Zagrzeb
Jak we wszystkich metropoliach, tak i tutaj rytm życia jest bardzo szybki, a chorwacka stolica pulsuje niespożytą energią.
Teatr Narodowy Położony nad Sawą Zagrzeb jest stolicą Chorwacji. Mieszka w nim blisko 780 000 mieszkańców, czyli ok. jednej piątej ludności kraju. Od czasów średniowiecznych miasto pełni funkcję centrum kulturalnego i politycznego. Przyjeżdża tu dużo mniej turystów niż na wybrzeże. Nie oznacza to jednak, że miasto jest tylko przystankiem w drodze do nadmorskich kurortów. Naprawdę zasługuje na uwagę.
Jak we wszystkich metropoliach, tak i tutaj rytm życia jest bardzo szybki, a chorwacka stolica pulsuje niespożytą energią. Ale stare dzielnice miasta zachowały urok. Podróżny, wysiadając na dworcu autobusowym lub kolejowym, z trudem może pojąć, że już 20 min drogi stąd znajduje się Gornji grad (Górne Miasto, oaza spokoju z ukwieconymi, brukowanymi uliczkami, oświetlonymi nocą latarniami gazowymi. Zagrzeb odkrywa tajemnice jedynie tym, którzy nie spieszą się podczas zwiedzania.
Architektura Zagrzebia przypomina architekturę innych miast monarchii Austro-Węgier, takich jak Wiedeń czy Budapeszt. Można zwiedzać katedrę i barokowe kościoły, podziwiać rzeźbione fasady budynków, odpoczywać w parkach, które są zielonymi płucami miasta, lub na tarasach licznych kawiarni. Aby dobrze poznać i poczuć atmosferę całego centrum, trzeba przeznaczyć na to dwa lub trzy dni.
ZWIEDZANIE
Odradzamy poruszanie się samochodem. Zaparkowanie pojazdu w zabytkowych dzielnicach Gornji grad i Kaptol graniczy z cudem. Odległości nie są duże, lepiej więc zwiedzać miasto pieszo. Proponujemy trzy trasy spacerowe po Zagrzebiu, które pozwolą odkryć i docenić wszystkie jego uroki.
Okoliczne Miasta
Varazdin Krapina Pregrada Klanjec Donja Stubica Gornja Stubica Marija Bistrica Sisak
Gornji grad
Do starówki prowadzi ulica Radićeva, najszersza ulica między Gornjim gradem i Kaptolem, która niegdyś była handlowym centrum miasta. Można szybko skręcić w lewo i schodkowaną alejką zwaną Zakmardijeve stube dojść do promenady Strossmayera, można też wspiąć się wyżej do Kamiennej Bramy. Turyści mniej wysportowani, aby dotrzeć do Górnego Miasta, zazwyczaj korzystają z kolejki linowej Uspinjaća oddanej do użytku w 1889 r. Początkowo kolejka była parowa, w 1934 r. ją zelektryfikowano. Dolna stacja znajduje się przy ulicy Tomićevej (wjazd 3 HRK), górna przy wieży Lotrśćak.
KAMIENNA BRAMA (Kamenita vrata).
Jedyna stojąca po dziś dzień brama miejska, której obecny kształt pochodzi z 1842 r. Jak zaświadcza umieszczona nad nią kamienna płyta, w 1731 r. potężny pożar zniszczył wszystkie drewniane elementy budowli. Ocalał jedynie obraz Maryi Panny z Dzieciątkiem. Jest on wystawiony w kaplicy i stanowi dziś obiekt kultu. Co roku 15 sierpnia wierni składają tu przyrzeczenia i przynoszą dary wotywne. W 1929 r. w niszy ściany zachodniej ustawiono rzeźbę Dory Krupićevej, bohaterki powieści \"Córka złotnika\" Augusta Šenoi. Książka opowiada o życiu XVIII-wiecznego Gradca; w 1978 r. została wydana w języku polskim. Tuż za bramą, w starej kamienicy przy ulicy Kamienitej 9, znajduje się apteka działająca nieprzerwanie od 1355 r. Pod koniec XIV w. pracował w niej Nicollo Alighieri, wnuk autora \"Boskiej komedii\".
Ulica Radićeva mija starówkę, dochodząc do placu Ilirski trg. Zwraca uwagę neogotycka kaplica z 1895 r. zaprojektowana przez Hermana Bollé, ucznia wiedeńskiego architekta Friedricha von Schmidta. Od Ilirskiego trgu odchodzi ulica Opatićka. U jej wlotu stoi masywna, czworoboczna wieża (Popov toranj) zbudowana przez Kaptol w XIII w., w okresie wznoszenia murów obronnych w Gradcu. Obecnie działa tu obserwatorium astronomiczne. Obok znajduje się budynek dawnej szkoły podstawowej, a parę metrów dalej muzeum miejskie.
MUZEUM MIASTA ZAGRZEBIA (Muzej grada Zagreba).
Ul. Opatićka 20
tel. (01) 4851361 lub 4851362
e-mail muzej-grada-zagreba@mgz.htnet.hr
www.mdc.hr/mgz
Otwarte od wtorku do piątku, od 10.00 do 18.00, w soboty i niedziele od 10.00 do 13.00.
Wstęp 20 HRK dorośli, 10 HRK studenci, młodzież szkolna i emeryci; dzieci poniżej 7 lat bezpłatnie.
Muzeum mieści się w dawnym klasztorze Klarysek z XVII w. Elewację zdobią namalowane okna, do złudzenia przypominające prawdziwe. Stała wystawa muzealna dokumentuje ważne momenty w historii chorwackiej stolicy od czasów neolitu po XX wiek. Zgromadzono tu ok. 75 000 eksponatów, które dzielą się na dwie główne kategorie: dzieła sztuki i przedmioty codziennego użytku.
Posuwając się w stronę centrum Górnego Miasta miniemy kilka innych imponujących budowli, w tym XVIII-wieczne pałace arystokratów zagrzebskich, w których obecnie mieszczą się różne instytucje państwowe. Ulica Kamienita doprowadzi nas na plac Markov trg. ¦ KOŚCIÓŁ ŚW. MARKA (crkva sv. Marka). Markov trg. Świątynia przez długi czas pełniła funkcję probostwa w Gradcu. Obecny, neogotycki kształt zyskała w czasie prac renowacyjnych z lat 1876-1882, prowadzonych pod kierunkiem H. Bollé.
Jej najstarszym zachowanym fragmentem jest XIII-wieczne romańskie okno w południowej ścianie. Z XIV w. pochodzi gotycki portal z 15 rzeźbami. Wewnątrz na uwagę zasługują prace I. Meštrovicia, zwłaszcza Madonna przedstawiona jako chorwacka wieśniaczka, a także duży krucyfiks nad głównym ołtarzem. Dach pochodzi z 1880 r. Z kolorowych dachówek ułożono widoczne z daleka herby Zagrzebia (z prawej) oraz królestwa Chorwacji, Dalmacji i Slawonii (z lewej). Herb Gradca znajduje się na murze zewnętrznym świątyni i pochodzi z 1499 r.
PARLAMENT CHORWACJI.
Markov trg 6
tel. (01) 4569222 lub 6303222
faks (01) 6303018
e-mail sabor@sabor.hr
www.sabor.hr
Gmach parlamentu, czyli Saboru, znajduje się po wschodniej stronie placu. Został wybudowany w 1910 r. w stylu neoklasycystycznym na miejscu barokowego pałacu z XVII w. To tutaj w 1918 r. ogłoszono niepodległość Chorwacji.
SIEDZIBA RZĄDU.
Markov trg 1, 2
tel. (01) 4569222
faks (01) 6303023
www.vlada.hr
Po zachodniej stronie placu, naprzeciw parlamentu, znajduje się Pałac Banów (Banski dvori). W latach 1809-1918 była to siedziba bana, czyli namiestnika Chorwacji, później urzędował tu prezydent. W październiku 1991 r. wojska jugosłowiańskie zbombardowały gmach, usiłując zabić ówczesnego prezydenta Chorwacji Franja Tudmana. W sezonie turystycznym w sobotę i niedzielę w południe odbywa się tu zmiana warty. Obecnie, po przeprowadzce prezydenta do nowej siedziby, Pałac Bana służy administracji rządowej. Sąsiedni barokowy gmach to oficjalna siedziba rządu chorwackiego.
W północnej części starówki na uwagę zasługują dwa muzea. Jedno poświęcone jest największej sławie chorwackiego rzeźbiarstwa, Ivanowi Meštroviciowi, drugie to Muzeum Przyrodnicze.
FUNDACJA IVANA MEŚTROVICIA (Fundacija Ivana Meśtrowića).
Ul. Mletaćka 8
tel. (01) 4851123
faks (01) 4851124
fim@fim.hr
www.mdc.hr/mestrovic
Czynne od wtorku do piątku, od 10.00 do 18.00, w soboty od 10.00 do 14.00.
Wstęp 20 HRK dorośli, 10 HRK studenci, dzieci i renciści.
Ivan Meśtrović mieszkał i pracował w tym budynku w latach 1922-1942. Obecnie jest to siedziba fundacji, mającej na celu ochronę jego spuścizny, oraz muzeum (Meśtrović Atelier), w którym zgromadzono ponad 300 rzeźb w kamieniu i brązie, rysunki, szkice oraz obszerny wybór fotografii i dokumentów.
MUZEUM PRZYRODNICZE (Prirodoslovni muzej).
Ul. Demetrova 1
tel. (01) 4851700
faks (01) 4851645
hpm@hpm.hr
www.hpm.hr
Otwarte od wtorku do piątku, od 10.00 do 17.00, w soboty i niedziele od 10.00 do 13.00.
Wystawy zoologiczne, mineralogiczne i petrograficzne dokumentują dziedzictwo przyrodnicze Chorwacji. Na uwagę zasługuje ekspozycja poświęcona neandertalczykowi z Krapiny. Muzeum zorganizowano w tym budynku w 1866 r.
Basarićekovą możemy wrócić na Markov trg i minąwszy go po przekątnej, zapuścić się w ulicę Matośevą, gdzie pod numerem 9 znajduje się najpiękniejszy pałac Górnego Miasta. Zbudowany w 1763 r. przez bogatą rodzinę Vojkoviciów w stylu barokowym, mieści obecnie Muzeum Historyczne Chorwacji.
MUZEUM HISTORYCZNE CHORWACJI (Hrvatski povijesni muzej)
Ul. Matośeva 9
tel. (01) 4851900
faks (01) 4851909
e-mail hismus@hismus.hr
www.hismus.hr
Otwarte w dni robocze od 10.00 do 17.00, w soboty, niedziele i święta od 10.00 do 13.00.
Wstęp 10 HRK dorośli, 5 HRK studenci, dzieci i emeryci.
W latach 30. ubiegłego wieku była to siedziba burmistrza miasta. Muzeum zgromadziło ok. 140 000 eksponatów, zgrupowanych w 15 tematycznych kolekcji. Szczególnie ciekawy jest zbiór dawnych przedmiotów codziennego użytku oraz kolekcja map.
Vranicanijeva doprowadzi nas do ulicy Ćirilometodskiej. W narożniku budynku z numerem 8 widać kamienną głowę mężczyzny, który spogląda w stronę kościoła. Jest to Matija Gubec, żyjący w XVI w. przywódca chłopskiego buntu. Według niektórych opowieści, został zamordowany na Markovym trgu. Pod numerem 5 w latach 1835-1895 mieścił się teatr Stankovicia, instytucja zasłużona dla rozwoju chorwackiej kultury. Później była to siedziba władz miasta, obecnie budynek jest wykorzystywany m.in. jako pałac ślubów. Pod numerem 3 znajduje się kolejny barokowy pałac, w którym zlokalizowano muzeum.
CHORWACKIE MUZEUM SZTUKI NAIWNEJ (Hrvatski muzej naivne umjetnosti).
Ul. Ćirilometodska 3
tel. (01) 4851911
faks (01) 4852125
e-mail info@hmnu.org
www.hmnu.org
Otwarte od wtorku do piątku od 10.00 do 18.00, w soboty i niedziele od 10.00 do 13.00.
Wstęp 10 HRK dorośli, 5 HRK studenci, dzieci i emeryci.
Zgromadzono tu ok. 1600 dzieł - głównie obrazów, rzeźb i grafik XX-wiecznych artystów chorwackich. Na uwagę zasługują prace z kręgu hlebińskiej szkoły malarskiej, w tym zwłaszcza obrazy jej najwybitniejszego przedstawiciela Ivana Generalića. Muzeum posiada także trzy obrazy polskiego prymitywisty Nikifora.
W południowej części Górnego Miasta znajdują się dwa place: Jezuitski trg i Katarinin trg. Z ulicy Ćirilometodskiej trzeba skręcić w Vitezovićevą. Warto się tu wybrać ze względu na liczne zabytki, m.in. kościół św. Katarzyny. Na przełomie lipca i sierpnia na Jezuitskim trgu odbywają się główne imprezy Międzynarodowego Festiwalu Folklorystycznego. Zwraca tu także uwagę rzeźba Simeona Roksandicia \"Rybak i wąż\". Szkota elementarna, czynna zresztą do dziś, została uruchomiona przez jezuitów w 1607 r. w budynku przy placu Katarinin trg 4. Pod numerem 6 znajduje się pałac Dverce z XVI w., a pod numerem 7 budynek pierwszego liceum w Zagrzebiu.
*KOŚCIÓŁ ŚW. KATARZYNY (crkva sv. Katarine). *
Najpiękniejszy barokowy kościół w Zagrzebiu, wybudowany przez jezuitów w latach 1620-1632, wzorowany na rzymskim kościele Il Gesu. Wielokrotnie niszczony i odbudowywany. Jednonawowy, z sześcioma kaplicami bocznymi, w których znajdują się ołtarze z XVII i XVIII w. Sklepienie i ściany zdobią bogate sztukaterie.
GALERIA KLOVIĆEVI DVORI (Galerija Klovićevi dvori).
Jezuitski trg 4
tel. (01) 4851926
Otwarta od 11.00 do 19.00.
Od czasu do czasu odbywają się tu międzynarodowe wystawy. Galeria prowadzi również stałe ekspozycje. W jej zbiorach znajdują się m.in. prace Juraja Klovicia, znanego renesansowego miniaturzysty. Niegdyś mieściło się tu kolegium jezuickie. Budynek jest utrzymany w stylu renesansowym, pochodzi z połowy XVII w.
MUZEUM SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ (Muzej suvremene umjetnosti).
Katarinin trg 2
tel. (01) 4851808
faks (01) 4851977
msu@msu.hr
www.msu.hr
Otwarte od wtorku do soboty, od 11.00 do 19.00, w niedziele od 10.00 do 13.00.
Wstęp 15 HRK dorośli, 10 HRK studenci, dzieci i emeryci.
Organizowane są tu czasowe wystawy chorwackich i zagranicznych artystów współczesnych. Muzeum mieści się w dawnym pałacu Kulmerów. Dverce prowadzi do wieży Lotrśćak, z której od ponad stu lat codziennie w południe oddawany jest armatni wystrzał. Na wieży znajduje się punkt widokowy (czynny w sezonie w dni powszednie od 12 do 20, w weekendy od 10 do 19). Tutaj też swój początek bierze promenada Strossmayera, którą w XIX w. zbudowano na miejscu dawnych murów obronnych. Roztacza się z niej wspaniały widok na cały Donji grad i nowe dzielnice Zagrzebia. Na jednej z ławek znalazł miejsce brązowy posąg zagrzebskiego pisarza Gustava Matoša. Schodami wzdłuż kolejki można dojść do ulicy Tomićevej.
Kaptol
Na skrzyżowaniu ulic Bakaćevej i Vlaškiej zaczyna się wspinaczka na Kaptol. Po drodze można zauważyć owalne wieże, pozostałości XV-wiecznych murów miejskich, które niegdyś okalały miasto. Po 10-minutowym spacerze wychodzimy wprost na rozległy plac katedralny, pośrodku którego w 1873 r. ustawiono posąg Madonny z czterema aniołami. Jest to dzieło wiedeńskiego rzeźbiarza Antona Fernkorna.
KATEDRA WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY (katedrala Marijina Uznesenja).
Usytuowana w samym sercu Kaptolu zagrzebska katedra ma burzliwą historię. Pierwsza, romańska świątynia stała w tym miejscu już w XI w., ale została zniszczona podczas najazdu Mongołów w XIII w. Odbudowana w stylu gotyckim, była wielokrotnie przebudowywana, ostatni raz po trzęsieniu ziemi z 1880 r.
Pracami kierował H. Bollé. Z jego inicjatywy dobudowano fasadę zwieńczoną dwiema neogotyckimi dzwonnicami o wysokości 104 i 105 m. Stanowią one wizytówkę i symbol miasta. Od wielu lat trwa renowacja katedry. Ściany są odnawiane centymetr po centymetrze, dlatego na ukończenie prac trzeba będzie długo poczekać! Przestronne wnętrze także utrzymane jest w neogotyckim stylu. Tylko niektóre elementy wyposażenia pochodzą sprzed trzęsienia ziemi.
Na uwagę zasługują cztery intarsjowane renesansowe stalle, drewniane posagi przedstawiające św. Piotra i Pawła oraz boczny ołtarz z tryptykiem Męki Pańskiej, dziełem Albrechta Dürera z 1495 r. W północną ścianę katedry wmurowano epitafium i płaskorzeźbę ku czci kardynała Alojzija Stepinaca, kanonizowanego w 1998 r. przez Jana Pawła II. Twórcą tej płaskorzeźby jest I. Meśtrović. Szczątki chorwackiego świętego spoczywają w zbudowanym w 1997 r. grobowcu, znajdującym się za głównym ołtarzem. W zakrystii katedry zachowały się średniowieczne freski. W skarbcu katedralnym przechowywane są cenne przedmioty i szaty liturgiczne (m.in. ornat z XI w.).
Kaptol jest siedzibą arcybiskupa, którego XVIII-wieczny pałac sąsiaduje z katedrą od strony północnej. Księża mieszkali w domach od nr 1 do 28, z których najstarszy pochodzi z XVI w. Obecnie część z nich wykorzystywana jest do innych celów. W jednopiętrowym, barokowym budynku pod numerem 3 mieści się biuro informacji turystycznej, a w budynku pod numerem 9 - teatr Komedija. Obok znajduje się klasztor franciszkański i kościół.
KLASZTOR FRANCISZKANÓW (samostan sv. Franje).
Franciszkanie są obecni na Kaptolu od XIII w. Legenda głosi, że klasztor odwiedził sam św. Franciszek z Asyżu. Nad kompleksem dominuje wieża wczesnogotyckiego kościoła, wielokrotnie przebudowywanego, ostatni raz po trzęsieniu ziemi w 1880 r. Klasztorną kaplicę św. Franciszka zbudowano w XVII w. Jej zdobienia, stiuki i obrazy są charakterystyczne dla stylu barkowego.
Kaptol przechodzi w ulicę Nova ves, której ozdobę stanowią liczne mieszczańskie i arystokratyczne domy. Lepiej jednak zawrócić do centrum Kaptolu, obierając drogę przez ulicę Opatoviną, która biegnie wzdłuż dawnych murów obronnych. Na jej końcu znajduje się posąg Petricy Kerempuha, włóczęgi i żartownisia, który w śpiewanych wierszykach nie oszczędzał nikogo, a zwłaszcza wrogów. Jest to bohater z ludowej legendy, który następnie zaistniał jako postać literacka. Posąg góruje nad schodami prowadzącymi do placu Dolac, największego targu w mieście. W jego górnej części znajdują się stoiska sprzedawców owoców i warzyw, nieco niżej, pod zadaszeniem swoje kramy otwierają sprzedawcy mięsa i ryb. Na zachód od targowiska znajduje się barokowy kościół NMP z 1740 r., zbudowany na miejscu dawnego kościoła cystersów.
Wracając na ulicę Opatoviną i skręcając w Skalinską, docieramy do ulicy Tkalćićevej. W tym miejscu płynął niegdyś potok Medveśćak, który oddzielał Kaptol od Gradca, a jego woda napędzała młyn w Kaptolu. Domy budowali tu kupcy i rzemieślnicy. Potok został uregulowany w 1898 r. Dziś ulica Tkalćićeva jest ośrodkiem życia nocnego. Chętnie odwiedzają to miejsce młodzi zagrzebianie z uwagi na liczne kawiarnie, restauracje i bary. Odbywają się tu także imprezy festiwalowe. Jej przedłużeniem jest ulica Medvedgradska.
GLIPTOTEKA CHORWACKIEJ AKADEMII NAUK I SZTUK (Gliptoteka Hrvatskoj Akademiji Znanosti i Umjetnosti).
Ul. Medvedgradska 2
tel. (01) 4686060
faks (01) 46860522
e-mail gliptoteka@hazu.hr
www.hazu.hr/gliptoteka
Otwarta od wtorku do piątku, od 11.00 do 19.00, w soboty i niedziele od 10.00 do 14.00.
Miejsce, w którym od 1937 r. gromadzone są gipsowe odlewy dzieł sztuki o wartości historycznej, narodowych zabytków i starożytnych rzeźb. Krvavi most łączy ulicę Tkalćićevą z Radićevą. Jego nazwa przypomina o zażartych konfliktach, jakie przez stulecia dzieliły Kaptol i Gradec. Właśnie na tym moście wybuchało najwięcej walk i bójek. Radićeva sprowadzi nas na dół, do Donjego gradu.
Donji grad
Początkowo Donji grad był bezładnym zbiorowiskiem domów wznoszonych w miarę przybywania mieszkańców. Dopiero w XIX w. Zagrzeb zaczął się rozbudowywać według przemyślanych założeń urbanistycznych. Najwygodniej i najłatwiej rozpocząć zwiedzanie od placu Trg bana Josipa Jelaćića. Od XVII w., a więc od momentu, gdy w Gradcu i Kaptolu zaczęło być trochę ciasno, odbywały się tu jarmarki.
Przez pewien czas plac nazywano Manduševac, od nazwy źródła, które tam biło. Jarmarki się rozrastały, ściągały coraz więcej kupców, znaleziono więc dla nich inne miejsce, a plac otrzymał nazwę Harmica (słowo to oznacza cło). W 1848 r. nadano mu imię bana Jelaćića. Po II wojnie światowej rząd komunistyczny ochrzcił go placem Republiki. Do dawnej nazwy wrócono w 1991 r. W tym czasie również z powrotem umieszczono tu pomnik bana. Najstarszy budynek przy placu, oznaczony nr. 15, pochodzi z 1827 r.
Legenda związana z tym miejscem wyjaśnia, skąd się wzięta nazwa miasta. Otóż pewnego razu ban spotkał tutaj młodą dziewczynę i poprosił ją, by zaczerpnęła wody: \"Mandušo, zagrebi!\". To dlatego źródło, od imienia dziewczyny, nazwano Manduševac, a całe miasto Zagrzeb. Dla tych, którzy nie wierzą w legendy, można znaleźć bardziej prawdopodobne wyjaśnienie. Stówo \"zagreb\" oznacza po prostu szańce, umocnienia.
Z zachodniej strony do placu dochodzi Ilica, czyli najdłuższa ulica w Zagrzebiu, mająca zdecydowanie handlowy charakter, a ze wschodniej - ulica Juriśićeva, przy której stoją budynki biura informacji turystycznej i poczty głównej. Ulica Juriśićeva łączy się z placem Trg hrvatskih velikana. Stoi tutaj wiele potężnych budynków, w tym gmach dawnej giełdy, obecnie siedziba Narodowego Banku Chorwacji (Hrvatska narodna banka). Monumentalny wygląd nadają mu wysokie kolumny przy wejściu i marmurowe wnętrza. Nieco dalej, pośrodku placu Trg žrtava fašizma znajduje się gmach zaprojektowany przez Meštrovicia w latach 30. XX w., w którym mieści się Chorwackie Centrum Sztuk Plastycznych (Dom hrvatskih likovnih umjetnika).
Ulicami Draśkovićevą i Vlaśką dojdziemy do parku Maksimir, choć lepiej wsiąść w tramwaj, bo to spory kawałek drogi. Jest to najpopularniejszy park w Zagrzebiu i największy tego typu kompleks w południowo-wschodniej Europie. Znajdują się w nim ogród zoologiczny i obserwatorium astronomiczne. Od ulicy Vlaškiej odchodzi w kierunku północnym kilka przecznic. Doprowadzą one do cmentarza Mirogoj (Mirogoj groblje), narodowej nekropolii Chorwatów, którą można porównać do warszawskich Powązek. Spoczywają tutaj m.in. pisarz Ljudevit Gaj, kompozytor Vatroslav Lisinski i ojciec chorwackiej niepodległości Franjo Tudmąn. Na skrzyżowaniu ulic Vlaškiej, Palmotićevej i Branjugovej postawiono pomnik Augusta Šenoi, bardzo cenionego przez Chorwatów poety i pisarza.
Na zachód od placu Jelaćića są deptaki spacerowe. Ulicami Gajevą i Bogovićevą dojdziemy do targu kwiatowego na placu Trg Petra Preradovića. Stoiska z kwiatami są otwarte do późnych godzin nocnych. Wznosi się tu prawosławna cerkiew Przemienienia Pańskiego.
Preradovićeva odchodzi w kierunku południowym. Skręcamy w prawo w Masarykovą, na końcu której znajduje się plac Trg Maršala Tita. Tutaj zaczyna się zielona podkowa Lenuciego: miasto-ogród w kształcie litery U, z ośmioma placami, przy których wznoszą się ważne budynki. Pośrodku placu Marszałka Tito stoi gmach opisanego już wcześniej Chorwackiego Teatru Narodowego, a naprzeciw niego dawny budynek zagrzebskiego uniwersytetu (obecnie siedziba Wydziału Prawa). Między tymi budynkami ustawiono dwie rzeźby Meštrovicia: \"Źródło życia\" i \"Historia Chorwatów\". Na placu Marszałka Tito i przy sąsiednim placu Mażuranićev trg zlokalizowano trzy muzea: szkolnictwa, sztuki i rzemiosła oraz etnograficzne. Przy placu Marulićev trg (Marko Marulić był poetą, żył w XVI w. i pochodził ze Splitu) znajduje się Wydział Technologii Chemicznej Uniwersytetu oraz archiwum państwowe (Državni arhiv).
CHORWACKIE MUZEUM SZKOLNICTWA (Hrvatski śkolski muzej).
Trg Marśala Tita 4/I
tel. (01) 4855716
e-mail hrskolski.muzej@hrskolski-muzej.hr
www.hrskolski-muzej.hr
Otwarte od wtorku do piątku, od 10.00 do 17.00, w soboty i niedziele od 10.00 do 13.00.
Wstęp 2 € dorośli, 1 € studenci, dzieci i emeryci. Muzeum dokumentuje dzieje szkolnictwa i nauczania w Chorwacji. W zbiorach znajdują się m.in. XIX-wieczne pomoce naukowe oraz wyposażenie dawnych i współczesnych sal lekcyjnych.
MUZEUM SZTUKI I RZEMIOSŁA (Muzej za umjetnost i obrt).
Trg Marśala Tita 10 (wejście od ulicy Savskiej)
tel. (01) 4882111
taks (01) 4882118
e-mail muo@muo.hr
www.muo.hr
Otwarte od wtorku do piątku, od 10.00 do 18.00, w soboty i niedziele od 10.00 do 13.00.
W muzeum zgromadzono m.in. sporo przedmiotów ze złota i szkła wykonanych w Chorwacji i innych krajach Europy. Na uwagę zasługują kolekcje mebli, zegarów, dzwonów i rzeźb religijnych, w tym także średniowiecznych. Gmach muzeum zaprojektował H. Bollé.
MUZEUM ETNOGRAFICZNE (Etnografski muzej).
Maźuranićev trg 14
tel. (01) 4826220
faks (01) 4826221
e-mail emz@etnografski-muzej
www.etnografski-muzej.hr
Otwarte od wtorku do czwartku od 10.00 do 18.00, w piątki, soboty i niedziele od 10.00 do 13.00.
Na szczególną uwagę zasługuje kolekcja tradycyjnych chorwackich strojów i instrumentów muzycznych. Część eksponatów to dary chorwackich podróżników, którzy przywieźli je z Etiopii, Ameryki Południowej i Chin. Cenne są wyroby rzemiosła artystycznego: koronki z Pagu, wykonane złotą nicią hafty z Dakova, wyroby złotnicze z Konavle. Bardziej na zachód znajduje się plac Rooseveltov trg, nad którym góruje neorenesansowy budynek dawnego liceum, mieszczący aktualnie Muzeum Mimara.
MUZEUM MIMARA (Muzej Mimara).
Rooseveltov trg 5
tel. (01) 4828100
www.mimara.hr
Otwarte od wtorku do soboty, od 10.00 do 17.00 (czwartki do 19.00), w niedziele od 10.00 do 14.00.
W muzeum zgromadzono ponad 3750 eksponatów podarowanych Chorwacji przez kolekcjonera Ante Topicia Mimara. Najcenniejsza jest kolekcja obrazów mistrzów europejskich. Przed muzeum stoi pomnik chorwackiego pisarza Eugena Kumićicia.
- Parter: kolekcja archeologiczna, obejmująca ok. 200 przedmiotów z czasów starożytnych (Egipt, Mezopotamia, Grecja, Rzym, Chiny). Część z nich wykonana jest z bardzo rzadkich i cennych materiałów: nefrytu, laki czy rogu nosorożca.
- Pierwsze piętro: dominują eksponaty średniowieczne (brązy, emalie, srebrne naczynia stołowe, wyroby z porcelany), ale całość sprawia dość chaotyczne wrażenie.
- Drugie piętro: zbiór obrazów obejmujący m.in. dzieła Rafaela, Velázqueza, Rubensa, Rembrandta, Goi, Degasa...
Wzdłuż ulicy Mihanovićevej ciągnie się ogród botaniczny (Botanićki vrt), otwarty codziennie do zachodu słońca. Na niespełna 5 ha gruntu rośnie ponad 10 000 gatunków roślin. Ogród został założony w 1889 r. przez Antuna Heinza. Jego główną część stanowi arboretum zaprojektowane w stylu angielskim. Można też spacerować wokół sztucznych jezior i kwietnych klombów urządzonych w stylu francuskim.
Ulica Mihanovićeva prowadzi do placu Starćevićev trg, gdzie swoją siedzibę ma biblioteka miejska. Dalej dochodzimy do wielkiego placu Trg kralja Tomislava (pierwszego króla narodowości chorwackiej rządzącego państwem chorwackim). Podłużny budynek przy południowej stronie placu to dworzec kolejowy. Naprzeciw niego stoi Pawilon Sztuki (Umjetnićki paviljon). W centrum placu umieszczono posąg króla Tomislava na koniu.
Przedłużeniem placu króla Tomislava są place Strossmayerov trg oraz Trg Nikole Śubića Zrinskog (czyli Zrinjevac). Zrinjevac to najstarszy park miejski, założony w 1872 r. Było to początkowo pole, zamienione następnie na targ bydła. W urządzeniu parku odnajdujemy wpływy angielskie. Otaczają go budynki w stylu neorenesansowym, neoromańskim i klasycystycznym. Pośrodku parku znajduje się altana koncertowa. Na uwagę zasługują także kolumna meteorologiczna oraz fontanna zaprojektowana przez H. Bollé. Park zdobią popiersia stawnych Chorwatów. W budynku pod numerem 19 usytuowano Muzeum Archeologiczne.
Pod numerem 11, w neorenesansowym pałacu z końca XIX w., mieści się Chorwacka Akademia Nauk i Sztuk, a w niej znana Galeria Strossmayera. Do Akademii należy także Muzeum Grafiki przy Strossmayerovym trgu 12. Na rogu ulicy Hebrangovej wygospodarowano pomieszczenia dla Galerii Sztuki Nowoczesnej (Moderna galerija).
MUZEUM ARCHEOLOGICZNE (Arheolośki muzej).
Trg N. Śubića Zrinjskog 19
tel. (01) 4873 101
taks (01) 4873102
e-mail amz@amz.hr
www.amz.hr
Otwarte od wtorku do piątku, od 10.00 do 17.00, w soboty i niedziele od 10.00 do 13.00.
Wstęp 20 HRK dorośli, 10 HRK studenci, dzieci i emeryci.
W muzeum zgromadzono ok. 460 000 przedmiotów, prezentowanych w ramach kilku odrębnych ekspozycji. Wśród najcenniejszych zbiorów wymienia się zazwyczaj \"lnianą księgę\" - najdłuższy zachowany tekst w języku etruskim, zapisany na zwoju lnianego materiału, którym owinięta była egipska mumia, znajdująca się również w kolekcji muzeum. Niezwykle bogata jest kolekcja monet.
GALERIA DAWNYCH MISTRZÓW STROSSMAYERA (Strossmayerova galerija starih majstora).
Trg Nikole Śubića Zrinskog 11
tel. (01) 4813344
taks (01) 4819979
e-mail sgallery@hazu.hazu.hr
www.mdc.hr/strossmayer
Otwarta od wtorku do niedzieli od 10.00 do 13.00, we wtorki także od 17.00 do 19.00.
Wstęp 10 HRK dorośli, 5 HRK dzieci i młodzież.
Muzeum mieści się na 1. piętrze budynku Chorwackiej Akademii Nauk i Sztuk. Jego zalążkiem były zbiory podarowane przez biskupa Josipa Juraja Strossmayera, którego posąg autorstwa Ivana Meštrovicia stoi przed muzeum. Obecnie przechowywanych jest tutaj ok. 4000 eksponatów, w tym obrazy malarzy włoskich, flamandzkich, francuskich, chorwackich i polskich (J. Matejko). Jednak najcenniejszym skarbem muzeum jest Baśćanska ploća, czyli tablica z białego wapienia datowana na początek XII w., najstarszych zabytek chorwackiego piśmiennictwa.
GABINET GRAFIKI CHORWACKIEJ AKADEMII NAUK I SZTUK (Kabinet grafike Hrvatskoj Akademiji Znanosti i Umjetnosti).
Strossmayerov trg 12
tel./faks (01) 4922374
e-mail kabgraf@hazu.hr
www.hazu.hr/kabinet_graf ike.html
Otwarty od poniedziałku do soboty od 10.00 do 18.00, latem do 19.00.
Bogaty zbiór grafik i rysunków autorów chorwackich i obcych z okresu od XV do XIX w.
VARAŽDIN
Varaždin jest położony 80 km na północ od Zagrzebia, nad rzeką Drawą. Można z łatwością zorganizować tam jednodniowy wypad ze stolicy. Wspaniałe barokowe miasto, prawdziwa oaza dla zakochanych. Pałace na starówce cudem ocalały z licznych konfliktów, które nie oszczędzały tego kraju.
W Varaždinie nie ma komunikacji miejskiej. Na starówce, która wyłączona jest z ruchu kołowego, wszyscy poruszają się rowerami, w pozostałej części miasta - samochodami. Niemniej para nóg w zupełności wystarczy, ponieważ wszystko, co warto zwiedzić i obejrzeć, znajduje się blisko siebie. W ciągu godziny można obejść całą starą część miasta.
Zwiedzanie
TWIERDZA VARAŽDIN (Stari grad).
Twierdza, w której łączą się style gotycki, renesansowy i barokowy, wielokrotnie przebudowywana, niedawno odnowiona. Jej wznoszenie rozpoczęto w XIV w. Z XVI w. pochodzą okrągłe baszty. Dwa wewnętrzne dziedzińce są otoczone krużgankami. Usytuowana na skraju starówki, w parku. W dobrym stanie zachowały się zewnętrzne obwałowania. W twierdzy mieści się siedziba Muzeum Miejskiego - oddział Kulturowo-Historyczny (Gradski muzej. Strossmayerovo šetalište 7 - tel. (042) 212918 -www.mdc.hr/varazdin), otwarte od wtorku do piątku od 10.00 do 17.00, w soboty i niedziele od 10.00 do 13.00. Wstęp 15 HRK dorośli, 10 HRK studenci, dzieci i emeryci. Zgromadzone w nim przedmioty codziennego użytku i dzieła sztuki przedstawiają rzemiosło artystyczne i materialną kulturę Chorwacji od XIV do XX stulecia.
GALERIA DAWNYCH I WSPÓŁCZESNYCH MISTRZÓW (Galerija starih i novih majstora).
Trg Miljenka Stanćića 3
tel. (042) 214172
Oddział Muzeum Miejskiego zlokalizowany w XVIII-wiecznym rokokowym pałacu Prassinski-Sermage. Otwarty od wtorku do piątku w godz. 10.00-14.00, w soboty i niedziele 10.00-13.00. Zbiory liczą ponad 3000 eksponatów: obrazów, rysunków, rzeźb i fotografii. Dominują prace artystów chorwackich, ale najcenniejsze są płótna holenderskich mistrzów z XVII i XVIII w.
MUZEUM ENTOMOLOGICZNE (Entomolośki odjel).
Franjevaćki trg 6
tel. (042) 210474
Oddział Muzeum Miejskiego zlokalizowany w pałacu Herzer. Otwarty od wtorku do piątku od 10.00 do 15.00 (do 17.00 w lecie), w soboty i niedziele od 10.00 do 13.00. Popularne muzeum, którego zbiory zainteresują zarówno najmłodszych, jak i dorosłych. Zgromadzono w nim głównie okazy owadów występujących w Chorwacji, ciekawe jest także herbarium. Założył je Franjo Kośćec, nauczyciel i miłośnik nauk przyrodniczych, mieszkaniec Varaždina. Niedawno muzeum urządzono w nowy sposób, który bardziej angażuje zwiedzających, pozwalając im czynnie uczestniczyć w odkrywaniu tajemnic przyrody.
STARÓWKA.
Wszystkie wymienione wyżej budynki są położone na starym mieście. Na każdym rogu zobaczymy barokowe Pałace, jedne ładniejsze od drugich. W XVIII w. mieszkało tu wielu bogatych arystokratów. Varaždin kiedyś nazywano \"małym Wiedniem\". Możemy również zwiedzić liczne w Varaždinie barokowe kościoły, w tym katedrę Wniebowzięcia NMP.
CMENTARZ.
Położony kilkaset metrów na zachód od twierdzy, założony w 1773 r. Dzisiejszy parkowy kształt zyskał na początku XX w. dzięki projektowi H. Hallera. Naprawdę warto go zwiedzić. Najstarsza część cmentarza znajduje się na początku parku.
Lepoglava
Niewielkie miasteczko położone 20 km na zachód od Varaždinu, znane z produkcji koronek oraz z festiwalu koronkarskiego, który odbywa się co roku pod koniec września. Nawet jeśli nie jesteśmy amatorami koronek, warto się tu wybrać. W miasteczku znajduje się wspaniały klasztor Paulinów założony w 1400 r. Przez wieki stanowił ośrodek kultury, w którym spotykali się ludzie nauki, teologowie, językoznawcy. Później klasztor zamieniono na więzienie. To tutaj wiele czasu spędził prymas Chorwacji, który sprzeciwił się żądaniu marszałka Tito, by podporządkować Kościół państwu. W końcu więzienie przeniesiono do innych budynków.
Krapina Pregrada Klanjec Donja Stubica Gornja Stubica Marija Bistrica Sisak
KRAPINA
Krapina to znane na całym świecie stanowisko paleontologiczne. W 1899 r. profesor Dragutin Gorjanović-Kramberger z Zagrzebia odkrył w grotach na wzgórzu Hušnjak 876 kości ludzkich. Należały one do neandertalczyków (Homo krapinensis) żyjących w tym miejscu w epoce średniego neolitu (80 000-50 000 p.n.e.). W Krapinie w 1809 r. urodził się Ljudevit Gaj, główny ideolog iliryzmu, którego celem było odrodzenie narodowe Słowian południowych. Według miejscowej legendy o trzech braciach: Lechu, Czechu i Mechu, Krapina jest kolebką szczepów słowiańskich.
Zwiedzanie
STANOWISKO PALEONTOLOGICZNE W KRAPINIE.
W 1899 r. zostały tu odnalezione kości praludzi. Zalegały one w pokładach piasku nagromadzonego w jaskiniach. Było to największe skupisko kości neandertalczyka, jakie kiedykolwiek odkryto. Paleontolodzy odkopali również wiele kości zwierzęcych: niedźwiedzi, wilków, olbrzymich danieli, mamutów... Na miejscu zorganizowano Muzeum Ewolucji poświęcone znalezisku (Muzej evolucije i nalazište praćovjeka \"Hušnjakovo\" - Šetalište Vilibalda Sluge bb - tel. (049) 371491 - faks (049) 301536 - mkn@kr.htnet.hr - www.krapina.com).
KOŚCIÓŁ ŚW. KATARZYNY (crkva sv. Katarine) i KLASZTOR FRANCISZKANÓW (Franjeuaćki samostan).
Klasztor został założony w XVII w. w miejscu kaplicy św. Katarzyny. Wybudowano go w stylu wczesnobarokowym. Przylegający kościół jest z późniejszego okresu.
KOŚCIÓŁ MATKI BOSKIEJ JEROZOLIMSKIEJ (crkva sv. Marije Jeruzalemske).
Trśki vrh. Jest to najsłynniejszy kościół w Krapinie, ale także jeden z najpiękniejszych kościołów barokowych w kraju. W odróżnieniu od większości innych świątyń budowanych za pieniądze szlachty, tę ufundowali wieśniacy i obywatele Krapiny jako miejsce chroniące. Kościół kryje cudowną figurkę Marii Panny i jest celem pielgrzymek w okresie od maja do października. Freski przedstawiające cuda, które zdarzyły się w regionie, służą jako stacje procesji. Wnętrze kościoła bogato zdobione w stylu barokowym.
Varazdin Pregrada Klanjec Donja Stubica Gornja Stubica Marija Bistrica Sisak
PREGRADA
W okresie Świąt Wielkanocnych w tym niewielkim miasteczku odbywa się znany i ceniony w całym regionie festiwal, który upamiętnia bitwy stoczone z armią turecką przed 500 laty. Aktorzy przebrani w tradycyjne kostiumy przybywają z całego kraju, aby odtworzyć przebieg dawnych bitew.
Zwiedzanie
KATEDRA (Zagorska katedrala).
Pregrada. Wybudowana pod koniec XVIII w. Jej neoklasycystyczna architektura jest wyjątkowa z powodu dwóch dzwonnic. Drewniane organy zostały skonstruowane przez Franjo Fochta i zachowały się w pierwotnym stanie.
VELIKI TABOR.
Tel. (049) 343055
e-mail veliki_tabor@veliki-tabor.hr
www.veliki-tabor.hr
Jeden z najokazalszych zamków w regionie, w pobliżu miejscowości Desinić. Najstarsze fragmenty pochodzą z XII w. (pięcioboczna wieża). W XV i XVI w. właściciele zamku Ratkajowie przystosowali go do celów obronnych, dobudowując m.in. imponujące okrągłe wieże. Dzisiaj już nie zobaczymy murów obronnych, które czyniły z tego miejsca twierdzę nie do zdobycia. Otwarty dla zwiedzających codziennie od 10.00 do 18.00. Wstęp 20 HRK dorośli, 15 HRK studenci. Wewnątrz znajduje się kaplica poświęconą Weronice Desinićkiej. Była to uboga dziewczyna, w której zakochał się książę. Niestety książę miał się niedługo żenić, więc rodzina postanowiła przerwać idyllę. Uwięzili dziewczynę i obcięli jej głowę. W kaplicy można dziś zobaczyć czaszkę, która Według legendy jest czaszką Weroniki. Inne pomieszczenia zamku służą za sale wystawowe.
Varazdin Krapina Klanjec Donja Stubica Gornja Stubica Marija Bistrica Sisak
KLANJEC
Nieduże miasteczko górskie, w którym w XVII w. franciszkanie zbudowali klasztor. Jest to miejsce narodzin rzeźbiarza Augustinćicia, który był uczniem Meštrovicia.
Zwiedzanie
KLASZTOR FRANCISZKANÓW (Franjevaćki samostan).
Pośrodku miasteczka stoi klasztor franciszkański założony w XVII w. przez bana Nikolę Erdödy\'ego i jego brata Sigismunda. Utrzymany jest w stylu barokowym. Nie uległ niszczącemu działaniu czasu. Obok znajduje się kościół Błogosławionej Marii Dziewicy (crkva Blažene Device Marije) wybudowany w tej samej epoce. Mieści się w nim ogromny barokowy grobowiec z cyny, w którym spoczywa ciało założyciela klasztoru.
GALERIJA ANTUNA AUGUSTINĆICIA (Galerija Antuna Augustinćića).
Trg Antuna Mihanovića 10
tel./faks (049) 550343
e-mail gaa@kr.htnet.hr
www.mdc.hr/augustincic
Otwarte latem od 9.00 do 17.00, zimą od 9.00 do 15.00.
Wstęp 20 HRK dorośli, 10 HRK dzieci, studenci i emeryci.
Naprzeciw kościoła znajduje się muzeum poświęcone urodzonemu w tej miejscowości artyście Antunowi Augustinćiciowi (1900-1979). Był on uczniem Ivana Meštrovicia, następnie studiował w Paryżu. Jego najbardziej znane dzieło to pomnik Pokoju przed budynkiem Organizacji Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku. Artysta jest również autorem pomnika Ofiar Wojny w Klanjcu. W muzeum wyeksponowano popiersia polityków. Cenne dzieła znajdują się też w przylegającym parku.
Varazdin Krapina Pregrada Donja Stubica Gornja Stubica Marija Bistrica Sisak
DONJA STUBICA
Miasteczko w regionie Zagorje, centrum powstania chłopskiego z XVI w.
Zwiedzanie
MAJSECOV MLIN.
Donja Stubica, Ul. Obrtnićka 41
tel. (49) 287317
tel. kom. 98 250 161
Wokół tradycyjnego młyna zaprojektowano park, a w nim arboretum i pole irysów. Zwiedzanie młyna i demonstracja jego działania po uprzednim zgłoszeniu telefonicznym.
STUBIĆKI GOLUBOVEC.
Golubovećka 42
tel. (049) 286463
Paląc można zwiedzać od 9.00 do 16.00.
Barokowy pałac z XVII w. przebudowany 200 lat później przez biskupa Maksimilijana Vrhovca. Wewnątrz zobaczymy wystawę dzieł artystów lokalnych, jak również dawne książki w dialekcie kajkawskim, jednym z trzech dialektów języka chorwackiego (obok czakawskiego i sztokawskiego). Mieści się tu także siedziba stowarzyszenia \"Kajkavijana\". Zabudowania otacza ładny ogród w stylu angielskim.
Varazdin Krapina Pregrada Klanjec Gornja Stubica Marija Bistrica Sisak
GORNJA STUBICA
Miasteczko sąsiadujące z Donją Stubicą, położone wysoko na wzgórzu. Przydrożne kapliczki W regionie Zagorje często spotykamy przydrożne kapliczki, zazwyczaj udekorowane i ukwiecone. W niektórych znajdują się figurki przedstawiające świętych patronów. Dawniej służyły one wędrownym kupcom za punkty orientacyjne.
Zwiedzanie
LIPA GUBECA (Gupćeva lipa).
W centrum miasteczka rośnie lipa, pod którą, według tradycji, gromadzili się w XVI w. Matija Gubec i jego zwolennicy, aby przygotować chłopską rewoltę.
MUZEUM BUNTU CHŁOPSKIEGO (Muzej seljaćkih buna).
Samci 63-64
tel. (049) 289125
e-mail msb@kr.htnet.hr
www.mdc.hr/msb
Otwarte zimą od 8.00 do 17.00, latem do 19.00.
Wstęp 20 HRK dorośli, 10 HRK dzieci, studenci i emeryci.
Muzeum mieści się w pałacu zbudowanym w 1756 r. przez rodzinę Oršiciów. Główna ekspozycja dotyczy powstania z 1573 r. Rewolta chłopska zaczęła się w czasie walk z armią turecką. Wygłodniali i zrujnowani chłopi, dowodzeni przez Matiję Gubeca pochodzącego z tego regionu, obarczyli winą za swoje nieszczęścia właścicieli ziemskich i pod ich adresem skierowali pretensje. Kara była okrutna, ponad 6000 chłopów zostało powieszonych. Gubca stracono w Zagrzebiu. Inne stałe wystawy poświęcone są rozwojowi feudalizmu na terenie północno--zachodniej Chorwacji oraz sztuce religijnej Zagorja.
Varazdin Krapina Pregrada Klanjec Donja Stubica Marija Bistrica Sisak
MARIJA BISTRICA
Miasteczko Marija Bistrica jest najważniejszym ośrodkiem kultu maryjnego w Chorwacji. Chorwacka Czarna Madonna pochodząca z XV w. to ponadmetrowej wysokości figura z czarnego drewna, przedstawiająca Maryję z dzieciątkiem. Przez 34 lata była zamurowana w jednym z okien bistrickiego kościoła św. Piotra i Pawła. Ukryto ją tam w obawie przed plądrującymi region Turkami. Zapomnianą figurę odnaleziono w 1684 r. (o co, jak głosi tradycja, Matka Boska dopominała się osobiście, ukazując się ówczesnemu proboszczowi) i od tego czasu zaczęła słynąć z łask i cudów. Co roku do miasteczka przybywa ponad 500 tysięcy pielgrzymów, by modlić się u stóp Królowej Chorwatów. W 1998 r. był wśród nich papież Jan Paweł ll.
Zwiedzanie
SANKTUARIUM MATKI BOŻEJ BYSTRZYCKIEJ (Svetiśte Majkę Boźje Bistrićke).
Tel. (049) 469156
faks (049) 468340
e-mail info@svetiste-mbb.hr
www.svetiste-mbb.hr
Dawny kościół św. Piotra i Pawła, w którym znajduje się słynąca łaskami figura. W 1731 r. kościół został poświęcony Matce Boskiej Śnieżnej (crkva sv. Marije Snježne). Odbudowano i rozbudowano go w latach 1879-1882 pod kierunkiem Hermana Bollé, w stylu neorenesansowym. Z tego okresu pochodzą m.in. arkady pielgrzymkowe.
Varazdin Krapina Pregrada Klanjec Donja Stubica Gornja Stubica Sisak
SISAK
Sisak jest położony na południowy wschód od Zagrzebia, w miejscu, gdzie Kupa wpada do Sawy. Liczy obecnie 46 000 mieszkańców i należy do najstarszych miast chorwackich. W II w. n.e. był stolicą rzymskiej prowincji Panonia Górna. Z czasów starożytnych zachowały się łaźnie i zabytkowa bazylika. Osada rozwijała się dzięki handlowi rzecznemu. W 1593 r. mieszkańcy Sisaka dzielnie stawiali czoło wojskom tureckim. Miasto może się poszczycić pięknymi barokowymi i klasycystycznymi rezydencjami. W kościele św. Krzyża można oglądać dwa marmurowe posągi Francesca Robby.
Zwiedzanie
STARE MIASTO.
Położony u ujścia Kupy do Sawy Sisak był stolicą rzymskiej prowincji Panonia Górna. Łaźnie i bazylika to ostatnie pamiątki po tej epoce świetności. Miasto zostało zniszczone podczas najazdów Awarów w V w. W 1593 r. odzyskało dawną rangę i honor, kiedy u podnóża twierdzy została pobita osmańska armia. To zwycięstwo oznaczało koniec najazdów tureckich.
MUZEUM MIEJSKIE (Gradski muzej).
Ul. Kralja Tomislava 10
www.muzej-sisak.hr
Otwarte w lecie od wtorku do piątku w godz. 10.00-18.00, w soboty i niedziele 9.00-12.00. W zimie w dni robocze 7.30-15.30.
Wstęp dorośli 10 HRK, dzieci studenci i emeryci bezpłatny.
Zbiory muzeum eksponowane są w działach tematycznych: archeologicznym, etnograficznym i historycznym. Znajduje się tu też kolekcja sztuki i biblioteka.
Okolice Sisaka
PARK KRAJOBRAZOWY LONJSKO POLJE.
Należy do największych terenów podmokłych w Europie. Żyje tu ponad 300 gatunków zwierząt: ptaków, wydr, bobrów... Na rozległych pastwiskach pasą się stada krów, koni i świń. Droga, która prowadzi do parku, biegnie wzdłuż Sawy. Region słynie także z drewnianych zabudowań, bogato zdobionych.
PARK NARODOWY JEZIORA PLITWICKIE
Jest to najbardziej znany park narodowy Chorwacji. Dojeżdża się do niego wąską krętą drogą, na której chorwaccy kierowcy trąbią, a zagraniczni hamują. Przez długi czas była to jedyna trasa łącząca Zagrzeb z wybrzeżem dalmatyńskim. W połowie drogi, pośrodku bukowych i klonowych lasów, pomiędzy zieloną równiną a górami kryje się Park Narodowy Jeziora Plitwickie (Nacionalni park Plitvićka jezera). Prawdziwe cudo, powód do narodowej dumy, jedna z głównych chorwackich atrakcji turystycznych. W sezonie przyjeżdża tu ponad 5000 osób dziennie. W 1979 r. jeziora wpisano na Listę Światowego Dziedzictwa Przyrodniczego i Kulturalnego UNESCO.
Zwykły opis zjawiska przyrodniczego, które przyciąga tak wielu ludzi, nie jest zbyt poetycki. Park obejmuje 16 jezior, rozmieszczonych kaskadowo i połączonych ze sobą. Stanowią one rezultat krasowego zjawiska hydrograficznego: osady powstałe w wyniku procesów zachodzących w skale wapiennej łączą się z algami, mchami i innymi roślinami. Całość tworzy warstwy, które stopniowo podwyższają poziom wodospadów i nieustannie zmieniają krajobraz.
A krajobraz jest sielankowy i mógłby stanowić tło baśni. Bukowe, świerkowe, jałowcowe i sosnowe lasy zamieszkuje ponad 120 gatunków ptaków. Żyją tu także niedźwiedzie, wilki i rysie. Ochroną objęte są pstrągi, nie wolno ich łowić. Również kąpiel w wodach, w których występują pstrągi, jest zabroniona. Przestroga dla przesądnych: nie warto rzucać rybom monet - i tak ich nie zjedzą, a zanieczyścimy przepiękne jeziora. Drobne zachowajmy lepiej na fontannę di Trevi w Rzymie!
Park jest otwarty od 8.00 do 18.00. Z samego rana niewielu tu turystów. Autobusy z Zagrzebia dojadą dopiero za półtorej godziny. To najlepszy moment, aby zgubić się w raju ważek. Eden porośnięty mchem, istny labirynt z liści i wody, gdzie szum kaskad małych i dużych miesza się z rechotem żab.
Park jest podzielony na dwie części. Górne jeziora znajdują się na wysokości 637 m n.p.m., dolne - 134 m niżej. Z ostatniego z nich wypływa rzeka Korana. Turysta może rozpocząć zwiedzanie w dwóch miejscach. Główne wejście znajduje się u stóp największego wodospadu, obok parkingu. Boczne usytuowano ponad jeziorem Kozjak. Wstęp w maju, czerwcu, wrześniu i październiku 80 HRK, a poza sezonem jedynie 50 HRK. Dzieci od 7 roku życia odpowiednio: 55, 45 i 25 HRK, do 7 roku życia wstęp bezpłatny. Grupom (powyżej 15 osób) oferowane są zniżki.
Varazdin Krapina Pregrada Klanjec Donja Stubica Gornja Stubica Marija Bistrica Sisak