Nowy park narodowy w Polsce jeszcze w tym roku? Pierwszy od 24 lat

"Park Narodowy Doliny Dolnej Odry coraz bliżej!" - zapowiedziała tuż przed świętami Paulina Hennig-Kloska, ministra klimatu i środowiska. Dodała, że samorząd Kołbaskowa jednomyślnie przegłosował zgodę na powołanie parku, a wcześniej zrobiły to już Szczecin i Widuchowa. "To doskonały prezent na święta. Pierwszy od ponad 24 lat park narodowy może powstać jeszcze w tym roku, a gminy jeszcze w tym roku otrzymają środki na ochronę przyrody" - dodała ministra.

Nowy park narodowy ma objąć tereny dzisiejszego Parku Krajobrazowego Doliny Dolnej Odry, bez nurtów Odry Zachodniej i Odry Wschodniej. Oznacza to, że ochroną objęty będzie m.in. jeden z najcenniejszych fragmentów Dna Doliny Dolnej Odry, czyli obszar Międzyodrza.

"To niemal całkowicie dzika kraina torfowisk, podmokłych łąk, plątanina kanałów, rozlewisk, a nawet jezior, w większości zupełnie niedostępna dla ludzi. Obszar o niezwykłej historii z kilkudziesięcioma zabytkowymi budowlami hydrotechnicznymi" - czytamy na gov.pl.

Międzyodrze zlokalizowane w sąsiedztwie Szczecina, jak również niemieckiego Parku Narodowego Doliny Dolnej Odry, cechuje się wielką różnorodnością fauny i flory, a lista gatunków chronionych, które zamieszkują obszar projektowanego parku jest bardzo bogata.

- Jako WWF bardzo popieramy ideę utworzenia Parku Narodowego Doliny Dolnej Odry. Międzyodrze to unikatowy obszar pod względem przyrodniczym - mozaika siedlisk, w tym liczne starorzecza z bogactwem gatunków roślin i zwierząt - mówi w rozmowie z WP Dorota Serwecińska, ekspertka ds. ochrony ekosystemów rzecznych Fundacji WWF Polska. - Jest to miejsce, gdzie rzeka może bez przeszkód wylewać i zasilać siedliska zależne od wód m.in. lasy łęgowe czy nadrzeczne łąki, co jest warunkiem koniecznym dla ich zachowania.

Dorota Serwecińska dodaje, że takich obszarów w skali kraju i Europy jest już bardzo niewiele i dlatego powinny być skutecznie chronione. - Park Narodowy Doliny Dolnej Odry powinien zatem powstać jak najszybciej, zwłaszcza że to nie tylko lepsza ochrona przyrody, ale również szansa na rozwój dla okolicznych gmin. Warto pamiętać o tym, jakim cennym zasobem jest przyroda i jak wiele korzyści mogą przynieść działania oparte na współpracy z przyrodą a nie przeciwko niej - podkreśla ekspertka WWF.

Karol Wiak z Nocowanie.pl zaznacza, że utworzenie Parku Narodowego Doliny Dolnej Odry to nie tylko przełom w ochronie przyrody, ale również ogromna szansa rozwoju turystyki wodnej i edukacyjnej w zachodniej Polsce. 

- To unikalna koncepcja, która może przyciągnąć zarówno doświadczonych kajakarzy, jak i początkujących miłośników aktywnego wypoczynku. Brak pieszych szlaków i dróg rowerowych to nie ograniczenie, a raczej wyróżnik, który zapewnia głęboki kontakt z przyrodą i minimalizuje presję turystyczną na lądowe ekosystemy - uważa Wiak.

Dodaje, że z punktu widzenia branży turystycznej Międzyodrze zyska potencjał, by stać się jednym z głównych celów wyjazdów weekendowych i wakacyjnych na Pomorzu Zachodnim.

- Wzrośnie zapotrzebowanie na noclegi w miejscowościach takich jak Widuchowa, Gryfino czy sam Szczecin - zwłaszcza w obiektach oferujących dostęp do wypożyczalni sprzętu wodnego, lokalne przewodnictwo czy pakiety slow travel - wymienia Karol Wiak.

Ekspert dodaje, że nowy park narodowy to także impuls dla rozwoju agroturystyki, ekoturystyki i małych, lokalnych biznesów - szczególnie takich, które działają w harmonii z naturą. - To ważna wiadomość nie tylko dla turystów, ale również dla właścicieli obiektów noclegowych, którzy już teraz mogą myśleć o dostosowaniu swojej oferty do nowego profilu odwiedzających - zaznacza.

Warto podkreślić, że park narodowy nie obejmie nurtów Odry Zachodniej i Odry Wschodniej, a żegluga będzie tam kontynuowana na dotychczasowych zasadach. Nawet włączenie tych obszarów w granice parku narodowego nie musiałoby oznaczać końca żeglowności Odry. Zgodnie z przepisami ustawy o ochronie przyrody tereny wykorzystywane gospodarczo i włączane do parku są obejmowane ochroną krajobrazową i mogą być nadal wykorzystywane w dotychczasowych celach i na dotychczasowych zasadach.

Na terenie Polski znajdują się obecnie 23 parki narodowe, które zajmują powierzchnię 317 386 ha i stanowią 1 proc. powierzchni naszego kraju. Najstarszym jest Pieniński Park Narodowy (założony w 1932 r.), a najmłodszym Park Narodowy Ujście Warty (powstał w 2001 r.).

Do 2000 r. nie było dekady, w której nie powstałby choćby jeden nowy park narodowy. W samych latach 90. powołano ich do życia aż siedem.

Radykalne zahamowanie rozwoju sieci parków narodowych nastąpiło w 2000 r., kiedy zmieniono ustawę o ochronie przyrody. Przed przyjęciem zmian parki tworzone były w drodze rozporządzenia na podstawie jednostronnego rozstrzygnięcia Rady Ministrów. Natomiast po 2000 r. samorządy otrzymały prawo weta w sprawie decydowania o tworzeniu i poszerzaniu granic parków narodowych.

Czytaj więcej: Trudna sytuacja parków narodowych w Polsce. Ostatni powstał ponad 20 lat temu