Syria - skarby kultury zniszczone przez ISIS

Dżihadyści z Państwa Islamskiego *zamordowali jednego z najbardziej zasłużonych archeologów w syryjskiej *Palmyrze; jego pozbawione głowy ciało powiesili na jednej z kolumn na głównym placu starożytnego miasta - poinformowały media. Zabicie 81-letniego Chaleda al-Asaada, który zajmował się *zabytkami Palmyry *przez ponad 50 lat, to najnowszy akt terroru ISIS, które opanowało po jednej trzeciej terytorium Iraku i Syrii.

#IS #beheads 81yr old #archeologist for not #revealing #treasures -#khaled was head of antiquities for over 50 years pic.twitter.com/lBsz1eDDFU

— sudhakar (@naidusudhakar) sierpień 19, 2015

Według syryjskiej agencji prasowej SANA i Syryjskiego Obserwatorium Praw Człowieka, mającego siedzibę w Wielkiej Brytanii, al-Asaad, którego wcześniej IS przetrzymywało około miesiąca, został stracony we wtorek na placu przed miejskim muzeum, a egzekucji przyglądało się wielu ludzi. Według dyrektora generalnego departamentu antyków i muzeów Syrii Mamuna Abdulkarima zamordowany był jednym z pionierów syryjskiej archeologii w XX wieku, a ISIS próbowało wydobyć od niego informacje na temat niektórych bogactw muzealnych, które ukryto przez dżihadystami. Dokładna liczba zniszczonych i rozkradzionych zabytków kultury w Syrii, niektóre z nich mają nawet kilka tysięcy lat, nie jest znana. Trwające wciąż działania wojenne uniemożliwiają dokładną inwentaryzację. Niestety nadal, niemalże każdego dnia, jakieś mniej lub bardziej znane, ale wartościowe miejsce, budowla czy przedmiot narażone są na zagładę. Poznajcie wyjątkowe zabytki kultury, które zostały zburzone lub częściowo zniszczone w ciągu ostatnich
lat.

PAP/WP

Pierwsze wzmianki o Palmyrze, położonej w północnej części Pustyni Syryjskiej, ok. 215 km na północny wschód od Damaszku, pochodzą jeszcze z początku II tysiąclecia p.n.e. Wpisana na listę UNESCO stanowi jeden z najważniejszych na świecie kompleksów wykopalisk. W maju 2015 roku bojownicy ISIS zajęli Palmyrę *i zniszczyli słynnego *Lwa z Al-lat oraz inne cenne rzeźby. Na początku lipca Państwo Islamskie zamieściło nagranie wideo przedstawiające egzekucję 25 syryjskich żołnierzy, których rozstrzeliwują w amfiteatrze w Palmyrze młodzi chłopcy. Pokazano też kilkudziesięciu mężczyzn oraz kilkoro dzieci siedzących na stopniach rzymskiego amfiteatru i przyglądających się egzekucji.

Dla wielu ekspertów najpoważniejsza katastrofa miała miejsce w największym syryjskim mieście - Aleppo. Leży ono na krańcu Pustyni Syryjskiej, w połowie drogi między Eufratem a wybrzeżem Morza Śródziemnego. To jedno z najdłużej nieprzerwanie zamieszkałych miast Bliskiego Wschodu, położone niegdyś na szlaku handlowym z Europy do Indii. Pierwsze wzmianki o nim pochodzą z ok. 1800 r. p.n.e., a pierwszą tam umiejscowioną osadę datuje się na 5 tys. lat p.n.e. Jego zabytki są bezcenne. W 2012 r. zniszczony został Wielki Meczet Umajjadów, a w 2013 r. zburzony jego 45-metrowy minaret wybudowany w 1090 r. Pochodząca z XIII w. świątynia (pierwotnie z 715 r., dwukrotnie burzona) kryła grób św. Zachariasza, ojca Jana Chrzciciela. Zniszczony i spalony został także m.in. XVII-wieczny suk Al-Madina, będący największym w historii zadaszonym targowiskiem na świecie, biblioteka z tysiącami rzadkich manuskryptów czy średniowieczna cytadela, wzniesiona na wzgórzu, które do celów obronnych wykorzystywane było już 3 tys. lat przed
Chrystusem. Podczas walk trwających na terenie Aleppo, w latach 2012-14, poważenie zniszczona lub zburzona została większość zabudowań Starego Miasta. W ich murach, m.in. w budynku rady miasta, historycznym hotelu Carlton czy pałacu sprawiedliwości, swoje siedziby mieli żołnierze Assada. W pierwszej połowie 2015 r. miasto ponownie zostało poważnie zniszczone. Zginęły setki osób, ucierpiało wiele zabudowań. Bomby podkładano w meczetach, na placach, w parkach. W lipcu br. podłożono ładunki wybuchowe w cytadeli, co spowodowało kolejne poważne zniszczenia tego obiektu.

fot. AA/EAST NEWS

Położony w mieście Hims meczet Chalida ibn al-Walida z 9 kopułami i 2 minaretami, ceniony ze względu na architekturę z okresu Imperium Osmańskiego, był symbolem antyrządowej syryjskiej rewolucji. Stanowił także skład amunicji rebeliantów. Został ostrzelany przez wojska syryjskie w lipcu 2013 r., co spowodowało uszkodzenie grobowca Chalida ibn al-Walida, któremu świątynia była dedykowana, a także poważne zniszczenia i pożar wnętrz. We wrześniu większość zabudowań Starego Miasta, które jako jedyna część miasta była wciąż w rękach rebeliantów, *została zrównana z ziemią *przez artylerię i bombowce sił rządowych.

W zachodniej Syrii, na prawym brzegu rzeki Orontes, położone było starożytne miasto Apamea. Obecnie znajdują się tam jedne z najlepiej zachowanych budowli z czasów Rzymu i Bizancjum oraz średniowieczna cytadela. Miejsce to doceniane było m.in. ze względu na przepiękną, mierzącą 1,85 km ulicę kolumnową z II w., bizantyjskie kościoły, liczne mozaiki oraz górującą nad współczesnym miastem Qalaat al-Madiq fortecę z XII w. W 2012 r. na terenie zajętego przez rebeliantów Qalaat al-Madiq przez 17 dni trwały ciężkie walki z ostrzałem artyleryjskim ze strony Armii Syryjskiej. Regularnie grabione i ostrzeliwane było stanowisko archeologiczne, które obecnie na zdjęciach satelitarnych wygląda niemalże jak powierzchnia księżyca. Za pomocą wierteł usunięte zostały bezcenne mozaiki, zdemontowano głowice kilku kolumn oraz splądrowano muzeum. Pozyskane w ten sposób zabytki zostały prawdopodobnie sprzedane kolekcjonerom w celu pozyskania środków na zakup broni. Na filmach, jakie pojawiły się w internecie, widać jak po
liczącej tysiące lat drodze poruszają się czołgi - do chwili obecnej nie wiadomo jak wielkiego dokonały zniszczenia. Nadal nie oceniono także skali zniszczeń w średniowiecznej cytadeli.

Od 2012 r. odnotowano kilkakrotne ataki na zamek Crac des Chevaliers - Twierdzę Rycerzy położoną w zachodniej części kraju, w prowincji Hims niedaleko granicy z Libanem. Budowla, która pochodzi z czasów krucjat, była siedzibą rycerskiego zakonu joannitów. Liczący ponad 800 lat zabytek od 2006 r. jest wpisany na listę UNESCO oraz na listę zagrożonych zabytków UNESCO. W zamku w 2012 r. schronienie znaleźli rebelianci. Tuż po tym po ostrzale została zniszczona zamkowa kaplica, a w 2013 r. obiekt dwukrotnie ucierpiał podczas oblężenia Hims na skutek ostrzałów samolotowych. Twierdza została uwolniona z rąk opozycji w marcu 2014 r.

Malula to malownicze miasteczko położone 50 kilometrów na północny wschód od Damaszku. Otoczone górami, urzeka przyklejonymi do skał domami i wydrążonymi we wzgórzach starożytnymi grobowcami. Jest również miejscem pielgrzymek chrześcijan, ze względu na kult św. Tekli. To także jedno z trzech zakątków na ziemi, gdzie wciąż na co dzień używa się języka aramejskiego - tego samego, którym posługiwał się Jezus Chrystus. To wyjątkowe miejsce było ofiarą ataków radykalnych islamistów. Najpoważniejsze akty grabieży i palenie kościołów oraz domów chrześcijan odnotowano w 2013 r. Wówczas ci, którzy nie chcieli poddać się konwersji na islam byli mordowani. Na przełomie listopada i grudnia 2013 r. został splądrowany klasztor św. Tekli, z którego uprowadzono 12 zakonnic. Zostały one uwolnione podczas wymiany 9 marca 2014 r. W tym samym roku klasztor i kilka kościołów zostało ostrzelanych z broni ciężkiej.