Europa Point i pomnik generała Sikorskiego.

Gibraltar – śladami katastrofy i gen. Sikorskiego

W czasach II wojny światowej Polska była pod okupacją, a nasz rząd przebywał na uchodźstwie. Premierem naszego kraju był wtedy generał Władysław Sikorski. Gibraltar tymczasem służył Aliantom jako jedna z baz wojskowych. Jego ludność tymczasowo została ewakuowana, a wojska rozpoczynały stąd wiele operacji militarnych. Jednym z nich była Armia Polska na Wschodzie.

Generał Sikorski odwiedzał Gibraltar w celu odbycia inspekcji wojskowej. 4 lipca 1943 roku, podczas powrotu z kilkutygodniowego pobytu, doszło do katastrofy lotniczej. Miała miejsce zaraz po starcie, a pasażerowie samolotu wraz z premierem Polski zginęli. Wydarzenie to do dzisiaj otacza wiele niejasności, a śmierć gen. Sikorskiego pozostaje bardzo tajemnicza. Historycy nie zgadzają się co do przyczyn wypadku, w związku z czym dookoła katastrofy powstało wiele alternatywnych teorii.

Gibraltar upamiętnił to wydarzenie odsłaniając w 2013 roku pomnik gen. Sikorskiego. Znajduje się na południowym krańcu tego brytyjskiego terytorium. To Europa Point. Pomnik ma informacje w języku angielskim, a także po polsku, a oprócz tego znajdziemy tam także latarnię morską, którą warto odwiedzić.

Gibraltar – przydatne informacje

Walutą używaną w tym brytyjskim terytorium jest funt gibraltarski (GIP) oznaczany takim samym symbolem (£) i posiadający taką samą wartość, co brytyjski odpowiednik. Wiele punktów w Gibraltarze przyjmuje także euro ze względu na częste wycieczki Hiszpanów do tego miejsca. Ten region może się też cieszyć niskimi podatkami. W sklepach za produkty zapłacimy bez VAT-u, dzięki czemu ceny są tam niższe niż w sąsiedniej Hiszpanii.

Na wycieczkę po Gibraltarze warto zabrać ze sobą adaptery do brytyjskich gniazdek. Również tam z takimi się spotkamy. Warto również pamiętać, że przez granicę Gibraltaru można przewieźć tylko określone ilości niektórych produktów. W szczególności kontrolowany jest pod tym względem alkohol – limit to 4 litry wina i 1 litr mocniejszych trunków.

Gibraltar, wraz z pozostałą częścią Wielkiej Brytanii, należy jeszcze do Unii Europejskiej. W trakcie planowanego Brexitu sytuacja ta ma się zmienić. Po raz kolejny to miejsce stało się więc przedmiotem debaty. Sami Gibraltarczycy chcą pozostać podlegli Wielkiej Brytanii – dwukrotnie w trakcie referendum odrzucali możliwość powrotu do Hiszpanii. Prawdopodobnie więc Gibraltar przestanie być częścią Unii Europejskiej, co będzie dla nas oznaczało konieczność posiadania wizy.