Głośno o polskich naukowcach. Dokonali niezwykłego odkrycia w USA

Odkryte przez polskich badaczy petroglify, czyli wyryte w skale rysunki, w większości datowane są na XII i XIII w. Najstarsze z nich pochodzą z III w. n.e., tzw. okresu Wyplataczy Koszyków. Naskalne ryty mają różne formy, są wśród nich figury geometryczne tworzące skomplikowane wzory, spirale. Bohaterami malowideł są często szamani, wojownicy, bizony, jelenie, owce górskie. Niektóre sceny przedstawiają polowania.

Zobacz też: Noc spadających gwiazd. Przed nami deszcz Geminidów

- Nasze tegoroczne ustalenia całkowicie zmieniają obraz tego obszaru osadniczego pod różnymi kątami - przekazał dr hab. Radosław Palonka, prof. UJ, który od 2011 r. prowadzi badania prekolumbijskiej kultury Indian Pueblo na płaskowyżu Mesa Verde, na granicy stanów Kolorado i Utah.

Archeolodzy dokonali swoich odkryć w wyższych, trudno dostępnych partiach trzech kanionów: Sand Canyon, Graveyard Canyon i Rock Creek Canyon. Wcześniej o możliwych tajemnicach tych rejonów informowali ich lokalni mieszkańcy. - Postanowiliśmy zweryfikować te przekazy. To, co tam ujrzeliśmy, przeszło nasze najśmielsze oczekiwania – powiedział Radosław Palonka.

800 m nad osadami klifowymi odkryto mnóstwo nieznanych dotąd petroglifów. Ogromne panele skalne ciągną się przez aż 4 km wokół masywu płaskowyżu. Indianie Pueblo wyryli w nich spirale, do 1 m średnicy, które służyły im do obserwacji astronomicznych i wyznaczania pewnych, charakterystycznych dni w roku - przesileń letnich i zimowych oraz równonocy wiosennych i jesiennych.

- Te odkrycia sprawiły, że musimy ten obszar zrekonstruować na nowo. Na pewno nie doszacowaliśmy liczby ludzi, którzy mieszkali w tych kanionach w XIII w. oraz złożoności ich praktyk religijnych, które częściowo musiały być odprawiane przy tych odkrytych panelach" – wyjaśnił badacz.

Archeolodzy z Polski liczą na kolejne odkrycia. Obecnie czekają na finalne opracowanie precyzyjnej mapy 3D trzech kanionów. Mapę przygotowują uczeni z Uniwersytetu w Houston, którzy przeprowadzili dokładne badania (tzw. badania lidarowe – przy użyciu lasera i teleskopu) tych terenów – aby dokonać pomiarów naukowcy przez trzy godziny latali samolotem na wysokości 450 m nad kanionami.

Ci amerykańscy naukowcy odkryli wcześniej w Gwatemali 60 tys. piramid, świątyń, pałaców, domów, dróg, kanałów i fortyfikacji zbudowanych przez Majów, które są porośnięte tropikalną roślinnością, i nanieśli te budowle na trójwymiarową mapę.

- Mamy nadzieję zlokalizować nieznane wcześniej stanowiska, głównie te z wcześniejszych okresów – powiedział o oczekiwaniach związanych z powstaniem nowej mapy prof. Palonka.

Polscy archeolodzy nawiązali podczas badań współpracę z indiańskimi grupami tubylczymi, żyjącymi w pobliskich rezerwatach, m.in. Hopi i Ute. Potomkowie Indian, żywo zainteresowani historią i kulturą przodków, wielokrotnie pomogli naukowcom Uniwersytetu Jagiellońskiego zrozumieć ikonografię, przedstawienia sztuki naskalnej oraz funkcje niektórych budynków.

W przyszłym roku naukowcy planują nagrania wideo z przedstawicielami starszyzny. Zarejestrowane rozmowy staną się częścią stałej, multimedialnej wystawy w Canyons of the Ancients Visitor Center and Museum. Na ekspozycji zaprezentowane zostaną również dotychczasowe ustalenia krakowskich archeologów.

Czytaj także: Koniec budowy na horyzoncie. Wielkie otwarcie jeszcze w tym roku

Zespół prof. Palonki jest jedynym z Polski i jednym z nielicznych z Europy, który prowadzi badania w tej części świata. Naukowiec przyznaje, że trudno rozpocząć prace w tym miejscu nie mając obywatelstwa amerykańskiego. Jako doktorant realizował badania w Crow Canyon Archaeological Center w Kolorado. Prowadzenie projektu dotyczącego kultury Pueblo zaproponował mu znany amerykański archeolog prof. William Lipe, który był recenzentem jego pracy doktorskiej.