historia

Pracownicy Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji w Warszawie (MPWiK) dokonali wyjątkowego odkrycia. Natrafili na dwie kamienne tablice wmurowane w ścianę kanału pod stołeczną ul. Jagiellońską.

Większość z nas wychowuje się w społeczeństwach, które wyrosły na patriarchalnych zasadach. Jednak na odległych terenach południowych Chin do dziś żyje grupa etniczna, która swoje funkcjonowanie opiera na matriarchacie. W jej języku nie ma słów oznaczających morderstwo, wojnę lub gwałt.

Poniedziałek Wielkanocny 6 kwietnia 1896 roku. Na Panathinaiko Stadio w Atenach zachwycony tłum stał się świadkiem epokowego wydarzenia. Oto grecki król Jerzy I przy akompaniamencie orkiestry i chóru otworzył Igrzyska I Olimpiady. Pierwsze w nowożytnej historii.

Elektryczność i łazienka w mieszkaniu w dwudziestoleciu międzywojennym dla wielu Polaków były synonimem luksusu. Ale nie wszędzie tak było. Szczególnie jedno polskie miasto wyróżniało się pod względem nowoczesności. Przyjazd tu miał dla niektórych "posmak wyjazdu za granicę" – na Zachód.

Produkowali je mnisi, popijała szlachta. Kościół używa go do dziś w liturgii. Na przestrzeni stuleci wino wyparło nawet piwo i stało się ulubionym trunkiem Polaków, zwłaszcza najbogatszych. Jak trafiło nad Wisłę?

Archeolodzy niedawno odkryli bardzo niezwykłą konstrukcję w podziemiach starożytnej rosyjskiej fortecy Naryn-Kala. Jak dotąd istnieją tylko spekulacje na temat jego celu i pochodzenia. Jednak może to być jeden z najstarszych kościołów na świecie! Jaki jest sekret fortecy, która ma być bramą do innego świata?

O Słowianach krążą legendy, że byli łagodni niczym baranki i rzadko byli w stanie wykrzesać z siebie bojowego ducha. W VI wieku, czyli w czasach, kiedy w rozwoju społecznym i gospodarczym osiągnęli najwyższy stopień barbarzyństwa, byli tak samo agresywni i wojowniczy jak pozostałe plemiona zamieszkujące ówczesną Europę.

Średniowieczni Europejczycy wierzyli, że odległe, nieznane lądy zamieszkują nie zwyczajni ludzie, ale istoty człekopodobne: o wielu rękach, bez głów, z ciałem częściowo zwierzęcym. Po dotarciu do imperium Azteków konkwistadorzy znaleźli namacalną pożywkę dla tych niestworzonych opowieści.

Bezpośrednio po II wojnie światowej na polskich historyków spadło zadanie bez precedensu. Zgodnie z wolą nowych, komunistycznych władz, mieli wykazać słuszność przesunięcia granic kraju. Zarazem oczekiwano od nich, że udowodnią, iż wszelkie ziemie uzyskane na zachodzie oraz północy mają rdzennie polski charakter.

Narciarstwo cieszy się w naszym kraju niezwykłą popularnością, lecz nie zawsze tak było. Jeszcze w 1908 r. Roman Kordys, polski alpinista i taternik, ubolewał nad tym, że "rozkosze te są u nas obce ogółowi". Jednak dzięki takim jak on pionierom sport ten zyskiwał coraz większą popularność. Tak wielką, że już od drugiej dekady XX w. możemy mówić o prawdziwej modzie.

W starożytnym Egipcie koty cieszyły się specjalnym statusem. Uważano je za święte zwierzęta, natomiast ich umyślne zabicie groziło nawet śmiercią. Pazerność kapłanów sprawiła jednak, że miliony czworonogów spotkał straszliwy los.

Gdy przeraźliwy huk zatrząsnął 66-metrowym parowcem, wielu pasażerów wiedziało, co się stało – radzieckie samoloty osiągnęły cel. Bomba wyrwała dziurę z boku statku. Przerażeni ludzie próbowali się ratować, ale żywioł napierał zewsząd. Karlsruhe szedł na dno zaledwie trzy minuty. Zabrał ze sobą w odmęty blisko 1000 osób. Zatonęło też 360 ton ładunku – w tym, być może, jeden z najcenniejszych skarbów świata, czyli Bursztynowa Komnata…

Goście księcia Aleksandra Farnese właśnie zaczęli delektować się francuskim bulionem, gdy armatni pocisk rozerwał głowę oficera siedzącego obok gospodarza. Druga kula zabiła kolejnych dwóch wojskowych, a ich mózgi i krew rozprysły się po całym stole. Władca Parmy zapewne nie tak wyobrażał sobie posiłek poza domem i w ciepły wiosenny dzień 1582 r. zamiast pola bitwy na biesiadę wybrałby być może jakąś restaurację – tyle że lokali tego typu wówczas nie było.

„Sądziliśmy, że to jakiś alpinista albo narciarz, który zginął w wypadku może z 10 lat wcześniej”. Powiedział Helmut Simo, po odnalezieniu Ötziego

Wianki na wodzie w Noc Kupały, święte gaje, postrzyżyny dorastających chłopców – takie są typowe wyobrażenia dotyczące obrzędowości dawnych Słowian żyjących nad Wisłą i Odrą. Romantyczną wizję obyczajów i religii naszych przodków ukształtowały dzieła literackie, ze słynną "Starą Baśnią" na czele. Czy jednak rzeczywiście bóstwa czczone przez Słowian zadowalały się tak "miłymi" obrzędami? Niekoniecznie. Zapiski kronikarzy i badania archeologiczne wskazują, że słowiańscy bogowie pragnęli ludzkiej, w tym i dziecięcej, krwi…

Panuje przekonanie, że Kraków to wyjątek na mapie Polski. Mówi się, że miasto – w przeciwieństwie do Warszawy, Wrocławia czy Gdańska – zachowało swoją oryginalną, historyczną zabudowę. I że w śródmieściu stoją prawdziwe zabytki. Prawda jest bardziej skomplikowana.

Nie wszystko jest skarbem, co się świeci. Gdyby do skarbca Bazyliki konkatedralnej Świętej Trójcy w Chełmży wszedł rabuś, najprawdopodobniej skradłby jakieś srebrne świeczniki, albo czaprak Kara Mustafy, który podarował świątyni Jan III Sobieski w drodze powrotnej spod Wiednia. Na pewno jednak nawet nie spojrzałby na niepozorny gliniany kubek. A to on jest najcenniejszy...

Wielka wojna między Achajami i Trojanami, drewniany koń – pułapka, pojedynki herosów i achillesowa pięta – to wszystko kojarzy nam się z jedną z najsławniejszych opowieści wszech czasów. Nie wszyscy jednak zdają sobie sprawę, że właśnie ten piękny epos doprowadził do jednego z największych odkryć archeologicznych, jakich kiedykolwiek dokonano.

Słonie imponują swą siłą i wielkością, nie dziwi więc fakt wykorzystywania tych zwierząt w celach wojennych. Rozpędzony słoń mógł skutecznie zniszczyć szyk wroga; jego szarża była zabójcza. Słonie jednak to zwierzęta płochliwe…

Walczyły z bronią w ręku jeszcze w czasach, gdy kobieta-żołnierz dla wielu była nie do pomyślenia. Potrafiły przezwyciężyć wszelkie przeszkody, by tylko znaleźć się na froncie. I udowadniały, że na równi z mężczyznami mogą bronić polskiej niepodległości.