Trogir. Plaże. Wyjątkowe wakacje w Dalmacji
Dalmacja – najbardziej na południe wysunięta część chorwackiego wybrzeża, jest oczywiście najcieplejszym regionem kraju. W domach zazwyczaj nie zakłada się instalacji centralnego ogrzewania, zdając się zimą jedynie na elektryczne piecyki. Plaże są tu piękne. Z czego słynie Trogir.
Dalmacja – najbardziej na południe wysunięta część chorwackiego wybrzeża, jest oczywiście najcieplejszym regionem kraju. W domach zazwyczaj nie zakłada się instalacji centralnego ogrzewania, zdając się zimą jedynie na elektryczne piecyki. Region jest bardzo popularnym celem wycieczek turystycznych.
Atrakcyjne miasta, takie jak Zadar, Szybenik (Šibenik) i Trogir to prawdziwe skarbnice zabytków. Można by spędzić cały urlop na zwiedzaniu ich, gdyby nie to, że przyciąga nas niezwykły kolor czystego morza i rozległe, gościnne plaże. Bardzo piękne i interesujące są też wyspy Dalmacji z licznymi plażami otoczonymi tropikalną roślinnością i górami, z których rozciągają się zapierające dech w piersiach widoki.
Na wyspie Dugi Otok, znajduje się wąska zatoka Telaśćicia, ustanowiona parkiem przyrody. Ciekawa jest również wyspa Pag, skąd pochodzi słynna paszka koronka. Dla miłośników sportów wodnych i nurkowania doskonałym miejscem odpoczynku będzie wyspa Murter. W okolicy Zadaru znajduje się archipelag Kornati. Stworzona – jak powiedział George Bernard Shaw – „z łez, gwiazd i oddechu” ponad setka małych wysepek rozsianych w bliskiej odległości przedstawia niepowtarzalne dla oczu widoki. Udając się bardziej na południe w głąb lądu, mniej więcej na wysokości Szybenika, napotkamy kolejne niezwykłe zjawisko przyrodnicze – przełomy rzeki Krka tworzące malownicze kaskady.
Dla osób, które kochają górskie okolice, nie lada atrakcją będzie wizyta w Parku Narodowym Paklenica, który stanowi część parku przyrodniczego Velebit, notabene największej i najładniejszej góry w Chorwacji.
Kašteli Knin Wyspa Pag Pag - miasto Szybernik Trogir Zadar Archipelag Zadarski Park Narodowy Jezior Plitwickich
[
Chorwacja. W kraju lawendy i wina Prezentowane materiały pochodzą z przewodnika turystycznego po Chorwacji opublikowanego nakładem wydawnictwa Bezdroża. Kaštele Między Trogirem a Splitem rozciąga się siedem małych portów o arystokratycznej wręcz historii, które dziś są spokojnymi miasteczkami zamieniającymi się latem w ośrodki turystyczne, gdyż sporo tutejszych mieszkańców oferuje przyjezdnym pokoje do wynajęcia. W każdej z tych siedmiu miejscowości znajduje się zamek (kasztel), wybudowany w XV–XVI w. przez przedstawicieli ówczesnej szlachty i bogatej burżuazji. W 1995 r. siedem Kašteli połączyło się, tworząc jedną strukturę administracyjną. W Kaštelu-Lukšić można zwiedzić muzeum prezentujące historię tego miniregionu. Mimo że wielu turystów przyjeżdża do Kašteli na wypoczynek i kąpiele w morzu, trzeba wiedzieć, że
miejscowa ludność unika raczej kąpieli na tutejszych plażach. Kaštele leżą w zatoce, w której wodach zbierają się nieczystości z pobliskich miast, głównie z przemysłowego Splitu, więc tutejsze plaże nie należą do najbardziej czystych na Adriatyku. Zatem jeżeli mieszkańcy Kašteli mają zamiar się wykapać, jadą albo do Trogiru, albo za Split, gdzie morze jest bardziej otwarte, a przybrzeżne wody niezaśmiecone. ]( http://bezdroza.pl )Powrót do strony głównej
Knin
Knin to dla Chorwatów miasto tak samo ważne, jak Gniezno dla Polaków. Początki miasta sięgają jeszcze starożytności, kiedy na terenie dzisiejszego Kninu znajdowała się osada – Ninia, założona przez Ilirów na wzgórzu Spas, a później stolica starożytnego, autochtonicznego plemienia Dalmatów. W V w. Ninię zamieszkiwali Goci, a w VII w. dotarli do niej Słowianie. Od czasu ich obecności w Dalmacji Ninia została przemianowana na Knin i stała się stolicą chorwackiego królestwa, a także główną siedzibą kościelną i jednocześnie pierwszym chorwackim biskupstwem, założonym w pobliskiej Biskupiji w 1040 r., 54 lata wcześniej niż biskupstwo w Zagrzebiu. Od IX do XI w. Knin był stolicą wszystkich chorwackich królów. W 1522 r. zdobyli go Turcy, a od 1797 r. miasto było pod panowaniem Habsburgów i stanowiło część Pogranicza Wojskowego.
Dlatego właśnie w Kninie i okolicy zaczęli osiedlać się prawosławni Serbowie z terenów podbitych przez Turków. Koloniści ci otrzymywali od Habsburgów możliwość zamieszkania na terenie Pogranicza Wojskowego w zamian za obronę tych terenów przed Turkami. Z tego właśnie powodu do 1995 r. w Kninie i większości okolicznych wiosek mieszkali Serbowie. Na początku lat 90. XX w. w najbliższej okolicy Kninu doszło do pierwszych incydentów, stały się one zwiastunami krwawej wojny, która rozpoczęła się niebawem. W czasie wojny Knin nie został zniszczony, jak to się stało z okolicznymi wioskami, prawie zupełnie zmieniła się natomiast struktura ludnościowa miasta.
Obecnie w Kninie mieszkają chorwaccy uchodźcy wojenni, głównie z terenu Bośni. Z przedwojennych mieszkańców tego miasta zostali dzisiaj jedynie nieliczni Chorwaci. Serbowie, którzy przed wojną stanowili ok. 90% mieszkańców Kninu, uciekli z miasta, albo zostali wymordowani w czasie akcji „Burza”. Miasto czeka na lepsze dni, nierozwiązana ciągle jest kwestia powrotu serbskich uchodźców do domów, które zamieszkiwali przed wojną (dzisiaj mieszkają w nich uchodźcy z Bośni – ci z kolei nie mają dokąd wrócić).
W Kninie nie ma właściwie zbyt wielu atrakcji. Najważniejszym zabytkiem jest średniowieczna twierdza, której początki datuje się jeszcze na VIII w. Wznosi się ona nad miastem na wzgórzu Spas i widać ją z każdego miejsca miasta i najbliższej okolicy, bowiem zawsze powiewa na niej chorwacka flaga. W ciągu wieków była przebudowywana i dzisiejsze ruiny są pozostałością fortecy, której kształty zostały nadane w XVIII w. Warto na chwilę zatrzymać się w mieście i zrobić spacer do ruin twierdzy. Roztacza się stamtąd piękny widok na miasto i okolicę.
Przyjemną wycieczką może być przejażdżka do źródeł rzeki Krki, gdzie można zrobić piknik. Jest to miejsce oferujące latem nieco chłodu, co w Kninie jest sprawą zbawienną, gdyż jest to miasto usytuowane w kotlinie, do którego nie dociera morska bryza i w miesiącach letnich jest tutaj niemiłosiernie gorąco. Miejsce, z którego bierze swój początek jedna z najpiękniejszych chorwackich rzek, jest interesujące także ze względów przyrodniczych. Krčić to jedna z kilku małych rzeczek, od których zaczyna się Krka. W lutym i sierpniu Krčić całkowicie wysycha, co nie jest rzadkie w kamienistej i zawsze spragnionej wody Dalmacji. W pozostałych miesiącach roku Krčić zmienia się jednak w bystrą rzekę, która ok. 3 km na wschód od Kninu tworzy malowniczy wodospad Topolski slap.
Wyspa Pag
Wyspa archipelagu północnodalmatyńskiego o powierzchni 284,5 km2. Panuje tu klimat łagodny, śródziemnomorski, choć w zimie wieją charakterystyczne wiatry Paškie bury, przynosząc suche powietrze górskie z Velebitu. Jej surowy, kamienisty wygląd sprawia momentami wrażenie krajobrazu księżycowego. Wyspa pokryta jest trawą i z dala niewidocznymi ziołami (koper włoski, macierzanka piaskowa, szałwia zawierająca więcej olejków eterycznych, niż rosnąca gdzie indziej i z której wytwarza się miód ceniony za właściwości lecznicze) dlatego wydaje się, że pasące się owce jedzą kamienie.
W dolinach uprawia się jednak z powodzeniem winnice, owoce i warzywa. Z powodu częstych i silnych wiatrów bura, drzewka winne są tu niskie i szerokie, kiście winogron znajdują się bliżej pni i są drobnoziarniste, a dzięki mocnemu słońcu wyjątkowo słodkie. Na wyspie nie ma cieków wodnych, ale koło Metajny, Novalji, Povljany i Paga pojawiają się źródła. Na południowym wschodzie są jeziora krasowe Velo Blato i Malo Blato.
Najwyższy szczyt to Sveti Vid (348 m n.p.m.). Mieszkańcy (obecnie 7969 osób) zajmują się hodowlą owiec (co daje im jagnięcinę, owczy ser i wełnę), uprawą winnic, rybołówstwem, produkcją soli, a specjalizują się w produkcji wędlin z wieprzowiny i pršuta – suszonej solonej wędliny. Cała wyspa bogata jest w znaleziska archeologiczne pochodzące z okresu Liburnów (na terenie Lokunje znaleziono pozostałości broni i przedmiotów domowych) i Rzymian, potwierdzające jej ważne znaczenie w różnych okresach.
Rzymianie zdobyli wyspę ok. I w. i ustawili system obozów warownych w obronie przed Ilirami, duże castrum romanum Cissa, portowe castrum Navalia i kilka mniejszych, m.in. Košljun i Svetojašnica oraz miasta (np. Pagus). Zaraz po przekroczeniu Paškog mosta (na kanale Ljubačka vrata) na południowym cyplu wyspy możemy zobaczyć ruiny twierdzy Fortica, skąd kontrolowano ruch morski. Chorwaci stosunkowo wcześnie zamieszkali Pag, a ich głównym ośrodkiem była Keša (część dzisiejszej Novalji). Ponieważ król Petar Krešimir IV podarował (w 1071 r.) północną część wyspy kościołowi rapskiemu, a południową Zadarowi, wyspa stała się miejscem częstych bitew. W XII w. po upadku Keše jej rolę przejęło miasto Stari Grad. W latach 1409–1797 Pag był własnością Wenecji, a następnie dzielił losy Dalmacji pod władzą Austrii. Podczas wojen był okupowany najpierw przez Włochów, a następnie Niemców. Dziś należy do Chorwacji. Wydarzenia i festiwale
Karnawał zimowy trwa od pierwszej soboty po Święcie Trzech Króli i trwa do środy popielcowej. Co sobotę w hotelach i restauracjach odbywają się zabawy karnawałowe, które kończą się trzydniową szaloną zabawą na placu Petra Krešimira IV. Zgodnie z tradycją w środę popielcową pali się lalkę Marko – sprawcy całego zła, które się wydarzyło w poprzednim roku. Aktem spalenia kończy się karnawał. Od lat 60. XX w. w mieście odbywa się również karnawał letni (najczęściej 27 lipca), trwający jeden dzień, w którym przebrani mieszkańcy i goście paradują ulicami miasta.
Do dziś w wielu paškich rodzinach zachowały się stroje ludowe pochodzące jeszcze z Wenecji. Strój męski jest bardzo prosty: biała koszula, białe spodnie, czarna krótka kurtka. Jedyną dekoracją jest jedwabna chusta o żywym kolorze i czerwona czapeczka. Strój żeński jest natomiast bardzo bogaty w motywy i barwy: spódnica i bluzka zdobione koronką paška čipka, biżuteria, a na głowie pokrivač – zdobiony koronką trójkątny kawałek płótna.
Pag - miasto
Zatoka Paška, w której leży miasto Pag, ma niezwykły kształt laguny i otwiera się na Podvelebitski kanał z małymi dzikimi plażami umieszczonymi pod pionowymi skałami. Na wielu plażach znajdują się źródła wody pitnej. W Paškiej zatoce oraz na okolicznych wzgórzach znaleziono pozostałości ceramiki o pochodzeniu północno-afrykańskim z III–IV w. p.n.e., potwierdzające kontakty handlowe między Pagiem, a tamtejszymi portami. Świadczyć o tym mogą również liczne wraki statków.
Od czasów antycznych do końca IV w. miasto funkcjonowało w miejscu zwanym Caska, następnie bardziej na południe w Starim Gradzie. W roku 976 król Stjepan Držislav uwolnił Pag od władzy Bizancjum i jako przywódcę wyznaczył chorwackiego żupnika. Jednym z najważniejszych wydarzeń w historii miasta było podarowanie mu insygniów przez króla Belę IV, co było symbolem otrzymania statutu wolnego, królewskiego miasta. Chorwacki król Ludwik I w 1376 r. potwierdził te przywileje. Od 1403 r. wraz z całą Dalmacją Pag został sprzedany Wenecji i w ten sposób przez kilka stuleci należał do Republiki Weneckiej.
Lecz już w 1433 r. Pag otrzymał statut miejski (Gradski Statut), jeden z pierwszych w Chorwacji, i 18 maja 1443 r. rozpoczęto, za pozwoleniem weneckiego senatu, budowę miasta w miejscu zwanym zatoka Katena. Pracę, zakończoną w 1474 r., przyśpieszyło zagrożenie ze strony Turków. Plan Pagu powstał w Wenecji, a w jego realizacji brał udział wielki budowniczy i rzeźbiarz Juraj Dalmatinac. Grube mury wzmocnione dziewięcioma basztami broniły miasto przed nieprzyjaciółmi. Nastąpił rozwój gospodarczy Pagu, rodziny szlacheckie wybudowały też wiele pałaców. Na przełomie XIX i XX w. rozprzestrzeniająca się w winnicach choroba spowodowała kryzys i wzmożoną emigrację ludności.
Przez wieki produkcja soli przynosiła Pagowi bogactwo, ale i problemy. Z jednej strony był to powód zbrojnych sporów, ale było to też źródło wysokich dochodów. Sól zwana była białym złotem. Tradycja produkcji soli na Pagu przypuszczalnie pochodzi z okresu pierwszych osadników. Do dziś wywozi się stąd 33 tys. ton, co stanowi 2/3 całej produkcji soli w Chorwacji. Istnieje legenda głosząca, że pod miastem znajdują się korytarze, które służyły jako tajne połączenie, ułatwiające komunikację władzy politycznej, kościelnej i cywilnej, ale były też drogą ucieczki. Rzekomo łączyły one basztę Skrivanat, kościół Wniebowzięcia Marii, Dwór Książęcy i pałac biskupi, ale istnienie podziemnych korytarzy nigdy nie udowodniono, choć istnieją sugerujące to ślady. Znaleziono głębokie wejście w podwórku byłego pałacu Matasović, szerokie przejście pod placem Petra Krešimira IV oraz wyjście nad morze w zachodniej części baszty Skrivanat.
Paška zatoka otoczona jest plażami pokrytymi żwirem długości 27 km. Środkowa plaża miejska nazywa się Prosika. Ma dobrą infrastrukturę, zaraz za nią jest parking, a niedaleko centrum miasta. Warto popłynąć na wycieczkę lub wynająć łódkę i zwiedzić niesamowite plaże w okolicy. Wszystkie wycieczki zaczynają się w porcie Mandrač, zbudowanym w XV w. Między Mandračą a plażą miejską po lewej stronie widoczne są drewniane magazyny soli. W nowej części miasta Vodice są dwie piękne plaże: Janječe vode (nazwano je tak, ponieważ pojono tu owce, janje to jagnię) i Tri glave (Trzy Głowy – nazwa pochodzi od trzech podobnych do głów skał wystających z morza).
Na tej plaży znajduje się pierwszy na Pagu skład lodu przywożonego tu statkami w ogromnych bryłach, które rozdrabniano, a następnie roznoszono do okolicznych hoteli. Dalej jest Dubrava – rezerwat przyrody i Bošana – z przepięknym widokiem na Pašką zatokę, następnie zatoka Sveti Duh z najpiękniejszą plażą wyspy i kempingiem (prowadzi tu droga z Novalji, Kolana i Pagu). Tylko w tej zatoce na dnie morza znajduje się piasek, a woda jest płytka w odległości 50 m od brzegu.
Szybernik
Szybenik jest malowniczo usytuowany na wzgórzach tuż przy ujściu rzeki Krka do Adriatyku. Główne atrakcje turystyczne miasta to słynna katedra św. Jakuba, jeden z najważniejszych zabytków sakralnych w całej Chorwacji, oraz górująca nad miastem twierdza św. Anny, z której rozpościera się piękna panorama.
Szybenik to jedno z nielicznych chorwackich miast, które nie zostało założone ani przez starożytnych Ilirów, ani też przez Rzymian, lecz dopiero przez pierwsze słowiańskie plemiona, które tu dotarły ok. VII w. Gród obronny powstał w X w., a za panowania króla Krešimira IV (XI w.) przez jakiś czas było to wolne miasto. Od XII w. o wpływy w Szybeniku zabiegały największe ówczesne potęgi europejskie – Wenecja, Węgry i Bośnia. Ostatecznie w 1412 r. zwierzchnictwo nad miastem objęli Wenecjanie, którzy przez kolejne wieki borykali się z najazdami tureckimi. Z tego powodu wybudowali w Szybeniku cztery fortece (św. Mikołaja, św. Anny, św. Jana i Šubićevac), których pozostałości do dzisiaj widoczne są w panoramie miasta, a najbardziej znanym zabytkiem jest twierdza św. Anny.
Po upadku Wenecji w końcu XVIII w. Szybenik dostał się pod zwierzchnictwo austriackie, a po I wojnie światowej traktatem z Rapallo miasto przyznano Jugosławii. Podczas II wojny światowej tereny te okupowali Włosi, a alianckie naloty (łącznie ponad 50) poważnie zniszczyły zabudowę. W latach 1991–95 Szybenik był systematycznie ostrzeliwany przez armię jugosłowiańską. Jednym z bardziej dramatycznych wydarzeń z początku wojny było zabicie grupy młodych, praktycznie nieuzbrojonych mieszkańców miasta i okolic oraz tych, którzy przyjechali z różnych części Chorwacji, aby bronić miasta.
Trogir
Trogir to jedno z najpiękniejszych miast całej Chorwacji. Starsza część miasteczka leży na wyspie, którą łączą mosty z jednej strony w lądem, a z drugiej z następną wyspą Čiovo. Szeroka nadmorska ocieniona palmami promenada otacza centrum, złożone głównie ze średniowiecznych i renesansowych zabudowań, wąskich uliczek i maleńkich placyków, które w letnie wieczory tętnią życiem zmieniając się w oświetlone kawiarniane tarasy. W południowo-zachodniej części starego miasta wznosi się masywna, XV-wieczna twierdza Kamerlengo, niestety, niedostępna dla turystów. Wyspa Čiovo to teren, na który niegdyś zsyłano trędowatych i przestępców, żeby odizolować ich od społeczności. Obecnie na tej wyspie wielu Chorwatów wybudowało domy weekendowe, do których przeprowadzają się na lato. Turyści mogą tu także znaleźć prywatne kwatery.
Historia
Trogir został założony już w III w. p.n.e. przez Greków przybyłych tu z wyspy Vis. Później miasto było pod panowaniem Rzymian (wtedy nosiło nazwę Tragurion) i Turków. Pierwsze chorwackie plemiona mieszkały tu już w VII w. W 1123 r. miasto najechali i zniszczyli Saraceni (Arabowie), ale odbudowano je dosyć szybko. W kolejnych wiekach Trogir był ważnym ośrodkiem handlowym i kulturalnym.
Rozwijały się tutaj różne gałęzie sztuki: rzeźba, malarstwo i architektura, a ślady tamtych czasów do dziś są widoczne. W 1420 r. miasto przeszło pod panowanie Wenecji, lecz nadal prężnie się rozwijało. Wenecjanie zadbali o rozbudowanie istniejących tu od XIII w. murów obronnych. Kolejnymi władcami miasta stali się Austriacy, którzy (z kilkuletnią przerwą na panowanie Francji na początku XIX w.) utrzymali się tu do końca I wojny światowej.
Zadar
Miasto to uznawane jest za stolicę północnej Dalmacji, rozlokowało się na długim półwyspie nad kanałem Zadarskim, naprzeciw podłużnej wyspy Ugljan. Stare miasto zajmuje północno-zachodnią część półwyspy, otoczoną od zachodu przez wody Kanału Zadarskiego, a od wschodu – przez zatokę Jazine, w której znajduje się port. Dalej w głąb lądu ciągną się nowsze dzielnice Brodarica i Voštarnica (rozbudowane dopiero w XIX w.). Nieopodal rozciąga się duże osiedle turystyczne Borik. Zadar jest jednak nie tylko znacznym ośrodkiem turystyczno-kulturalnym, ale też przemysłowym, o czym świadczą obiekty na obrzeżach miasta.
Stare miasto nie jest tak ciasno i jednolicie zabudowane, jak np. Trogir czy Rovinj – starsza zabudowa przeplata się tu z nowszymi niekiedy niezbyt ładnymi, konstrukcjami. Fakt ten jednak z nawiązką rekompensują liczne muzea i bardzo cenne zabytki. Starożytna Zara była zamieszkana już w IX w. p.n.e., a pierwszymi kolonizatorami było iliryjskie plemię Liburnów. W I w. p.n.e., po 200 latach wojen iliryjsko-rzymskich, teren zajęli Rzymianie, którzy utworzyli tu swoje miasto z regularnym planem ulic, łaźniami i forum.
Wtedy również powstały zaczątki murów obronnych. Kiedy cesarstwo rozdzieliło się, miasto zyskało rangę stolicy Dalmacji Bizantyjskiej. W VI i VII w. napłynęła na te tereny ludność słowiańska. Do początku XIII stulecia Zadar cieszył się statusem wolnego miasta, a w 1202 r. okolica znalazła się pod panowaniem Wenecji i trwało ono długo mimo wielu powstań miejscowej ludności. Wyniszczające walki wenecko-tureckie przyczyniły się też do upadku gospodarczego. Okres XV–XVI w. to czasy umacniającej się świadomości patriotycznej tutejszej ludności.
Literatura rozwijała się w wówczas głównie w języku chorwackim, tworzyli też wielcy chorwaccy poeci – Zoranić (1508–69), Krnarutić (1515–72) czy Budinić (1535–1600). Ten ostatni, znany również jako Pop Zadranin, wsławił się udoskonaleniem lokalnej pisowni (m.in. wprowadzeniem znaków diakrytycznych). Nieco wcześniej urodził się w Zadarze słynny architekt Juraj Dalmatinac. Po upadku Wenecji w 1797 r. miasto dostało się pod władanie austriackie (z krótką przerwą podczas podbojów napoleońskich), pod którym znajdowało się aż do 1918 r. Następnie traktatem z Rapallo przyznano je Włochom, a po kapitulacji Włoch w 1943 r. zagościli tu Niemcy, co spowodowało liczne bombardowania dokonywane przez aliantów (łącznie Zadar bombardowano 72 razy) i poważne zniszczenia zabudowy (ok. 60%). Po wojnie włożono dużo wysiłku w odbudowę w dawnym stylu. Niestety w listopadzie 1991 r. serbskie wojska rozpoczęły trzymiesięczne oblężenie Zadaru, połączone z bombardowaniami, które spowodowały kolejne zniszczenia. Na szczęście i one
zostały w większości usunięte, a miasto oblegane jest już tylko przez turystów.
Archipelag Zadarski
Wyspa Ist zajmuje powierzchnię 9,65 km2, leży na wschód od Molat (oddziela ją kanał Zapuntel). O wyspie wspominał już w X w. Konstantyn Porfirogenet. Strome, wapienno-dolomitowe wybrzeża przylegają do wąskiej doliny z winnicami i gajami oliwnymi. Dobrym miejscem do przycumowania jest zatoka Kosirača na północno-zachodnim brzegu. Na wyspie jest wiele dzikich zatok, w których można spędzić wakacje. Jedyne miasto, też o nazwie Ist, mieści się na północno-zachodnim wybrzeżu i ma żwirowo-piaszczystą plażę. Jest miejscem, z którego wyruszają organizowane tu podwodne polowania na ryby.
Połączenia promowe. Raz dziennie (w poniedziałki, wtorki, środy i soboty o godz. 13.05, w czwartki o godz. 11.00, w piątki o 16.30, w niedziele zaś o 8.00) odpływa stąd katamaran kursujący na trasie: Zadar – Rivanj (wyspa między wyspami Sestrunj i Ugljan) – Sestrunj – Zverinac (wysepka między wyspami Veli Tun i Dugi Otok) – Molat – Brgulje – Zapuntel – Ist. Raz dziennie o godz. 5.30 (oprócz niedziel) odpływa katamaran linii Ist – Zapuntel – Brgulje – Molat – Zverinac – Sestrunj – Rivanj – Zadar, a powrotny przypływa o godz.: poniedziałki 10.00 (nie zatrzymuje się w Brgulju) i 13.05, we wtorki i środy o godz. 13.05, czwartki o 11.00, piątki o 16.30, soboty o 13.30, a w niedzielę 8.00. Ponadto w poniedziałki o godz. 15.00 odpływa prom linii: Ist – Molat – Zverinac – Sestrunj – Rivanj – Zadar. W każdy piątek o godz. 17.00 dodatkowo wypływa prom linii: Premuda – Silba – Olib – Ist – Zadar, a w niedziele o godz. 15.00 katamaran linii: Ist – Zapuntel – Brgulje – Rivanj – Zadar.
Centra nurkowe:
Diver Sport Centrum,
ul. Šet. XIII divizije 28, 51000 Rijeka,
tel.: +385 23 372419,
e-mail: diver@pro.hr,
www.pro.hr/diver.
Wyspa Molat oddzielona jest od sąsiedniej wyspy Ist kanałem Zapuntel. Patrząc z dala widać na niej dwa wapienne wzgórza (najwyższy szczyt Knižak, 142 m n.p.m.), między którymi rozciąga się dolina. Wyspę o powierzchni 22,7 km2 porasta głównie młody las i krzewy. Na wybrzeżu znajdują się liczne zatoczki z pięknymi plażami, a osady (Molat, Zapuntel i Brgulje) zlokalizowane są wewnątrz wyspy. Jest to wymarzone miejsce dla żeglarzy i miłośników łowiectwa podwodnego (wymagane pozwolenie). W 1151 r. wyspa dostała się w ręce zadarskiego klasztoru Benedyktów od św. Krszewana (sv. Krševana), a w 1409 r. znalazła się pod panowaniem weneckim i została wyprzedana pojedynczym rodzinom zadarskim. Podczas okupacji włoskiej (1941–43) był tu obóz koncentracyjny.
Połączenia promowe. Raz dziennie (w poniedziałki, wtorki, środy i soboty o godz. 13.05, w czwartki o 11.00, w piątki o 16.30, a w niedziele o 8.00) odpływa katamaran linii: Zadar – Rivanj (wyspa między wyspami Sestrunj i Ugljan) – Sestrunj – Zverinac (wysepka między wyspami Veli Tun i Dugi Otok) – Molat – Brgulje – Zapuntel – Ist. Raz dziennie, oprócz niedziel, o godz. 5.30 odpływa katamaran, kursujący na trasie: Ist – Zapuntel – Brgulje – Molat – Zverinac – Sestrunj – Rivanj – Zadar, powrotny przypływa o godz.: poniedziałki – 10.00 (nie zatrzymuje się w Brgulju) 13.05, we wtorki i środy o godz. 13.05, w czwartki o 11.00, w piątki o 16.30, w soboty o 13.30, a w niedziele – 8.00. Ponadto w czwartki (o godz. 19.15) i w niedziele (o godz. 18.00) kursuje prom linii Molat – Zverinac – Sestrunj – Zadar, a o godz. 15.00 katamaran linii Ist – Zapuntel – Brgulje – Rivanj – Zadar. W poniedziałki o godz. 15.00 kursuje również prom linii: Ist – Molat – Zverinac – Sestrunj – Rivanj – Zadar. W niedziele o godz. 18.00
odpływa katamaran linii: Molat – Zverinac – Božava – Sestrunj – Zadar. Cena biletu Zadar – Molat w sezonie (od 18 czerwca do 12 września) wynosi ok.18 HRK od osoby, za samochód osobowy ok. 105 HRK. Po sezonie ceny są niższe o ok. 20%.(Czytaj dalej)
Wyspa Olib leży na wschód od Silby. Jej powierzchna liczy 25,63 km2. Jedynie w zachodniej części wyspy, na wapiennym podłożu rośnie bardziej bujna roślinność. Mieszkańcy (obecnie 714 osób) zajmują się hodowlą bydła, rybołówstwem, rolnictwem i usługami turystycznymi. Na wyspie mieszkali ludzie już w czasach Cesarstwa Rzymskiego, wspominana była również w X w. przez Konstantego Porfirogeneta jako Aloip. W 1409 r. Wenecja sprzedała ją zadarskim rodzinom, a od 1476 r. stopniowo osiedlali się na niej uciekinierzy z terenów zajętych przez Turków. Jedyna osada Olib leży w zatoce o tej samej nazwie.
W miasteczku jest kościół parafialny św. Stoszije (sv. Stošije) z 1632 r., a w parafii przechowuje się ok. 20 kodeksów głagolickich (XVI–XIX w.) i kolekcję przedmiotów związanych z folklorem. Przy wejściu do portu stoi kasztel z XVIII w., postawiony w obronie przed piratami. W niedalekiej zatoce Banjve znajdują się pozostałości osady z czasów rzymskich i ruiny trzynawowego kościoła św. Pawła (sv. Pavla) wraz z klasztorem pustelników opuszczonym i zburzonym ok. 1200 r.
Połączenia promowe. Raz dziennie (o godz. 5.20) odpływa stąd katamaran, kursujący na trasie: Olib – Silba – Premuda – Zadar, w piątki o godz. 17.00 prom linii: Premuda – Silba – Olib – Ist – Zadar, a we wtorki o godz. 15.30 prom: Mali Lošinj – Premuda – Silba – Olib – Zadar.
Wyspa Premuda leży za Silbą, od której oddziela ją Silbanski Kanał. Premuda jest najsławniejszą wyspą tej części Adriatyku, ponieważ niegdyś była gęsto zaludniona i dysponowała sporą flotą żeglarską. Obecnie mieszkają tu zaledwie 73 osoby. Otaczają ją piękne zatoki Zaporat, Široka i Lopata. Przed Premudą leżą wysepki Lutrošnjak i Kamenja, a okoliczne wody z licznymi skałami i wrakiem statku o nazwie Szent Istvan, należącego niegdyś do monarchii austro-węgierskiej, nadają się świetnie do nurkowania. Jedyna osada pozostała we wnętrzu północnej części wyspy. Większą część powierzchni (9,2 km2) porasta makia i niski las. Na wyspie nie ma samochodów.
Połączenia promowe. Raz dziennie o godz. 5.20 przybywa tu katamaran linii: Olib – Silba – Premuda – Zadar, w piątki o godz. 17.00 przypływa prom, kursujący na trasie: Premuda – Silba – Olib – Ist – Zadar, a we wtorki o godz. 15.00 prom: Mali Lošinj – Premuda – Silba – Olib – Zadar.
Na wyspie Silba krótkie, suche doliny zamykają niewielkie zatoki (na północy: Papranica i Pernastica, na południu: Sveti Ante i Nozdre). Jest też kilka mniejszych zatok z plażami żwirowymi i piaszczystymi. Zaliczana jest do najbardziej słonecznych wysp Adriatyku (2570 godzin słonecznych w roku). Powierzchnię (zaledwie 15 km˛) pokrywa głównie niska roślinność i niewielki las dębowy. Na wyspie obecnie żyje 221 osób, którzy proponują swoim gościom domowe jedzenie i wyspiarski spokój. W najwęższej, środkowej części wyspy usadowiło się jedyne jej miasto – Silba.
Do dziś zachowało się tu kilka kościółków i kasztel z XVI w., a obok dzisiejszej poczty jest baszta Toreta z XIX w. W pobliżu miasta rośnie gęsty las, w którym żyją stada dzikich owiec. Wyspa jest zamieszkana od czasów Cesarstwa Rzymskiego. Konstantyn Porfirogenet wspomniał ją w X w. (pod nazwą Selbo). Od roku 1901 była siedzibą zadarskiego klasztoru św. Marii (sv. Marije). W XV w. przeszła w ręce Republiki Weneckiej. W XVII i XVIII w. wyspa przeżywa rozkwit jako siedziba marynarzy i właścicieli żaglówek, lecz już w XIX znowu nastąpił zastój jej rozwoju.
Połączenia promowe. Raz dziennie o godz. 5.20 odpływa katamaran linii: Olib – Silba – Premuda – Zadar, w piątki również o godz. 17.00 prom, kursujący na trasie: Premuda – Silba – Olib – Ist – Zadar , a we wtorki o godz. 15.30 prom linii: Mali Lošinj – Premuda – Silba – Olib – Zadar.
Park Narodowy Jezior Plitwickich
Na terenie Liki, w pobliżu granicy z Bośnią, między górami Mala Kapela a Pljesevica, leży Park Narodowy Jezior Plitwickich. Teren ten uznany został za park narodowy już w 1928 r., jednak środki prawne zastosowane w celu jego ochrony okazały się niewystarczające.
Ostatecznie park utworzono w 1946 r., a w 1979 r. został on wpisany na Listę światowego dziedzictwa kulturalnego i przyrodniczego UNESCO. Park pokrywa obszar 19 479 ha i jest jednym z największych parków narodowych Chorwacji. Leży na wysokości od 400 do 1280 m n.p.m., obejmuje 16 jezior połączonych malowniczymi wodospadami oraz obszary przyległe – kaniony z ok. 20 jaskiniami oraz porośnięte lasami góry. Ze względu na dobre usytuowanie (na samej drodze prowadzącej z północy nad Adriatyk), ale przede wszystkim z powodu jego niespotykanego piękna, jest to najczęściej (i najdłużej, bo pierwszy hotel dla turystów powstał tu już w 1861 r.!) odwiedzany chorwacki park narodowy. Jego największą atrakcją są dwie grupy tarasowo usytuowanych jezior połączonych licznymi strumieniami i wodospadami uformowanymi w skałach dolomitowych i wapiennych.
Różnica wysokości między najwyższej i najniżej położonymi zbiornikami wynosi 135 m. Jeziora położone wyżej są większe i znajdują się w dolinie zbudowanej z dolomitów, a ich brzegi porasta bujny las. Niższa grupa jezior leży w dolinie wapiennej, a otaczają ją tylko rzadkie zarośla. Całkowita powierzchnia jezior wynosi ok. 2 km2, co stanowi zaledwie 1% obszaru parku.
Ochroną objęto całą powierzchnię zlewni jezior, żeby nie dopuścić do zanieczyszczenia ani żadnych zmian w ich wodach, co jest na terenach krasowych niezwykle trudne. Szczególnie ważne było zachowanie naturalnego poszycia leśnego, które chroni przed erozją i jednocześnie jest naturalnym kondensatorem wody (gromadzi ją w czasie deszczów i oddaje w okresach suszy). Bez lasów te unikatowe jeziora bardzo szybko uległyby erozji ze względu na podatne ku temu podłoże (dolomity i wapienie).
Dlatego aż 75% powierzchni parku to lasy. Resztę porastają łąki i pastwiska należące do mieszkańców okolicznych wiosek. Ze względu na dużą różnicę wysokości (wynoszącą aż 880 m) na terenie parku można znaleźć 11 typów różnych zbiorowisk leśnych. Dominują lasy liściaste i mieszane, szczególnie bukowo-jodłowe (zob. „Park Narodowy Risnjak”). Można tu zobaczyć ogromne jodły o wysokości ponad 50 m i średnicy 1,6 m! Inne występujące tu gatunki drzew to: świerk, sosna zwyczajna, dąb bezszypułkowy, grab i jawor. Ponadto nad brzegami jezior i strumieni rosną malownicze wierzby, topole białe, a nawet klony włoskie. Ciekawostką przyrodniczą jest występowanie tutaj przepięknego storczyka – tzw. obuwika pospolitego (Cypripedium calceolus) o wielkich, żółto-brązowych kwiatach. Warunki panujące w parku w Plitwicach przyczyniły się także do rozwoju endemicznych gatunków mchów żyjących w skupiskach i tworzących urokliwe zielone kaskady, przeplatające się z kaskadami wodospadów. Mchy te bowiem tworzą kolonie na brzegach
jezior i strumieni – tam, gdzie powstają wodospady. Niestety, wiele unikatowych roślin uległo zniszczeniu w czasie wojny w byłej Jugosławii, gdyż przez park przechodziła linia frontu.
Najciekawszymi zwierzętami występującymi w parku są wilki, niedźwiedzie i rzadkie wydry. Ornitolodzy natomiast naliczyli tu 126 gatunków ptaków, z których ok. 70 na stałe gniazduje w granicach Parku.