Grobowce starsze od piramidy Cheopsa. Przetrwały na Pomorzu zakryte ziemią

Siedem megalitycznych grobowców, z których każdy jest o około tysiąc lat starszy od piramidy Cheopsa, odkrył archeolog Tomasz Wiktorzak. On sam jednak przekonuje, że zdecydowanie bardziej niż "odkrył" pasuje tu słowo "znalazł".

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

- Wiedziałem, że te grobowce znajdują się w tej okolicy. Ok. 100 lat temu opisał je słynny niemiecki badacz Ernst Sprockhoff. W jego albumie archeologicznym znajdują się zdjęcia tych obiektów, ryciny i informacje dotyczące stanowiska - opowiada Tomasz Wiktorzak.

Mimo tak szczegółowych danych, przez kolejne dekady nikt nie mógł natrafić na ukryte w ziemi grobowce.

- Problemem okazała się sporządzona przez Sprockhoffa mapa. Naukowiec umieścił je na niej nieprecyzyjnie, wskazując, że znajdują się między znacznie młodszymi, bo pochodzącymi z okresu kultury łużyckiej (około 700 - 400 r. p.n.e.) kurhanami, których w okolicy znajduje się bardzo wiele. Tymczasem megality usytuowane są kilkaset metrów dalej na południe - wyjaśnia archeolog.

Zwykły spacerowicz czy grzybiarz, który nie ma odpowiedniej wiedzy i wprawnego oka, raczej nie wypatrzyłby w lesie ani ukrytych pod ziemią grobowców, ani nie skojarzył niewielkich wzgórków z kurhanami, których w siemirowickich lasach nie brakuje. Nie odgadłby kryjących się za nimi historii i nie uświadomił sobie, że chodzi po ogromnym, liczącym wiele wieków, cmentarzysku.

Czytaj także: Nie każdy by się odważył tam spać. "Na początku ciężko było mi oswoić strach" - WP Turystyka

Dziś, za sprawą pracy archeologów i zaangażowania leśników z Nadleśnictwa Cewice, bez trudu można dotrzeć do pięknie odsłoniętego stanowiska archeologicznego i dowiedzieć się, co kryją porośnięte mchem pagórki.

- To jest kawał niesamowitej historii. Kiedy Tomek przyszedł i opowiedział nam, co skrywają nasze lasy, nadleśniczy Krzysztof Liziński zlecił inwentaryzację tych obiektów. Zaangażowaliśmy się również w badania, by odpowiednio zachować i chronić ten zabytek, a także udostępnić go ludziom - opowiada Adam Dominiecki, inżynier nadzoru w Nadleśnictwie Cewice, a do niedawna leśniczy Leśnictwa Cewice, na terenie którego znajdują się zabytki.

Za zgodą wojewódzkiego konserwatora zabytków jeden z megalitów poddano pełnemu badaniu archeologicznemu, a następnie zrekonstruowano i zachowano w formie odkrytej, by mogli go obejrzeć wszyscy pasjonaci tajemniczych, archaicznych miejsc pochówków dawnych ludów zamieszkujących Pomorze Środkowe.

Odkryty grobowiec jest nie tylko bardzo stary, ale ma też imponujące rozmiary.

- Ten obiekt jest monumentalny. Ma ponad 20 m długości i 7,5 m w szerszej części trapezowatego grobowca. Wierzchołek megalitu mierzy 4,5 m. Kiedy razem z Piotrem Alagierskim, moim kolegą archeologiem, przystępowaliśmy do jego rozkopywania, żaden z nas nie podejrzewał, że jest aż tak ogromny - mówi Tomasz Wiktorzak.

Ale nie tylko rozmiar grobowca zaskoczył archeologów. - Okazało się, że w tym miejscu znajdował się nie jeden, a dwa obiekty grobowe, powstałe w różnych okresach - wyjaśnia pan Tomasz. - Najpierw powstał tu obiekt w formie trapezu, co wskazuje na okres kultury pucharów lejkowatych. Potem przedstawiciele trochę późniejszej kultury wkopali się do tego grobowca, umieszczając w nim swoją komorę grobową - tłumaczy.

Czytaj także: Tłumy w stolicy. Gigantyczne kolejki w jednym miejscu - WP Turystyka

Zgodnie z wiedzą historyczną na tym terenie odbywały się tzw. pochówki szkieletowe. Jednak badacze nie znaleźli kości.

- Gleba tutejszych lasów nie konserwuje szczątków, więc te się po prostu nie zachowały. W grobowcu znaleźliśmy za to kilka cennych artefaktów, które trafiły do muzeum w Lęborku - m.in. amforę kulistą w doskonałym stanie, narzędzia z krzemienia i piękną kolię z bursztynowych paciorków, która może wskazywać, że jedna z pochowanych tu osób była kobietą.

Tego lata, po trwających dwa sezony wykopaliskach, archeologowie i leśnicy przystąpili do rekonstrukcji dawnego grobowca i zabezpieczeniu go dla odwiedzających.

- Ustawiliśmy kamienie w miejscach gdzie się pierwotnie znajdowały, odtworzyliśmy komorę grobową i tzw. obstawę boczną - opowiada Adam Dominiecki.

W tym ostatnim zadaniu leśnikom pomagali okoliczni mieszkańcy. - To był jeden z naszych pomysłów, by zaprosić ludzi do lasu, pokazać im ten zachwycający, monumentalny grobowiec i zachęcić do poznawania historii tych ziem. Ostatnio między kurhanami i megalitycznymi grobowcami wytyczyliśmy ścieżkę edukacyjną, ułatwiającą poznanie i zrozumienie zwyczajów ludzi, którzy żyli tu przeszło pięć tys. lat przed nami - dodaje leśnik.