My nie z Gniezna, ale z Giecza. Sensacja archeologiczna

_ Podręczniki do wymiany - radzi \"Gazeta Wyborcza\". Najstarszym piastowskim grodem był Giecz, a nie Gniezno. A głównym budowniczym państwa Polan był nie Mieszko I, ale jego ojciec Siemomysł - dowodzą najnowsze badania poznańskich archeologów. _

Kiedy powstały pierwsze grody piastowskie? \"To sensacja. Historycy nie zdają sobie jeszcze w pełni sprawy ze znaczenia tych badań\" - komentuje prof. Tomasz Jasiński, mediewista z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu.

\"Odkrycia dużo zmieniają. Podręczniki się zdezaktualizowały\" - podkreśla prof. Andrzej Buko, dyrektor Instytutu Archeologii i Etnologii PAN w Warszawie.

Ostatnimi laty naukowcy coraz częściej \"odmładzają\" państwo polskie, nawet o 100 lat. Przekonują ich do tego zaskakujące wyniki kilkunastoletnich prac prowadzonych na terenie wczesnośredniowiecznych grodów w centrum Wielkopolski - kolebce państwa polskiego. Z tzw. badań dendrochronologicznych wynika, że to gród w peryferyjnym dziś Gieczu (wieś między Poznaniem a Wrześnią), a nie w Gnieźnie był pierwszą siedzibą rodu Piastów - czytamy w gazecie.

Dendrochronologia polega na odczytywaniu z przekroju drzewa daty jego ścięcia. Prof. Marek Krąpiec z Akademii Górniczo- Hutniczej w Krakowie stworzył dla dębu z Wielkopolski specjalną skalę, która pozwala określić datę ścięcia drzewa nawet do 2 tys. lat wstecz. \"Szerokość przyrostów drzewa jest zależna od klimatu. Sekwencje klimatyczne na przestrzeni lat są niepowtarzalne, ich zapis w postaci rocznych przyrostów to jak odcisk palca\" - tłumaczy prof. Krąpiec.

Badania dendrochronologiczne nie pozostawiają wątpliwości: gród w Gieczu zbudowano w latach 60. IX wieku - gród w Gnieźnie (dzieciom w polskich szkołach znany m.in. z legendy o Lechu, Czechu i Rusie) postawiono dopiero około 940 roku. Historycy podkreślają jednocześnie, że już przed 940 r. Gniezno mogło odgrywać inną rolę - miejsca pogańskiego kultu.

Dzięki tym samym badaniom coraz więcej wiemy o kształtowaniu się państwa pierwszych Piastów jeszcze przed przyjęciem chrztu. W latach 30. X w., gdy państwo rządzone było przez Siemomysła, ojca Mieszka I (choć stuprocentowej pewności co do tego ojcostwa historycy nie mają), pod topór poszły ogromne połacie lasów w centralnej Wielkopolsce. Z dębowych bali zbudowano wtedy najważniejsze grody formującego się państwa: Gniezno, Bnin i - być może - Poznań. Wiemy też teraz, że to Siemomysł, a nie Mieszko jako pierwszy rozpoczął ekspansję terytorialną. Archeolodzy mają dowody na spalenie i zniszczenie przez Piastów całej sieci grodów plemiennych położonych między Obrą i Baryczą.

\"Po dojściu do władzy Mieszko I przebudował grody założone przez ojca - m.in. ten na Ostrowie Lednickim. W latach 70. X wieku Mieszko przyłączył pas ziemi nadnoteckiej - wały grodu w Santoku datowane są właśnie na 970 r. W tej i kolejnej dekadzie mamy do czynienia z akcją scalania ziem państwa i budowania nowych grodów na terenie całej Wielkopolski\" - mówi \"Gazecie Wyborczej\" dr Michał Kara z Instytutu Archeologii i Etnologii PAN. Syn Mieszka Bolesław Chrobry przyłączył prowincje wcześniej zhołdowane: Śląsk, Kraków i Pomorze.

(PAP)