Ruch lewostronny. Kto go zapoczątkował i gdzie na świecie obowiązuje?
Dlaczego w Wielkiej Brytanii samochody jeżdżą inaczej niż w pozostałej części świata? Otóż ruch po lewej stronie obowiązuje też w innych krajach i paradoksalnie jest starszy i bardziej uzasadniony. A są na świecie państwa, które nawet rezygnują ze swojej "prawostronności".
Ruch lewostronny spotkamy na europejskich wyspach, takich jak Irlandia, Malta, Cypr, Wyspa Man, a także w Japonii, Australii, Fidżi, Indiach, Singapurze, Tajlandii, Jamajce, Bahamach czy na Bermudach. I choć takich państw jest sporo, to są jednak globalną mniejszością.
Ale od początku. Dlaczego ruch lewostronny ma większe uzasadnienie? Jest tak z kilku historycznych powodów. Po pierwsze: broń. Noszono ją zawsze przy lewym boku, więc aby nikogo przypadkiem nie ugodzić ostrą szpadą, jeźdźcy mijali się właśnie lewą stroną. Poza tym średniowiecze słynęło z częstych ataków na drogach. Łatwiej było więc odeprzeć nadjeżdżającego napastnika, trzymając broń w prawej dłoni.
Praworęczni jeźdźcy dosiadali również konie z lewej strony. Było to wygodniejsze jeśli chodzi o sam chwyt, a w przypadku ruchu prawostronnego taki manewr musiałby być wykonany od strony "ruchliwej ulicy". I choć świadectwo ruchu lewostronnego znajdujemy już w pozostałościach z czasów starożytnego Rzymu, to poruszanie się po jednej ze stron było raczej zwyczajem niż prawnym nakazem.
Aż do decyzji papieża Bonifacego VIII, który w 1300 r. ustalił ruch prawostronny ma moście św. Anioła w Rzymie. Decyzja taka była potrzeba, gdyż z powodu tłumów ludzie spychali siebie nawzajem do rzeki, a utonięcia były dość częste. Parę wieków później inną zasadę wprowadzili Anglicy. W 1756 r. oficjalnie zarządzono ruch lewostronny na London Bridge.
Shutterstock.com Choć nakaz jazdy po prawej stronie jako pierwsza wprowadziła Dania w 1758 r., to najbardziej zwyczaj ten rozpowszechnili Francuzi. Nie wiadomo tak naprawdę, dlaczego. Jedni uważają, że z powodu leworęczności Napoleona, inni sądzą, że wódz Francuzów chciał tym sposobem zmylić wroga, ale istnieje również teoria, że zrobił to, aby zaznaczyć różnicę między Wielką Brytanią a Francją.
I tak ruch lewostronny był utrzymywany w brytyjskich koloniach zamorskich, a kraje wierne Napoleonowi zaczynały jeździć po prawej stronie ulicy. Np. Stany Zjednoczone po swoim wyzwoleniu spod panowania brytyjskiego wprowadziły ruch prawostronny, aby odciąć się od kolonizatora, ale decyzja ta miała więcej uzasadnienia niż tylko naśladowanie Francji.
Po drogach zaczęły częściej jeździć duże, ciężkie pojazdy transportujące produkty rolne i inne towary. Zaprzęgano do nich zazwyczaj po cztery konie, a furman nie miał kozła, na którym zazwyczaj siedział. Dosiadał więc tylnego konia, a z powodu wygody w dosiadaniu, był to najczęściej koń lewy. Jednak ruch lewostronny w tym wypadku był nieporęczny, gdyż popędzając własne konie batem, można było przypadkiem trafić w mijany wóz.
Choć Stany Zjednoczone wprowadziły ruch prawostronny, kierownica w pierwszych samochodach była zaskakująco umieszczana również po prawej. Zmianę wprowadził w 1908 r. Henry Ford, który nie zrobił tego dla wygody kierowców, ale po to, by kobiety nie musiały wsiadać od strony ruchliwej ulicy.
Najsłynniejsza zmiana z ruchu lewostronnego na prawostronny nastąpiła w Szwecji w 1967 r. Dzień nazwany "Dagen H" (od słowa "högertrafik", czyli prawostronny) wypadł dokładnie 3 września i wtedy wszyscy kierowcy musieli zmienić swoje przyzwyczajenia. Choć sami Szwedzi byli zmianom przeciwni, to ówczesny rząd przygotowywał się do reformy 4 lata. Uzasadniano to głównie ruchem prawostronnym obowiązującym u szwedzkich sąsiadów, a także tym, że Szwedzi masowo importowali samochody z innych krajów, a to zwiększało ryzyko wypadku.
Wikimedia Commons CC BY W Polsce ruch lewostronny obowiązywał w Małopolsce do 1922 r. Takie bowiem zasady obowiązywały w Austro-Węgrzech, do których należały tereny Galicji w czasie zaborów. Po rozpadzie tego państwa, zasady ruchu lewostronnego obowiązywały na Węgrzech, w Austrii i Czechosłowacji aż do 1939 r., kiedy zostały ujednolicone przez III Rzeszę.
Choć ruch prawostronny jest bardziej popularny, są kraje, które przechodzą na ruch lewostronny. Takim państwem jest Samoa, która w 2009 r. zdecydowała o zmianie, którą uzasadniano tym, że mieszkańcy położonych blisko bogatych państw, jak Australia, Nowa Zelandia czy Japonia, poruszają się po lewej stronie. Dzięki tej zmianie łatwiej można sprowadzać używane samochody z tych właśnie krajów, a auta są dostępne dla zwykłych Samoańczyków.
Choć ruch lewostronny wiąże się kolonialną przeszłością państw zależnych od Wielkiej Brytanii, to w tej regule są dosyć spore wyjątki. Np. Kanada, która zmieniła zasady ruchu drogowego, dostosowując je do Stanów Zjednoczonych, czy Gibraltar, który również dostosował się do hiszpańskiego sąsiada. Brytyjską kolonią był również Egipt, ale jako zdobyty swego czasu przez Napoleona, także posiada ruch prawostronny.
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl