Zamek w Pszczynie - unikat w Europie
Pszczyna, malowniczo położona wśród lasów i łąk, może poszczycić się jednym z najbardziej wyjątkowych zabytków Europy. Największą atrakcją miasta jest powstałe w 1946 roku Muzeum Zamkowe. Mieści się ono w książęcym zamku, który jako jedna z niewielu europejskich rezydencji przetrwał wojnę w nienaruszonym stanie. Dziś jest to jeden z najcenniejszych zabytków Polski.
Muzeum Zamkowe w Pszczynie
Początki zamku sięgają pierwszej połowy XV wieku, kiedy Helena, bratanica króla polskiego Władysława Jagiełły, wzniosła budowlę w stylu gotyckim. Zamek, a wraz z nim dobra pszczyńskie, często zmieniały swych właścicieli: do końca XIV wieku byli nimi książęta piastowscy z linii opolsko-raciborskiej, Przemyślidzi z Opawy czy książęta cieszyńscy.
Tekst: Maciej Kluss (Zamek w Pszczynie, Wydawnictwo BOSZ)/ if/pw
[
]( http://www.bosz.com.pl/ )
Muzeum Zamkowe w Pszczynie
W roku 1734, za panowania Erdmanna Promnitza, w związku ze zmianą gustów epoki, rozpoczęła się przebudowa zamku w stylu barokowym, polegająca przede wszystkim na wzniesieniu mieszkalnego skrzydła północnego, likwidacji krużganków i parawanowej ściany południowej. W wyniku szeroko zakrojonych prac budowlanych powstał monumentalny, założony na planie podkowy, dwupiętrowy zamek barokowy, ze skrzydłem środkowym (północnym), otwierającym się na park oraz bocznymi, zwróconymi na południe, w stronę miasta, nakryty wysokim dachem mansardowym z facjatkami od strony dziedzińca wewnętrznego i od południa oraz tarasami na zakończeniu obu skrzydeł. Wejść do zamku było kilka, z których główne, od strony wspomnianego dziedzińca, prowadziło do sieni wjazdowej, skąd "lustrzanymi" schodami można było się dostać na piętro pierwsze, zwane bel-étage i dalej, do pozostałych pomieszczeń.
Muzeum Zamkowe w Pszczynie
W XIX wieku Ziemię Pszczyńską przejął Hans Heinrich X hrabia von Hochberg, a w 1850 roku otrzymał on tytuł księcia na Pszczynie, przekazywany odtąd najstarszemu synowi. Po śmierci Hansa Heinricha X w 1855 r. dobra w Pszczynie i Książu odziedziczył jego syn Hans Heinrich XI (1833-1907), za którego panowania niepomiernie wzrosły znaczenie i potęga finansowa rodu. Z nim wiąże się zarówno obecny kształt samego zamku, jak i rozległego założenia ogrodowo-krajobrazowego, sięgającego aż do zameczku myśliwskiego Promnice pod Tychami. W owym czasie Pszczynę odwiedzali królowie pruscy, niemieccy cesarze oraz ich królewscy goście z całej Europy, a sam Jan Henryk XI pełnił na dworze berlińskim godność cesarskiego Wielkiego Łowczego. Zły stan budynku oraz konieczność podkreślenia potęgi rodu spowodowały konieczność posiadania rezydencji godnej wysokiej pozycji księcia. Za jego czasów, w latach 1870-1876, dokonano już ostatniej przebudowy rezydencji w Pszczynie. Elewacje dwupiętrowego zamku
otrzymały kostium architektury francuskiej XVII wieku, a wątek rodowy, w postaci herbów i monogramów książęcych, przewijał się przez wszystkie wnętrza.
Muzeum Zamkowe w Pszczynie
Zamek przez wiele lat z powodzeniem spełniał wymagania jego właścicieli, którzy podejmowali w swej rezydencji najwybitniejszych przedstawicieli arystokracji ówczesnej Europy, zaś od jesieni 1914 do lutego 1917 znajdowała się w nim kwatera główna wojsk niemieckich, a cesarz Wilhelm II zamieszkał w Pszczynie, w specjalnie dla niego przygotowanym apartamencie na parterze skrzydła zachodniego rezydencji księcia Hansa Heinricha XV. W dniu 29 czerwca 1922 roku Pszczyna wraz z częścią Górnego Śląska, znalazła się w granicach odrodzonej Polski. Po wkroczeniu Armii Czerwonej do Pszczyny w lutym 1945 roku w zamku umieszczono szpital przyfrontowy, zaś sama budowla, jak i jej wyposażenie, m. in. olbrzymie, kryształowe lustra, zachowały się w stanie prawie nienaruszonym.
Muzeum Zamkowe w Pszczynie
Obecnie Muzeum Zamkowe w Pszczynie prezentuje unikalny w kontynentalnej Europie typ rezydencji magnackiej, z autentycznym, zachowanym w ok. 80 proc. wyposażeniem. Wchodząc w progi Muzeum, niczym w wehikule czasu przenosimy się w II poł. XIX i pocz. XX w., odkrywając urok i nastrój tamtych lat. W sieni przejazdowej wyłożonej dębową kostką być może usłyszymy wygłuszony turkot powozów czy automobilów, a cienie służby, ustawionej w powitalnym szpalerze skierują nasze oko ku sylwetce księcia Hansa Heinricha XV, w mundurze pułkownika huzarów, witającego cesarza Wilhelma II i prowadzącego go do prywatnego apartamentu, zajmującego część zachodnią parteru. W korytarzu zachodnim, pełniącym rolę antykamery, przewijają się postacie wojskowych i gości, oczekujących na posłuchanie, gdy w tym czasie, w Gabinecie Narad, przy wielkim stole zarzuconym mapami sztabowymi, sam cesarz, marszałek Paul von Hindenburg oraz generał Erich von Ludendorff, podejmują decyzje wojskowe, zmieniające oblicze ówczesnej Europy.
Muzeum Zamkowe w Pszczynie
Z parteru, wąskimi schodami, przejdziemy do liczących pół tysiąca lat zamkowych podziemi, w których natkniemy się na wystawę poświęconą orężu. Obecna zbrojownia, usytuowana w gotyckich piwnicach w zachodnim skrzydle zamku, zaliczana jest do najważniejszych pokazów historycznego uzbrojenia w Polsce. Eksponowana, głównie w przeszklonych gablotach, zaczepna i ochronna broń wojskowa, tak europejska, jak i orientalna, a także broń służąca do polowań, z których słynęła Pszczyna, pochodzi z okresu od XVI do początku XX wieku. Po powrocie na parter udamy się do reprezentacyjnej Sali Jadalnej, dziś zwanej Lustrzaną. Przy wielkim stole, z zastawą o motywach myśliwskich, przy muzyce dobiegającej z balkonów, w skupieniu możemy oddać się uczcie, skomponowanej i zapisanej przez francuskiego kuchmistrza w ozdobnej karcie menu, zaś usługiwać nam będzie 30 osób służby. W czasach obecnych wnętrze to, dzięki cudownej akustyce, pełni również funkcję kameralnej sali koncertowej, w której rozbrzmiewają tony muzyki klasycznej.
Tekst: Maciej Kluss (Zamek w Pszczynie, Wydawnictwo BOSZ)/ if/pw
[
]( http://www.bosz.com.pl/ )
