10 majowych rocznic, o których nie można zapomnieć

Jak zwykle wszystkie pozycje z TOP10 pochodzą z publikowanych przez nas artykułów. Kolejne nowe rocznice możecie znaleźć codziennie na stronie "Ciekawostek Historycznych" oraz profilu facebookowym "Rocznica historyczna na każdy dzień".

Jakie ważne zdarzenia rozegrały się w maju?

2 maja 1729 roku w Szczecinie, w prowincjonalnym pruskim garnizonie nad Bałtykiem, przyszła na świat księżniczka anhalcka Zofia Fryderyka Augusta. Nikt nie spodziewał się, że zrobi w życiu zawrotną karierę polityczną. Ona jednak została jedną z najpotężniejszych władczyń w dziejach. Do historii przeszła jako Katarzyna II Wielka.

Już jako Katarzyna, ale jeszcze nie "Wielka". Przyszła caryca w wieku 16 lat (źródło: domena publiczna).

3 maja 1791 roku Sejm Wielki uchwalił Ustawę Rządową znaną jako Konstytucja 3 maja. Nie wszyscy wiedzą, że 20 proc. posłów stanowili wówczas masoni. Wśród 83 posłów i senatorów, którzy złożyli podpisy pod Konstytucją, masoni stanowili aż 1/3. W dużej mierze to właśnie wolnomularzom zawdzięczamy przyjęcie tego wiekopomnego aktu prawnego.

Aż dziw bierze, że malując obraz "Konstytucja 3 Maja" Jan Matejko nie wyeksponował… masońskich fartuszków (źródło: domena publiczna).

7 maja 1945 roku we francuskim Reims Alfred Jodl i Hans-Georg von Friedeburg podpisali bezwarunkową kapitulację Niemiec. Mało kto dzisiaj jednak pamięta, że tekst dokumentu został w większości przepisany z gazety przez byłego managera teatralnego. Jego powstanie było zaś wynikiem wielkiej improwizacji.

Chwila podpisania bezwarunkowej kapitulacji w Reims. Generał pułkownik Alfred Jodl zapewne nawet nie podejrzewał w jakim pośpiechu przygotowywano ten akt… (U.S. National Archives and Records Administration, źródło: domena publiczna).

11 maja 1939 roku rozpoczęła się bitwa nad Chalchyn gol. W trzymiesięczne walki zaangażowano dziesiątki tysięcy żołnierzy i setki czołgów. Upokarzająca porażka Japończyków w starciu z armią dowodzoną przez Gieorgija Żukowa miała dalekosiężne skutki i w dużym stopniu zadecydowała o przebiegu II wojny światowej.

Czerwonoarmiści oglądają zdobyty na Japończykach podczas bitwy czołg Typ 95 Ha-Go (źródło: domena publiczna).

12 maja 1935 roku zmarł Marszałek Józef Piłsudski. Zapewne przez sieć znów przewinie się fala komentarzy, w których pojawi się informacja o żałobie narodowej, jaką miał ogłosić Adolf Hitler, dowiedziawszy się o odejściu polskiego przywódcy. To urocza historia, tyle tylko, że kompletnie zmyślona. Jak zatem Berlin żegnał Komendanta?

Adolf Hitler stoi obok symbolicznej trumny Józefa Piłsudskiego podczas uroczystości w katedrze św. Jadwigi (źródło: domena publiczna).

18 maja 1944 roku rano ułani podolscy wchodzą do zrujnowanego klasztoru na Monte Cassino. Po kolejnych szturmach, mimo wycieńczenia i braku wody, Polacy wieczorem opanowują prawie cały szczyt Sant’Angelo, a Niemcy wycofali się. Tak oto sukcesem zakończyła się przeprowadzona przez naszych komandosów akcja zdobycia Monte Cassino.

Tak wyglądały ruiny klasztoru Monte Cassino po alianckich bombardowaniach. Choć wydawały się nie do zdobycia, polscy komandosi zdołali wypędzić stamtąd Niemców (fot. Bundesarchiv, Bild 146-2005-0004 / Wittke / CC-BY-SA 3.0).

20 maja 1940 roku do KL Auschwitz przywieziono pierwszych więźniów. Niedługo miała tu powstać potężna fabryka śmierci, ale Niemcy mieli też swoje plany wobec leżącego obok Oświęcimia. Urzędnicy i architekci III Rzeszy chcieli uczynić zeń perfekcyjne nazistowskie miasto. Obóz parę kilometrów od rynku zupełnie im nie przeszkadzał.

Miasto idealne rzut kamieniem od obozu śmierci? Niemcy nie widzieli w tym problemu. Na zdjęciu częściowo odbudowane krematorium w byłym obozie Auschwitz I (fot. Ryszard Domasik, lic. CC BY-SA 3.0).

22 maja 1951 roku polskie władze komunistyczne poinformowały o wymianie przygranicznych terenów ze Związkiem Radzieckim. W zamian za bezwartościowy gospodarczo skrawek Bieszczad Polska Ludowa musiała oddać bogate w węgiel kolano Bugu. Wkrótce wydobycie czarnego złota sięgnęło tam połowy łącznej polskiej produkcji sprzed wojny!

W zamian za kolano Bugu Polska otrzymała skrawek Bieszczad, gdzie w latach 60. wybudowano zaporę wodną i sztuczny zbiornik na Solinie (fot. Zuluanonymous, lic. CC BY-SA 3.0).

28 maja 1905 roku rosyjska flota wojenna poniosła druzgocącą klęskę w dwudniowej bitwie morskiej stoczonej z Japończykami pod Cuszimą. Brał w nie udział Jerzy Wołkowicki, późniejszy generał brygady Wojska Polskiego. Jego bohaterska postawa w czasie tych walk przyniosła mu ocalenie 35 lat później, gdy uniknął dzięki niej śmierci w lesie katyńskim.

Japończycy podczas bitwy pod Cuszimą. Na obrazie admirał Togo na mostku pancernika Mikasa (źródło: domena publiczna).

29 maja 1453 roku Konstantynopol został zdobyty przez Turków. Ta data do dziś jest jednym z symboli końca średniowiecza, ale w długich dziejach miasta to tylko jedna z wielu diametralnych zmian. Mało kto pamięta, że początki tego miasta to nie IV wiek naszej ery i czasy Konstantyna Wielkiego. Jego korzenie sięgają około 1000 lat wcześniej!

Mehmed II w drodze na podbój Konstantynopola – miasta mającego wówczas już dwa tysiące lat tradycji. Obraz Fausto Zonaro (źródło: domena publiczna).