Najpiękniejsze zabytki renesansu lubelskiego. Gdzie ich szukać?
Renesans lubelski to styl architektoniczny, który rozwinął się na przełomie XVI i XVII wieku. Przyczynił się do tego między innymi wielki pożar Lublina. Miasto powstało jednak ze zgliszczy, a efekty odbudowy można podziwiać do dzisiaj.
Lublin z lotu ptaka
Renesans lubelski łączy styl gotycki z elementami włoskiego i niderlandzkiego renesansu. Te rysy widać w bryłach kościołów, mieszczańskich kamienic i szlacheckich rezydencji nie tylko w Lublinie, ale też innych miastach i miejscowościach regionu. Twórcami byli architekci i rzemieślnicy z Włoch, którzy projektowali nowe i przekształcali stare budowle.
Obecnie w regionie działa nawet turystyczny Szlak Renesansu Lubelskiego, dzięki któremu można poznać nie tylko popularny Kazimierz Dolny i Lublin, ale także Szczebrzeszyn czy Kodeń oraz inne lokalizacje. Jego długość wynosi ok. 250 km, a do interesujących obiektów kierują znaki oraz tablice informacyjne.
Najpiękniejsze zabytki Lublina
Według portalu Nocowanie.pl stolica Lubelszczyzny to jedno z najchętniej odwiedzanych przez turystów miast w regionie. Najwięcej gości przyjeżdża tu podczas trwania wiosennych i letnich festiwali, takich jak Noc Kultury albo Carnaval Sztukmistrzów. Warto zostać tu na dłużej, by poznać najpiękniejsze zabytki miasta.
Wśród nich jest oczywiście wiele zabytków renesansu lubelskiego – to przede wszystkim świątynie zlokalizowane w obrębie staromiejskich murów oraz w sąsiedztwie Starego Miasta. Jedną z bardziej klimatycznych uliczek jest Złota, prowadząca do kościoła dominikanów. Chociaż został ufundowany w średniowieczu przez Kazimierza Wielkiego, to po pożarze w 1575 r. wymagał odbudowy. Zyskał wtedy sklepienie i fasadę w stylu renesansu lubelskiego.
Ten sam styl architektoniczny widać w kościele Wniebowzięcia NMP Zwycięskiej, który znajduje się przy ulicy Narutowicza. Został ufundowany przez Jagiełłę po zwycięstwie pod Grunwaldem. Warto zwrócić uwagę na wnętrze - zwłaszcza w prezbiterium, które jest bogato zdobione sztukateriami.
Wyjątkowa architektura Kazimierza Dolnego
Na przełom XVI i XVII wieku przypadają czasy świetności miasta, które wzbogaciło się na handlu zbożem. Zamożni mieszczanie w stylu renesansu lubelskiego wybudowali swoje siedziby, mieszczące się do dzisiaj przy rynku. Są niezwykle okazałe i kunsztownie zdobione, wyróżniałyby się rozmachem nawet w Krakowie, nie mówiąc o malutkim Kazimierzu Dolnym.
Kazimierscy mieszczanie ufundowali też dwa miejscowe kościoły – farę oraz wzorowany na niej kościół św. Anny. Wzdłuż brzegu Wisły powstały natomiast ogromne spichlerze do magazynowania zboża. Było ich około sześćdziesięciu, niestety przetrwało ledwie kilka. Jednak i te zachowane resztki świadczą o bogactwie mieszczan, którzy nawet budynkom o takim przeznaczeniu nadawali kunsztowne formy.
Zabytek przebudowany w stylu renesansu lubelskiego znajduje się też po drugiej stronie Wisły, w Janowcu. Miejscowość znana jest dzięki zamkowi, warto jednak zwiedzić miejscowy kościół, mający pierwotnie cechy gotyku. Na przełomie XVI i XVII wieku fasada zyskała charakterystyczne szczyty, dobudowano też wieżę. Wewnątrz warto zwrócić uwagę na sztukaterie autorstwa Jakuba Balina oraz manierystyczny nagrobek rodu Firlejów, który jest dziełem Santi Gucciego.
Kodeń i Szczebrzeszyn – co można tam zobaczyć?
Kodeń to niewielka wieś położona około 40 km od Białej Podlaskiej. Na co dzień jest tu raczej sennie i spokojnie, ale wszystko zmienia się wraz z przybyciem pielgrzymów. W Kodniu znajduje się bowiem bazylika św. Anny ze słynącym z cudów obrazem Matki Bożej Kodeńskiej.
Wnętrze kościoła zdobią sztukaterie w stylu renesansu lubelskiego. Umieszczono je na kopule oraz sklepieniach kaplic, nawy i prezbiterium.
Natomiast Szczebrzeszyn to miasto na Roztoczu, położone niedaleko Zamościa. Rozsławił je wiersz Jana Brzechwy o chrząszczu - zresztą pomnik chrząszcza stoi w centrum miasta i jest jego wizytówką. To jednak niejedyna ciekawostka, ponieważ podczas pobytu w Szczebrzeszynie można zwiedzić zabytkowe świątynie. Są to wybudowane w stylu renesansu lubelskiego kościoły św. Mikołaja oraz św. Katarzyny.
Kościół św. Mikołaja zatracił swoje oryginalne cechy, na co wpłynęły dwa pożary i gruntowny remont, który przeprowadzono w XIX wieku. Burzliwą historię ma także drugi z wymienionych kościołów. Powstał w pierwszej połowie XVII wieku, w 1812 r. przekształcono go na szpital, a pod koniec stulecia przekształcono go na cerkiew. Katolicy odzyskali budynek świątyni dopiero w 1917 r., służy wiernym do dzisiaj.
