W 53 tys. grobów pochowano ok. 170 tys. osób. Wśród nich m.in. George Michael
Nie znajdziecie go na liście najpopularniejszych atrakcji Londynu. Tymczasem jest jednym z najważniejszych zabytków architektury epoki wiktoriańskiej i należy do najbardziej klimatycznych zakątków angielskiej stolicy. Wejście na teren cmentarza Highgate jest biletowane, ale zdecydowanie warto zapłacić, by odkryć to niezwykłe miejsce.
Dwa wieki historii
Highgate był drugim prywatnym cmentarzem w Londynie otwartym na podstawie uchwały parlamentu z 1832 r. Nowy przepis miał rozwiązać problem braku miejsc na niewielkich, przykościelnych cmentarzach, który pojawił się w okresie intensywnego rozwoju Londynu i rosnącej liczby mieszkańców.
W latach 30 i 40 XIX stulecia powstało siedem takich nekropolii, które dziś określane są mianem "siedmiu wspaniałych". Pierwszym z nich był inspirowany paryskim Père-Lachaise - Kensal Green, drugim - otwarty w 1839 r. przez firmę London Cemetery Company - Highgate, a dokładniej jego zachodnia część.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Pokazali jak wyglądał obrzęd dziadów. "Trudno to opowiedzieć, trzeba to przeżyć"
Cmentarz natychmiast zyskał popularność wśród bogatych mieszkańców stolicy. Miało to ogromne znaczenie, bo prywatne firmy zakładające nekropolie obiecywały nie tylko rozwiązanie problemu znalezienia miejsca na nowe pochówki oraz zabezpieczenia trumien i zwłok przed kradzieżami, ale także szybkie i duże zyski.
Highgate - wschód i zachód
Popularność Highgate sprawiła, że w 1854 r. London Cemetery Company do 17 akrów, na których powstał cmentarz, dokupiła 19 akrów po przeciwnej stronie Swain’s Lane. I tak do malowniczej, i bogatej w niezwykłe rozwiązania architektoniczne zachodniej części cmentarza, dołączyła część wschodnia, której celem było przede wszystkim przynoszenie zysków.
Dziś spacerując po wschodniej stronie trudno jednak zauważyć, że tu pieniądze wygrały z naturą i pięknem. Choć nie ma w tej części takich architektonicznych perełek jak Aleja Egipska w zachodnim Highgate, nie brakuje tu miejsc, którymi naprawdę można się zachwycać.
Nowe groby na zabytkowym cmentarzu
Blisko 200-letnia nekropolia jest jednym z najbardziej okazałych zabytków okresu wiktoriańskiego. Jednak jest to zabytek niezwykły, bo wciąż pojawiają się na nim nowe groby. Liczba wolnych kwater na Highgate jest mocno ograniczona, jednak wciąż odbywają się tu pogrzeby.
Friends of Highgate Cemetery Trust, organizacja charytatywna, która przejęła pieczę nad nekropolią, na oficjalnej stronie cmentarza zamieściła informację, że wolne miejsca można wykupić wyłącznie do natychmiastowego wykorzystania. Jedynie osoby po 80. roku życia lub nieuleczalnie chore mają prawo wykupić miejsce z wyprzedzeniem.
Tym co sprawia, że Highgate uważany jest za jeden z najpiękniejszych cmentarzy na świecie, jest współdziałanie przyrody i człowieka. Na jego terenie nie brakuje zieleni. Przeciwnie - część nagrobków trudno dojrzeć między drzewami, inne oplatane są przez pnącza i korzenie. W niektórych zakątkach można odnieść wrażenie, że spaceruje się po dżungli.
Wśród tej zieleni kryją się prawdziwe perełki. Wspaniałe pomniki, pięknie rzeźbione w kamieniu nagrobki i monumentalne grobowce. Pod względem zabytków architektury funeralnej więcej do zaoferowania ma część zachodnia. To tu znajduje się Aleja Egipska, która wygląda jak aleja zmarłych ze starożytnego królestwa wijąca się za dwoma obeliskami.
Po sąsiedzku mieści się równie zachwycający Krąg Libanu oraz Katakumby Tarasowe. Wszystkie te miejsca można jednak zobaczyć jedynie podczas wycieczki z przewodnikiem. Atrakcja jest bardzo popularna, więc bilety na taki spacer warto wykupić z wyprzedzeniem.
Gwiazdy wschodu
O ile bardziej prestiżowa część zachodnia, zwana też "Starym Terenem", słynie z zabytków architektury, o tyle większość nagrobków sław, znajduje się w części wschodniej. Miejsce ostatniego spoczynku znalazło tu wielu sławnych literatów m.in. George Eliot, Charles Dickens, John Galsworthy czy Douglas Adams, autor kultowej powieści "Autostopem przez galaktykę".
Szczególną uwagę przykuwa nagrobek, a właściwie pomnik Karola Marksa. Pierwotnie został on pochowany razem ze swoją żoną w jednej z bocznych alejek. Jednak w 1956 r. z Funduszu Pamięci Marksa utworzonego przez Partię Komunistyczną, w centralnej części wschodniego Highgate ufundowano pomnik z imponującym popiersiem Marksa wykonanym przez socjalistycznego rzeźbiarza Laurence'a Bradshawa.
Także w zachodniej części nekropolii można znaleźć groby sławnych ludzi. W 2016 r. pochowano tu George’a Michael’a. Turyści przychodzący na grób sławnego muzyka proszeni są, by nie pozostawiać na nagrobku żadnych pamiątek czy prezentów. O ile organizacja zajmująca się cmentarzem, nie ma nic przeciwko długopisom zostawianym na grobach pisarzy w części wschodniej, o tyle drobiazgi przynoszone muzykowi są usuwane przez pracowników cmentarza.
Zaplanuj wycieczkę
Teren zajmowany przez cmentarz jest olbrzymi. W 53 tys. grobów znajdujących się w obu częściach nekropolii pochowano ok. 170 tys. osób. Jeśli więc chcemy znaleźć konkretne nagrobki, lepiej się wcześniej przygotować, korzystając z cmentarnej wyszukiwarki. Podobnie jeśli chcemy obejrzeć najpiękniejsze zabytki architektury w części zachodniej. Można je zobaczyć wyłącznie podczas wycieczek z przewodnikiem, które cieszą się dużym zainteresowaniem, warto więc dokonać wcześniejszej rezerwacji.
Cmentarz jest otwarty codziennie, poza świętami Bożego Narodzenia, w godzinach 10 - 17 (od marca do października) lub 10 - 16 (od listopada do lutego). Bilety można kupić on-line lub w kasie na miejsce (płatność wyłącznie kartą).
Za bilet upoważniający do udziału w wycieczce (wstęp na teren całego cmentarza) od 1 listopada 2024 roku zapłacimy: normalny - 18 funtów brytyjskich, ulgowy (dla dzieci od 8 do 17 lat) - 9 funtów brytyjskich. Istnieje też możliwość zwiedzania osobno części wschodniej. Ceny biletów od 1 listopada 2024: dorośli - 15 funtów brytyjskich, dzieci - 7,5 funta.