Bajkowe miejsce blisko Polski. Niezwykłe widoki i brak tłumów
Na słowackim Liptowie, w Trlenskiej dolinie w Wielkiej Fatrze, ok. 100 km od Zakopanego, znajduje się niepozorna, ale bajkowa wioska. Choć zdaje się być skansenem, to jednak nim nie jest. Jest zamieszkałą wioską, której mieszkańcy parkują obok swoich drewnianych domostw najnowsze modele samochodów. Poznajcie Vlkolinec.
Vlkolinec to najpiękniejsza wioska Słowacji, której nazwa wywodzi się od często występujących w tym obszarze wilków. Jej nazwa po polsku to Wilkoliniec. Administracyjnie jest dzielnicą miasta Rużomberk i znajduje się na jednym z grzbietów Wielkiej Fatry, na wysokości ok. 718 m n.p.m. Ze względu na swoją wyjątkowość, miejscowość ta została wpisana w 1993 roku na listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO.
"Vlkolinec jest interesującą nienaruszoną i dobrze utrzymaną osadą, złożoną z typowych obiektów zrębowych charakterystycznego środkowoeuropejskiego typu. Nie jest znany żaden inny zespół mieszkalny, który można by porównać z Vlkolincem pod względem jednorodności" – mówi fragment dokumentu wpisującego to miejsce na listę UNESCO.
Bajkowa wieś Vlkolinec
Ludzie zamieszkiwali to miejsce już w XV wieku, zaś najstarsza wzmianka o nim pochodzi z 1461 roku. Pierwsze spisane dane mówiące o liczbie domostw i mieszkańców pochodzą dopiero z 1766 roku, kiedy mieszkało w wiosce 117 osób. Najwięcej mieszkańców w swojej historii Vlkolinec miał w latach 1869 – 1880, kiedy osadę zamieszkiwało ok. 345 osób.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Jedna z najmłodszych stolic na świecie. Znajduje się niedaleko Polski
Miejsce to jest żywą historią rozwoju regionu, jego architektury, a także pomnikiem oporu. Najpierw wobec panów panujących na zamku Likawskim w XVIII wieku, potem, już w historii najnowszej, zapisując swoją kartę w temacie antyfaszystowskiego ruchu oporu.
Wiek XX był dla osady, podobnie jak dla całego kraju i kontynentu, niezwykle trudny. Po wybuchu antyfaszystowskiego Słowackiego Powstania Narodowego we wrześniu 1944 roku Vlkolinec, położony w strategicznym obszarze działań, doznał znacznych zniszczeń. Po wojnie zaś, przymusowa kolektywizacja przeprowadzona w Czechosłowacji, przyczyniła się do degradacji okolicy.
Rozważano nawet przymusowe przesiedlenie mieszkańców do miasta Rużomberk, gdyż dumni górale, żądali takich samych warunków życia i komunikacji, jakie dostępne były w mieście.
Po wpisaniu na listę UNESCO, Vlkolinec, jako jedyna tak doskonale zachowana wieś na Słowacji, stał się popularnym miejscem odwiedzin. Zarówno wśród Słowaków jak i zagranicznych turystów, szczególnie Polaków, którzy uwielbiają weekendowe podróże do południowego sąsiada.
Współcześnie mówi się o kilkunastu stałych mieszkańcach Vlkolinec, bo większość właścicieli 45 domów traktuje je jako domki letniskowe.
Adobe Stock Vlkolinec przenosi do przeszłości
Wieś znajduje się pod szczytem Sidorovo, który należy do Wewnętrznych Karpat Zachodnich, do pasma górskiego Wielkiej Fatry. Urbanistycznie spoglądając na to urokliwe miejsce, Vlkolinec jest typową wsią zbudowaną wzdłuż ulicy, choć położonej wysoko i będącej bardzo pochyłą. Domostwa położone są przy głównej ulicy, zaś zabudowania gospodarcze schowane na tyłach urokliwych domów.
Osią centralną osady jest potok spływający z Sidorova, który przepływa przez środek wsi. Najważniejsze zabytki to Dwór Rolnika z niewielkim muzeum w środku oraz sklepem z pamiątkami obok, Galeria w murowanym budynku na wprost Domu Rolnika, studnia, dzwonnica, szopa pasterzy oraz znajdujący się na uboczu, murowany kościół Najświętszej Marii Panny.
Dwie rzeczy przebijają w odbiorze tego miejsca. Pierwsza to jednorodność. Miejsce to nie sprawia wrażenia sztuczności, jest jednością, która tworzy wrażenie autentycznego przeniesienia się do przeszłości. Druga rzecz to niesamowity spokój, który odczuje każdy, kto odwiedza to miejsce. Mieszkańcy robią swoje, z uśmiechem rozmawiają z sąsiadami, w sobotnie południe popijają już Złotego Bażanta, zaś na polach układających się w swoisty amfiteatr, odbywa się festyn, na którym spotykają się tak mieszkańcy jak i turyści.
Kluczem do współczesnego sukcesu tego miejsca, tym, co sprawiło, że zachowało ono swój oryginalny charakter, jest jego odizolowanie od świata.
Vlkolinec - informacje praktyczne
Do Vlkolinca nie jeździ żadna komunikacja miejska. Można tam jednak dotrzeć szlakiem pieszym i rowerowym bezpośrednio z miasta Rużomberk. Można także samochodem lub skuterem wjechać wąską i krętą asfaltową drogą od drugiej strony, jakieś 10 km jazdy od centrum Rużomberku.
Wstęp do Vlkolinca jest płatny (2 euro dorosły, 1 euro ulgowy, 1 euro za parking). Środki przeznaczane są na utrzymanie niewielkiego muzeum we wsi oraz generalną konserwację przestrzeni.