Śnieżka. Kultowy budynek obserwatorium odzyska dawny blask

#NowaŚnieżka2025 to jeden z priorytetowych projektów IMGW-PIB. Według harmonogramu, w 2021 r. rozpoczną się prace zabezpieczające poszycie dachowe środkowego i górnego dysku WOM Śnieżka. W przyszłym roku zostaną opracowane dokumentacje dotyczące projektu instalacji wodnej, kanalizacyjnej i energetycznej do wszystkich obiektów użytkowych oraz projektu i kosztorysu remontu generalnego dysku dolnego (w 2022 r. zostanie również wzmocniona jego konstrukcja zewnętrzna).

Na lata 2023-2025 zaplanowano prace budowlane, instalacyjne, kanalizacyjne, teletechniczne i energetyczne oraz remont generalny dysku dolnego. Przewidywany koszt inwestycji to około 3,3 mln euro.

Remont obserwatorium na Śnieżce

Planowany remont obejmie nie tylko sam obiekt budowany w latach 1966-1974, ale również infrastrukturę zewnętrzną. Podstawowe zadanie to doprowadzenie wody. Co prawda, pracownicy obserwatorium mają do niej dostęp, ale rurociąg, który ją doprowadza, jest w złym stanie technicznym.

- Oprócz wymiany rurociągu planujemy również zrobić kanalizację, by móc odprowadzać ścieki, z którymi jest coraz większy problem. Dawniej na Śnieżce nie było też ich oczyszczalni, więc początkowo wszystko spływało w rumosz skalny – mówi w rozmowie z WP Piotr Krzaczkowski, kierownik WOM Śnieżka.

Budynek obserwatorium składa się z trzech dysków. W środkowym i górnym, które nie wymagają remontu, prowadzone są badania meteorologiczne. Generalny remont, włącznie z naprawą wszystkich instalacji i urządzaniem wnętrza, przejdzie natomiast spodek dolny (restauracyjny). W przyszłości ma się on stać miejscem spotkań miłośników wypoczynku na łonie natury i górskich wędrówek po Karkonoszach.

Co ważne, zwożenie ciężkich sprzętów może się odbyć tylko w letnich miesiącach, kiedy jest czynna droga dojazdowa. – Jeśli materiały znajdą się na górze, prace remontowe mogą trwać też w zimie. Ale trzeba mieć świadomość, że jeśli zapomni się choć jednego worka z cementem, to później dowiezienie tego nie wchodzi praktycznie w rachubę. Zimą wszystko trzeba wnosić na plecach. Jeździ jeszcze co prawda czeski wyciąg, ale w czasie pandemii korzystanie z niego jest utrudnione – wyjaśnia kierownik obserwatorium meteorologicznego na Śnieżce.

Na tę chwilę trudno przewidzieć, czy wszystko odbędzie się zgodnie z planowanym harmonogramem. Nie wiadomo dokładnie, w jakim stanie technicznym jest cała konstrukcja. Może się okazać, że będzie potrzeba większego nakładu pracy niż zakładano.

– Ponadto wszystkie prace trzeba konsultować z konserwatorem zabytków, ponieważ w 2020 r. obserwatorium zostało wpisane do rejestru zabytków woj. dolnośląskiego. Remont zabytkowego budynku jest też droższy niż zwykłego, więc koszt całego projektu będzie na pewno wyższy niż początkowo myśleliśmy – dodaje Piotr Krzaczkowski.

Remont obserwatorium na Śnieżce - co z noclegami?

Część turystów zastanawia się, czy w trakcie remontu jest szansa na stworzenie na szczycie Śnieżki schroniska oferującego noclegi. Tego typu obiekt dawniej tu funkcjonował.

W projekcie #NowaŚnieżka2025 nie uwzględniono takich planów. Ostatnie schronisko po polskiej stronie szczytu wybudowano w 1862 r., a w latach 60 XX w. podjęto decyzję o jego wyburzeniu.

- Turyści często mylą nasze obserwatorium, nazywane potocznie "latającymi talerzami", z nieistniejącym już budynkiem schroniska – mówi kierownik obserwatorium. - Teoretycznie my mamy 2 pokoiki, które można by udostępnić, ale nie ma do nich doprowadzonej wody i brak tu warunków do komfortowego wypoczynku. Przy okazji remontu można by je udoskonalić, jednak jest to nieopłacalne m.in. ze względu na niewielką liczbę potencjalnych miejsc noclegowych. Ponadto czasem są one wykorzystywane przez załogę obiektu.

Praca w obserwatorium meteorologicznym na Śnieżce – codzienne obowiązki

A ta ma co robić. Praca w obserwatorium meteorologicznym polega m.in. na obserwowaniu chmur, dokonywaniu pomiarów temperatury oraz prędkości i kierunku wiatru, sprawdzaniu parametrów wilgotności powietrza i monitorowaniu ilości opadów.

- Ludzie często osoby słysząc o obserwatorium od razu myślą o astronomicznym. My nie obserwujemy nic lunetami, choć też patrzymy w niebo. Nasz ogródek meteorologiczny jest zlokalizowany na szczycie obserwatorium. Prowadzimy w nim wszystkie pomiary i obserwacje. Czasem ta praca wiąże się również z ryzykiem. Porywające wiatry na Śnieżce potrafią nawet oderwać pracowników od ziemi – wyjaśnia Piotr Krzaczkowski.

Na szczęście są to tylko porywy chwilowe.

Śnieżka – zmienne warunki atmosferyczne i nietypowe zachowania turystów

Przez 21 lat pracy kierownik obserwatorium na Śnieżce miał okazję przeżyć zarówno wiele zabawnych, jak i smutnych historii. Większość z nich jest związana ze specyficznymi warunkami panującymi na szczycie i w jego okolicach. I choć niektórym może się wydawać, że Śnieżka nie jest wymagającą górą, bo latem można wejść na nią podczas niedługiego spaceru z Karpacza lub korzystając z wyciągu, zimą staje się ona niebezpieczna.

- W okresie zimowym warunki mogą zmienić się diametralnie. Pamiętam sytuację, gdy wchodziłem na Śnieżkę. Na równi było mnóstwo śniegu i zapadałem się w nim dosłownie po pas. Część tyczek wyznaczających szlak było niewidocznych z powodu panującej zamieci. Wejście na szczyt z górnej stacji wyciągu zajęło mi 6 godz. (latem byłaby to niespełna godzina). Dotarłem szczęśliwie do celu, ale na granicy wyczerpania fizycznego. Słyszałem, że w historii zdarzało się, że ludzie ginęli, nie mogąc znaleźć drogi – wspomina Piotr Krzaczkowski, który mimo trudnych warunków najbardziej lubi przebywać w górach właśnie zimą.

Na Śnieżce zaskakujące mogą być nie tylko warunki atmosferyczne, ale również zachowania niektórych turystów. Czasem zapominają oni, że znajdują się w górach i mają nietypowe wymagania. Próbują też nadużywać pomocy ze strony Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego, wzywając je bez potrzeby.

- Pamiętam pewną sytuację, która wydarzyła się przed laty krótko po sylwestrze. W restauracji na szczycie przesiadywała para z Niemiec popijająca herbatkę. Zagadnęli mnie i zapytali, czy mogę im zamówić taksówkę na Śnieżkę. Uśmiechnąłem się i powiedziałem, że jest to mało realne i nie mogę tego zrobić. Oni byli przekonani, że chodzi o pieniądze i zaczęli tłumaczyć, że koszt nie ma znaczenia. Wytłumaczyłem im, że to nie jest kwestia pieniędzy, tylko zimą żaden pojazd tutaj nie wjedzie. Byli w szoku, że jedyne na co są zdani to własne nogi. Musieli ruszyć, nie wzywając GOPR-u – mówi kierownik obserwatorium.

Mamy nadzieję, że gdy po remoncie restauracja znów zostanie otwarta, nikt nie wpadnie na to, by zamawiać do niej taksówkę.