Turcja - Antalya

Tradycja tego portowego miasta, otoczonego z trzech stron wysokimi górami, sięga 2000 lat wstecz, a dzisiaj jest ono wręcz synonimem tureckiej riwiery (jeszcze w latach 60. mieszkało tu najwyżej 35 tys. ludzi).

Na zachodzie i wschodzie miasta ciągną się rozległe plaże, przy których powstają coraz to nowe hotele. Na szczęście stara część Antalyi, z równie wiekowym niewielkim portem, ukryła się przed zakusami masowej turystyki i wciąż jeszcze jest to przyjemny zakątek z krętymi zaułkami, pomiędzy którymi ulokowało się kilka ciekawych zabytków.

Antalya jest świetną bazą do zwiedzenia okolicznych atrakcji, takich jak chociażby starożytne ruiny Termessos, Perge czy Aspendos (do dwóch ostatnich najlepiej jednak zajrzeć w drodze do Side)
, a także okolicznej przyrody: wodospadów, jaskiń i kanionu Koprulu. Jeśli nie powiedzie nam się znalezienie odpowiedniego noclegu w Kemerze, to tutaj z powodzeniem założymy obóz na jednodniowy wypad w góry Bey Daglari, a konkretnie na zdobycie
Tahtali Dagi (osiągnięcie celu podczas jednego dnia będzie możliwe tylko wtedy, gdy pojedziemy tam własnym lub wypożyczonym samochodem albo taksówką).

Turcja - miejsca w Alanyi, które warto zobaczyć
Wszystkie godne uwagi zabytki usytuowane są w starej części Antalyi, jedynie Muzeum Archeologiczne leży poza ścisłym centrum miasta. Yivli Minare powstał za panowania seldżuckiego sułtana Alaeddina Keykobada I (1219 – 37), oryginalnie był dołączony do kościoła bizantyńskiego zamienionego w 1207 r. na meczet. Minaret został prawdopodobnie wzniesiony na cześć ojca Alaeddina, Izzeddina I Keykavusa, który zdobył Antalyę. Wysoki na 38 m, zbudowany jest z przekładanych na zmianę czerwonych cegieł i niebiesko-zielonych fajansowych kafelków. Sąsiedni, biały Ulu Camii powstał w 1373 r. z rozkazu sułtana Mehmed Beya, emira turkmeńskich Hamidów. Wnętrze kryte jest trzema parami kopuł wspartymi na 12 kolumnach, z których kilka pochodzi z antycznych budowli albo dawnego kościoła, co widać po jońskich i korynckich kapitelach. Na tyłach meczetu stoi stare, grube drzewo oliwne, można by rzec: artystycznie uformowane. Nieopodal jest, wzniesiony również przez Mehmed Beya (1377), ośmiokątny grobowiec (turbe) z
piramidalnym zadaszeniem, w którym spoczywać ma najstarszy syn emira. Drugi grobowiec, powstały w 1502 r., należy do Nigar Hatun, żony osmańskiego sułtana Bejazyda II.

Na północny wschód od meczetu, nieco powyżej, stoi Mevlevihane („dom derwiszów”) lub tekke (klasztor) pochodzący z XV w. Należał do zakonu wirujących derwiszów, a dzisiaj mieści się tu Devlet Guzel Sanatlar Galerisi, czyli Galeria Sztuk Pięknych. Z zabytkami tymi sąsiaduje jeszcze niedawno odnowiona Selcuklu Medrese (seldżucka medresa) z 1. poł. XIII w. Samotny portal obok niej należał do drugiej, nieco młodszej medresy, wybudowanej przez syna sułtana Alaeddina. Zarówno na tym, jak i na portalu Selcuklu Medrese widnieją arabskie inskrypcje.

Turcja - zwiedzanie Alanyi
Niedaleko wieży zegarowej stoi XVI-wieczny, wielokrotnie przebudowywany Tekeli Mehmet Paşa Camii. Na zewnątrz uwagę zwracają ciekawe arabskie inskrypcje na kolorowych płytkach ponad drzwiami i oknami. Kierując się w stronę portu ul. Tabakhane Sok., warto skręcić w małą Karadayi Sok., gdzie znajdziemy zrujnowaną Karatay Medresesi z pięknym portalem, wzniesioną w 1250 r. przez jednego z największych seldżuckich budowniczych Celaeddina Karataya.

Przed zejściem do portu Iskele Cad. można obejrzeć grupę niedawno odrestaurowanych domów osmańskich znanych jako Tekeli Konaklari. Tutaj w czasach osmańskich rezydowali paszowie (rządcy prowincji) Antalyi z wpływowej rodziny Teke. Niewielki port otaczają wspaniałe rzymskie mury, często wzmacniane w czasach tureckich. Mają tu wstęp jedynie mniejsze łodzie, duże okręty cumować muszą na redzie. Przy brzegu stoi niewielki Iskele Camii (Meczet przy Przystani).

Z portu do starego miasta można wrócić schodami biegnącymi za meczetem lub tymi z południowej strony przystani. W południowo-zachodniej części Kaleici, przy samym morzu, stoi masywna wieża Hindirlik Kulesi, datowana na II w., która pierwotnie była prawdopodobnie latarnią morską wprzęgniętą w ciąg obronnych murów. Później stawiano na niej działa ostrzeliwujące wrogie okręty. Dolna część 14-metrowej wieży to kwadratowa baza, nad którą wybudowano okrągłą wieżę. Górna część z drobnego kamienia, niepasująca nieco do całości, została dodana w czasach bizantyńskich.

Idąc od wieży w górę miasta, Hesapçi Sok. dojdziemy do Kesik Minare (Ucięty Minaret), czyli de facto ruin bizantyńskiej trzynawowej bazyliki poświęconej Marii Dziewicy. Wybudowana została w V w. na ruinach wcześniejszej, rzymskiej budowli i służyła miastu jako katedra. Kościół został zamieniony na meczet przez Korkut Beya, syna sułtana Bejazyda II. Zarysy chrześcijańskiej świątyni można podziwiać dlatego, iż meczet był skonstruowany wyłącznie z drewna i podczas pożaru w XIX w. kompletnie zniknął, pozostawiając ogołocone pierwotne mury. Jedynie minaret był z kamienia i jak się zdaje, miał drewniane zadaszenie, które nie oparło się płomieniom. Zabytek można oglądać jedynie przez ogrodzenie. Łatwo zauważyć, że przestrzeń pomiędzy kolumnami, aż do wysokości arkad, Turcy zamurowali, a w innych ścianach widoczne są różne antyczne fragmenty architektoniczne.

Około 100 m na zachód od Kesik Minare znajduje się ciekawy Allaedin Camii, powstały w 1378 r., przypuszczalnie na miejscu ruin dawnego kościoła bizantyńskiego. Meczet charakteryzuje się drewnianymi kolumnami, mihrabem oraz mimberem.

Kolejne 100 m na północ stoi Kaleici Muze, prezentujące ciekawe zbiory z zakresu etnologii, które można zwiedzać od czerwca do września w godz. 9.00 – 12.00, 14.00 – 19.30, w miesiącach październik – maj do 18.00 (środa nieczynne), wstęp: 0,7 USD, studenci: 0,35 USD. Naprzeciw jest siedziba Instytutu Badania Cywilizacji Śródziemnomorskich.

Kierując się następnie wzdłuż Hesapçi Sok. na północ, dojdziemy do jednego z ciekawszych zabytków – bramy Hadriana, powstałej za cesarza Hadriana jako łuk triumfalny wzniesiony na pamiątkę pobytu władcy w Attalei w 130 r. Wbudowana została w ciąg murów, a flankują ją dwie wieże, jeszcze hellenistyczne. Brama składa się z trzech tej samej wysokości łuków oraz czterech jońskich kolumn stojących na wysokich piedestałach przed filarami dźwigającymi łuki. Dzięki odkopaniu tej części starożytnego miasta można sobie uświadomić, jak grubą warstwą ziemi zostało ono w ciągu stuleci przykryte. We fragmencie antycznej ulicy widać wyżłobione kołami głębokie ślady wozów kupców czy podróżnych sprzed wielu wieków.

Turcja - Antalya Muzesi
Antalya Muzesi czynne jest codziennie (prócz poniedziałków) w godz. 8.00 – 17.00, wstęp: 10 USD, studenci: 4 USD. Usytuowano je w zachodniej części miasta, przy pętli tramwajowej. Wsiadając do tramwaju niedaleko wieży zegarowej, dojedziemy tam w ciągu kilku minut (0,25 USD). Muzeum zalicza się do jednego z najważniejszych w Turcji. Ciekawe eksponaty są prezentowane w profesjonalny sposób, a zbiory obejmują obszar południowej Anatolii (Pamfilia, Licja, Pizydia) w okresie od prehistorii do XIX w. Najstarsze eksponaty pochodzą z jaskini Karain i z okolic miasta Elmalı (w środku Półwyspu Licyjskiego), a datowane są na epokę brązu (XV w. p.n.e.). Z czasów greckich można obejrzeć w muzeum geometrycznie zdobioną ceramikę z epoki archaicznej, wazy z epoki klasycznej oraz hellenistycznej. Inne sale prezentują ciekawe przykłady marmurowych rzeźb z Perge, posągi cesarzy Hadriana, Trajana i Septymiusza Sewera, pięknie zdobione reliefami sarkofagi oraz
interesujące zbiory przedmiotów codziennego użytku. Uwagę zwraca również cenna kolekcja monet (od VI w. p.n.e. do czasów bizantyńskich). W muzeum przechowywana jest także część szczątków św. Mikołaja, m.in. jego czaszka, ale nie jest potwierdzona ich autentyczność. Część etnograficzna muzeum jest wprawdzie niewielka, ale również arcyciekawa. Obejrzymy tam m.in. ceramikę seldżucką i osmańską, przykłady sztuki kaligraficznej, a także namioty nomadów.

Turcja - plaże Antalyi
Najpopularniejszą, najdłuższą i faktycznie przyjemną, aczkolwiek kamienistą plażą jest Konyaalti Plaji położona w zachodniej części miasta. Dojedziemy do niej tramwajem, a wysiąść należy na ostatnim przystanku, przy muzeum.

Najbliżej centrum, w samym środku wybrzeża dzielnicy Kaleici, rozciąga się, o dziwo, piaszczysta plaża Mermerli Banyo, do której zejść należy schodami. Są tu restauracja i fontanna. Dlatego chyba płaci się za wejście.

Przy parku Kara Alioglu znajdziemy skalistą, a raczej drewnianą (wybudowano pomosty) plażę Adalar Banyo, na którą niestety wstęp również jest płatny (2 USD). Pływanie pośród skałek sprawia dużą przyjemność. Można również skorzystać z plaży Hotelu Perge (wstęp: 3,5 USD, poza sezonem: 1,7 USD), też skalistej i przez to urozmaiconej.

Długa, piaszczysta Lara Plaji czeka na nas na wschodzie, ok. 11 km od centrum, dokąd dojedziemy dolmuszem. Stoi przy niej mnóstwo nowoczesnych, dużych hoteli.