Zagrożenia związane z zimnem
Odmrożenia: w wyniku odmrożenia następuje dezintegracja komórek – zawarta w nich woda zamarza. Tworzące się (najczęściej pozakomórkowo) kryształki lodu niszczą delikatne błony komórkowe i zaburzają strukturę tkanki.
W przypadku głębszych odmrożeń odwodnione, uszkodzone komórki skóry właściwej oraz niedotlenione w wyniku zahamowania krążenia w naczyniach krwionośnych tkanki obumierają, a w dotkniętych odmrożeniem obszarach ciała tworzą się ogniska martwicy.
Jeśli odmrożeniom nie towarzyszy hipotermia, właściwa dla człowieka tzw. głęboka temperatura ciała (ok. 36 st.C) zostaje utrzymana, a organy wewnętrzne funkcjonują prawidłowo.
Jak wspomniano, trzy najważniejsze zewnętrzne (niezależne od nas) czynniki prowadzące do powstawania odmrożeń to:
- mróz (a przy tym czas, przez jaki jesteśmy na niego narażeni),
- wiatr (im większy, tym gorzej),
- wysoka wilgotność powietrza (wilgotne powietrze posiada większe przewodnictwo cieplne niż powietrze suche).
O podatności na odmrożenia lub hipotermię decydują też nasze indywidualne cechy, przede wszystkim:
- wydolność krążenia – pamiętajmy, że maleje ona wraz z wiekiem. W grupie najwyższego ryzyka odmrożeń znajdują się ponadto wszystkie osoby cierpiące na zaawansowane choroby sercowo-naczyniowe, przede wszystkim miażdżycę, prowadzącą do niedokrwienia tkanek i niedokrwiennej choroby serca (do najważniejszych czynników zwiększających ryzyko zmian miażdżycowych należą z kolei: związany m.in. z jakością odżywiania podwyższony poziom cholesterolu we krwi, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca oraz nałóg palenia);
- tempo przemiany materii,
- przebyte wcześniej odmrożenia – uszkodzone miejsca, nawet jeśli na pozór zostały całkowicie wyleczone, są na ogół bardziej wrażliwe na zimno i podatne na nowe odmrożenia.
Do odmrożeń mogą przyczyniać się ponadto:
- niewłaściwie dobrana odzież,
- brak aklimatyzacji,
- odwodnienie organizmu,
- ogólne fizyczne wyczerpanie organizmu, głód,
- unieruchomienie,
- picie alkoholu lub palenie w trakcie wycieczki,
- przyjmowanie niektórych leków (zwężających naczynia skórne).
Najczęściej narażone na odmrożenia są odsłonięte fragmenty twarzy: uszy, nos, policzki oraz stopy i dłonie, które jako pierwsze organizm „poświęca” w warunkach wychłodzenia, skupiając się na ogrzaniu najważniejszych organów ciała. Zbyt ciasne buty i mokre skarpetki lub rękawiczki to gotowy przepis na odmrożenie. Chrońmy buty ochraniaczami tak, by nie dostawał się do nich śnieg. Zawsze powinniśmy mieć w plecaku zapasowe suche skarpetki, dodatkową czapkę i rękawiczki.
