Majorka Północna. Co warto zobaczyć

Miasto Pollença, zamieszkałe przez ok. 9 tys. osób, jest miejscem, w którym na każdym kroku czuje się historię, tradycję i kulturę. Są tu liczne galerie sztuki i warsztaty rzemiosła artystycznego. Miasto, jak i cały region, którego jest stolicą, było inspiracją dla twórców, takich jak brytyjska pisarka Agatha Christie albo aktor i reżyser Peter Ustinov oraz wielu katalońskich malarzy (jak Dionis Bennassar, Hermenegild Anglada i Camarasa czy Lorenzo Cerdá Bisbal). Pierwsze osadnictwo miało tu miejsce w czasach rzymskich, z których zachował się most rzymski El Pont Romà z I w. na rzece Torrente de Sant Jordi. Miasto zostało założone w XIII w. około 6 km od wybrzeża w celu ochrony przed najazdami, m.in. ze strony piratów. Wąskie średniowieczne uliczki zdobią kamienice wybudowane w XVII i XVIII w. Na rynku – Plaça Major dominuje monumentalny kościół Esglèsia de Nostra Senyora dels Àngels z XIII w. zbudowany przez templariuszy – rycerzy-zakonników, przebudowany w XVII w. Na rynku odbywa się co niedzielę
tradycyjny targ (8.00–13.00). Jest tu kilka przyjemnych kawiarni, gdzie przesiadują mieszkańcy.

Najbardziej charakterystycznym miejscem Pollença są strome schody składające się z 365 stopni, wzdłuż których prowadzi Droga Krzyżowa kończąca się na wzgórzu przy kaplicy zwanej Kalwarią – El Calvari. W Wielki Piątek odbywa się tu imponujące Misterium Męki Pańskiej, które można porównać do słynnego misterium, jakie w Polsce odbywa się w Kalwarii Zebrzydowskiej. Można też zwiedzić muzeum miejskie El Museu de Pollença w dawnym klasztorze Dominikanów – Convent de Sant Domingo z przełomu XVI i XVII w., w którym zakonnicy przebywali do 1836 r. (c. Santo Domingo, tel. +34 971 530437, czynne latem wt.–sb. 10.00–13.00 i 17.30–20.30, nd. 10.00–13.00, zimą wt.–nd. 11.00–13.00, bilet dla osoby dorosłej – 1,50 EUR). W muzeum eksponowane są zbiory archeologiczne, sztuka gotycka, kolekcja sztuki współczesnej i ceramiki.

Poza centrum miasta, przy drodze do Lluc warto odwiedzić uroczy warsztat ceramiczny ze sklepem-galerią – Ceramices Pollença (ctra Lluc bez nr., tel. +34 971 531105). Są tu dwa piece do wypalania gliny i ekspozycja ceramiki dekoracyjnej surowej i zdobionej – donice, naczynia, malowane płytki ceramiczne, białe figurki siurell – zabawki z czasów arabskich, a także dekoracyjne jaszczurki i mnóstwo przeróżnych pięknych pamiątek.

Kilka kilometrów na północny wschód od Pollença możemy zajrzeć do uroczej zatoki, w której rozłożyła się miejscowość wypoczynkowa Cala Sant Vicenç rozpoczynająca skalisty półwysep Cap de Formentor. Są tu cztery atrakcyjne plaże, kilka przyjemnych restauracji, barów i hoteli, z dominującym białym Hotelem Don Pedro. Zwraca uwagę architektura tego niewielkiego kurortu, gdzie pośród zieleni parku w centrum miejscowości zobaczymy wille zaprojektowane w zgodzie ze stylem i charakterem wyspy. Przy zejściu do głównej plaży Cala Barques stoi pomnik majorkańskiego malarza Lorenzo Cerdá Bisbala (1862–1956), który uwieczniał pejzaże wyspy, zwłaszcza malowniczego północnego wybrzeża.

Duża, spokojna miejscowość wypoczynkowa, odkryta przez pierwszych turystów już w latach 20. ubiegłego stulecia. Położona w szerokiej zatoce Badia de Pollença u stóp Serra de Tramuntana, utrzymała klimat dawnego portu rybackiego. W okolicy zachowały się pozostałości XVII-wiecznej fortecy strzegącej wybrzeża przed najazdami piratów. Większość turystów przyjeżdża tu z Wielkiej Brytanii. Jest to też ulubione miejsce rodzin z małymi dziećmi. Wzdłuż zatoki ciągną się piaszczyste plaże i promenady – promenada palmowa (Passeig Anglada Camarassa) i piniowa (Passeig de Vora Mar) z pięknymi widokami na góry półwyspu Formentor.

Z portu, pełnego luksusowych jachtów i łodzi rybackich, odpływają statki wycieczkowe do Cap de Formentor. W centrum miasta zachowało się wiele starych zabudowań, do których została w dość przyjazny sposób dobudowana infrastruktura turystyczna z hotelami, apartamentowcami, restauracjami, biurami wynajmu samochodów, rowerów i sprzętu wodnego.

Półwysep Formentor przez wielu uznawany jest za najpiękniejszy zakątek wyspy. Nic dziwnego, że widokową drogą z Pollença do przylądka Cap de Formentor, która przecina serpentynami najdalej na północ wyciągnięty fragment Serra de Tramuntana, wspinają się latem setki samochodów i autokarów z turystami. Widoki stromych klifów schodzących do morza i dzikiej przyrody wokoło są rzeczywiście fantastyczne. Po drodze oznaczono trzy punkty widokowe (tabliczką z ikoną starego aparatu), gdzie można się zatrzymać na małym parkingu. Pierwszy z nich to Mirador d’es Colomer z widokiem na wysepkę o tej samej nazwie. Szczególnie bajkowy pejzaż można podziwiać z punktu widokowego w pobliżu Cala Figuera – widać stąd skalisty, niemal pionowy kraniec półwyspu z latarnią morską, wcinający się w granatową toń morza, które wygląda stąd bezkreśnie. Do dzikich zatok prowadzą także oznakowane drewnianymi tabliczkami szlaki piesze. Jeden z nich Cami Vel del Far – prowadzi na sam kraniec Formentoru.

Droga przecina tunelem górę Es Fumat i dociera na sam kraniec półwyspu – przylądek Cap de Formentor z latarnią morską – el Far de Formentor, zbudowaną w 1860 r. Przy dobrej przejrzystości powietrza widać stąd na horyzoncie Minorkę. Latarnię można obejść dookoła wzdłuż tarasu. Jest tu też kawiarnia.

Na półwyspie znajdziemy kilka plaży, z których najbardziej popularne są Cala Formentor (Cala Pi de la Posada) i Cala Murta, przy której mieści się duży parking; dojeżdża tu autobus nr 38. W pobliżu znajduje się jeden z pierwszych luksusowych hoteli na wyspie, Hotel Formentor, wzniesiony w dwudziestoleciu międzywojennym, gdzie od lat przyjeżdżają wybitni artyści i politycy (gościli tu m.in. Winston Churchill, John Wayne, Octavio Paz), a za pokój liczy się średnio 500 EUR.

Zabytkowe średniowieczne miasto Alcúdia z położonym w pobliżu nowoczesnym portem Port d’ Alcúdia oraz przylegającymi do nich ośrodkami wypoczynkowymi tworzą drugie duże centrum turystyczne północnej Majorki, rozwijające się od lat 70. Obszar zamieszkuje około 16 tys. osób. Ciekawostką jest, że Alcúdia promuje się zgodnie z duchem czasu jako region ekoturystyczny pod hasłem i logo Alcúdia – municipi ecoturistic, a dbałość o ochronę przyrody i dziedzictwa kulturowego jest priorytetem rozwoju turystyki. Od 1994 r. władze lokalne przyznają wybranym obiektom i firmom proekologicznym markę Distintivo Ecoturístico.

Miasto pod nazwą Pollentia (katal. Pol•lèntia) założyli Rzymianie, kiedy podbili wyspę w 123 r. p.n.e. Pozostałości budowli oraz zbiory archeologiczne z tamtych czasów świadczą o bogactwie antycznego miasta – w okolicach Alcúdii zachowały się rezydencje, teatr, forum, świątynie i inne budynki publiczne i prywatne. Miasto zostało zniszczone przez Wandali, by na nowo rozwinąć się w czasach rządów arabskich od 902 r., kiedy nazywało się Al-Qudya, co oznacza „wzgórze”. Było wówczas ważnym ośrodkiem handlowym i kulturalnym Majorki. Renesansowe mury obronne wniesione po rekonkwiście na przełomie XIII i XIV w., za panowania króla Jakuba II broniły dostępu nie tylko do miasta, ale też całego północnego wybrzeża. Miasto doznało licznych ataków ze strony piratów. Po najbardziej dotkliwym z nich, w 1558 r., wielu mieszkańców przeniosło się do Palmy, a Alcúdia powoli traciła na znaczeniu.

Do starego miasta zamkniętego pierścieniem średniowiecznych murów miejskich wchodzi się przez najlepiej zachowaną bramę Porta de Moll. Wewnątrz czeka nas plątanina wąskich brukowanych uliczek i zabytkowych kamienic. Głównym placem jest niewielki Plaça Constitució otoczony kawiarniami i restauracjami. Warto pospacerować ulicą Camí de Ronda, która okrąża stare miasto wzdłuż wewnętrznej strony murów. W czwartki i w niedziele w uliczkach miasta odbywa się kolorowy targ żywności i rzemiosła (8.00–13.00).

Budowa średniowiecznych murów obronnych – la murada medieval trwała od 1298 do 1360 r. Ich długość wynosiła 1,5 km, wysokość 6 m, strzegło ich 26 baszt, a do miasta można się było dostać przez trzy bramy, których pozostałości zachowały się do dziś. Główną bramą była La Porta de Mallorca (de Sant Sebastià), która łączyła miasto z drogą do Palmy. La Porta des Moll (de Xara) łączyła Alcúdię z portem (zachowała się oryginalna krata). W miejscu, gdzie wznosiła się trzecia brama – La Porta de Vila Roja, odkryto resztki mostu, którym wjeżdżało się do miasta. W XVI w., za panowania króla Filipa II zbudowano drugi pierścień murów, który miał lepiej bronić Alcúdię przed artylerią ciężką. Zgodnie z założeniami renesansowych projektów fortyfikacji głównym elementem strategicznym obrony były bastiony – baluartes, gdzie umieszczano działa. W Alcúdii wzniesiono osiem takich bastionów, z których do dzisiaj zachowały się cztery – el Baluart de Sant Ferran (jest to plac byków), el Baluart del Rei, el Baluart de la Reina i el
Baluart de Santa Maria.

W starym mieście zobaczymy zabytkowy kościół – Església de Sant Jaume wbudowany w mury, który pełnił także funkcje obronne. W miejscu oryginalnego kościoła z XVI w. w latach 1870–1893 została zbudowana nowa świątynia w stylu neogotyckim z dużą rozetą rozświetlającą wnętrze. W prezbiterium warto zobaczyć neogotycką nastawę ołtarzową, dzieło katalońskich rzeźbiarzy Llorença Ferrer i Miquela Arcasa, poświęconą św. Jakubowi. W kościele mieści się muzeum parafialne gromadzące dzieła sztuki sakralnej z różnych epok.

Opodal kościoła warto zwiedzić także muzeum monograficzne Pollentii – Museu Monogràfic de Pol•lèntia z bogatymi zbiorami archeologicznymi (c. Sant Jaume 30, tel. +34 971 546413, czynne: wt.–pt. 10.00–16.00, sb.–nd. 10.00–14.00, latem czynne jest dłużej, bilet dla osoby dorosłej – 2 EUR obejmuje zwiedzanie ruin). Dowiemy się tu, jak powstała, wyglądała i rozwijała się Pollentia – pierwsza rzymska stolica Majorki, założona przez Kwintusa Cecyliusza Metellusa Balearyjskiego.

Po odwiedzeniu muzeum Pollentia warto zobaczyć pozostałości rzymskiego miasta poza murami miejskimi położone pomiędzy starym miastem a portem. Zarówno ruiny, jak i starówka Alcúdii są wpisane na listę zabytków dziedzictwa kulturowego Hiszpanii (Bien de Interés Cultural).

Najbliżej murów obronnych, w części zwanej la Portella (przy Avinguda del Prínceps d’Espanya) zobaczymy ruiny trzech domów i fragmenty ulic (Ciutat Romana de Pol•lèntia). Nieco dalej na otwartej przestrzeni rozłożyło się forum rzymskie – El Fòrum, czyli dawny główny plac starożytnego Rzymu, który ozdabiały kolumnady, świątynie i budowle publiczne. Zachowały się tu m.in. resztki świątyń. Mniej więcej w połowie drogi pomiędzy starym miastem a portem przetrwała najbardziej spektakularna budowla antyczna – ruiny teatru El Teatre Roma z I w., który mógł pomieścić 2 tys. osób (z Avinguda del Prínceps d’Espanya należy skręcić w Camí de Teatre Roma).

Port d’Alcúdia jest sporym centrum hotelarsko-gastronomicznym regionu, którego sercem jest malownicze nabrzeże z przystanią jachtów (klub żeglarski – Alcudiamar), łodzi rybackich i statków wycieczkowych. Wzdłuż przystani prowadzi szeroki pasaż pieszy udekorowany palmami – Passeig Marítim, przy którym ciągną się niewysokie hotele i restauracje. Do pasażu prowadzą wąskie uliczki piesze – Carrer dels Mariners, Carrer dels Pins i Carrer de la Mar, pełne niewielkich klimatycznych barów, kawiarni i restauracji odwiedzanych zwłaszcza przez mieszkańców. Przy pasażu portowym zaczyna się piaszczysta plaża miejska Platja d’Alcúdia ciągnąca się dalej na południe, która jest częścią długiego pasa piaszczystych plaż – Platja de Muro rozłożonych wzdłuż całej niemal zatoki Badia d’Alcúdia aż po Can Picafort.

Położony pomiędzy Alcúdią a Can Picafort park przyrodniczy utworzono w 1988 r. Jest to największy obszar podmokły na Balearach, obejmujący dawną lagunę oddzieloną od morza pasmem wydm. Park przylega do mocno zagospodarowanego turystycznie wybrzeża. Można go zwiedzać wytyczonymi ścieżkami pieszymi z tablicami informacyjnymi opowiadającymi o cennej przyrodzie mokradeł. Jest ważnym miejscem żerowania i gniazdowania ptaków zarówno osiadłych, jak i migrujących, których zaobserwowano tu ponad 270 gatunków. Można zobaczyć m.in. łyskę, bączka, kaczki, czaple, żurawie i flamingi. Roślinność bagienna jest zdominowana przez trzcinę pospolitą, pałkę wodną i kłoć wiechowatą.

Wejście do parku z niedużym parkingiem w pobliżu znajduje się w okolicach kanału S’Oberta, blisko plaż Platja de Muro I i II. Około kilometra od wejścia znajduje się recepcja i muzeum przyrodnicze. Park otwarty jest IV–IX codz. 9.00–18.00, X–III codz. 9.00–17.00, muzeum przyrodnicze 9.00–16.00, wizyta jest bezpłatna, tel. +34 971 892250.

Can Picafort jest dość dużą miejscowością wypoczynkową z ładnymi piaszczystymi plażami w okolicy oraz dużymi hotelami i apartamentowcami. W najstarszej części zachowały się fragmenty ładnej zabudowy dawnego portu rybackiego z białymi jednopiętrowymi domami i zielonymi okiennicami. Bogaty jest wybór barów, restauracji, biur podróży i wszelkich innych elementów infrastruktury turystycznej towarzyszących podobnym ośrodkom turystyki zorganizowanej. Wzdłuż długiej promenady nadmorskiej, pełnej słonecznych kawiarni i restauracji, prowadzi ścieżka rowerowa. Są tu dwie piaszczyste plaże miejskie: Platja de Can Picafort i Platja de Son Bauló oraz kilka godnych polecenia plaż w okolicy.

Muro jest stolicą regionu o tej samej nazwie, miasteczkiem spokojnym, tradycyjnym i pełnym uroku. Najbardziej charakterystycznym zabytkiem jest pokaźny kościół Església de Sant Juan w stylu baroku katalońskiego, z dzwonnicą, która pełniła kiedyś funkcję wieży strażniczej. Przy Carrer Major znajdziemy ciekawe muzeum etnograficzne – Museu Etnológic de Mallorca (c. Major 15, Muro, tel. +34 971 860647).

Do Sa Pobla od strony wybrzeża prowadzi malownicza droga przez mokradła S’Albufera, wśród trzcin i pól ryżowych. Miasteczko znane jest ze święta la festivitat de Sant Antoni Abat (16 stycznia), kiedy św. Antoni Abad walczy z demonem. Prastarym obrzędom towarzyszą degustacje wybornej lokalnej kuchni. Warto tu także zwiedzić dwa interesujące muzea (c. Antoni Maura 6, tel. +34 971 542536): muzeum sztuki współczesnej – El Museu d’Art Contemporani prezentujące prace artystów z Majorki i niezwykłe muzeum zabawek – el Museu de la Jugueta, gdzie zobaczymy ponad 3 tys. eksponatów związanych z pięknymi czasami dzieciństwa w dawnych latach.

Dominika Zaręba