Wdzydze Kiszewskie. Wyjątkowe miejsce na Kaszubach

Założony w 1983 roku Wdzydzki Park Krajobrazowy obejmuje swoim zasięgiem południową część Pojezierza Kaszubskiego. Leżące tu Jezioro Wdzydzkie bywa niekiedy nazywane Morzem Kaszubskim. Na terenie parku krajobrazowego żyją tak już dziś rzadkie gatunki zwierząt, jak wydra i bóbr. Ciekawostką jest to, że tylko tu można spotkać endemiczną odmianę troci jeziornej zwaną trocią wdzydzką. Oprócz bogactwa przyrody okolica ma też do zaoferowania wielką atrakcję dla miłośników architektury ludowej – skansen we Wdzydzach Kiszewskich.

Kaszubski Park Etnograficzny we Wdzydzach Kiszewskich jest najstarszym polskim muzeum na wolnym powietrzu. Tutejszy skansen został założony już w 1906 roku przez niezwykle zasłużone dla kultury kaszubskiej małżeństwo Teodorę i Izydora Gulgowskich. To właśnie oni zapoczątkowali na przełomie XIX i XX wieku odrodzenie kaszubskiej sztuki ludowej. Nie tylko badali jej korzenie, ale także inspirowali współczesnych rzemieślników do kontynuowania starych wzorów haftu, garncarstwa, meblarstwa czy plecionkarstwa. Początek muzeum wiąże się z kupnem przez Gulgowskich od miejscowego gospodarza XVIII-wiecznej chałupy podcieniowej, w której urządzono ekspozycję tradycyjnych sprzętów i wyrobów ludowych artystów. Niestety w 1932 roku pożar strawił chatę wraz z cennymi zbiorami. Jednak jeszcze przed II wojną światową udało się Teodorze Gulgowskiej odtworzyć kolekcję i zrekonstruować chatę.

Po wojnie skansen wzbogacał się o nowe obiekty, a największy rozwój nastąpił po 1970 roku. Obecnie na 22 ha eksponowane są zabytki architektury i budownictwa z terenów całych Kaszub i Kociewia, z wyłączeniem pasa nadmorskiego. Zabytkowe obiekty pogrupowane są w taki sposób, aby dać obraz tradycji poszczególnych części regionu: Kaszub Południowych, Środkowych, Północnych, Kociewia Polnego i Leśnego.

W sumie zgromadzono około czterdziestu obiektów, wśród nich: chałupy gburskie, zagrody chłopskie i drobnoszlacheckie, dworki, kościół, wiatraki, tartak, kuźnię i wiejską szkołę.

Wielką zaletą wdzydzkiego skansenu jest jego położenie w rozległym, malowniczym terenie, dzięki czemu udało się uniknąć przykrego wrażenia muzealnego nagromadzenia ściśniętych obok siebie zabytkowych obiektów. Tu zwiedzający mają rzeczywiście szansę odczuć charakter dawnej wsi kaszubskiej.

*Muzeum – Kaszubski Park Etnograficzny *03-406 Wąglikowice, tel. 058 686 11 30, www.muzeum-wdzydze. gda.pl
Otwarte: XI–III: pon.–pt. 10–15; IV, IX: wt.–niedz. 9–16; V–VI: wt.–pt. 9–16, sob.–niedz. 10–18; VII–VIII: wt.–niedz. 10–18

Seria: Miasta dla ciekawych
Tytuł: Gdańsk
Autor: Jacek Friedrich