Zamość

Zamość – miasto nazywane „Padwą północy” ze względu na piękną renesansową starówkę zaprojektowaną na planie gwiazdy.

Zamość – informacje ogólne

Zamość jest drugim pod względem ludności miastem w województwie lubelskim (64 788 mieszkańców). Zamość posiada 16 dzielnic, w ramach których znajduje się 26 osiedli mieszkaniowych. Najwięcej osób zatrudnionych jest w dziale usług. Mniej pracuje w przemyśle, budownictwie, rolnictwie oraz leśnictwie.

W Zamościu znajduje się filia Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie. W mieście są 3 licea ogólnokształcące, w tym I Liceum Ogólnokształcące im. Jana Zamoyskiego mieszczące się w budynku dawnej Akademii Zamojskiej, a także Liceum Plastyczne im. B. Morando.

Przez Zamość przechodzą dwie drogi krajowe:

• 17 – z Warszawy, przez Lublin, Zamość, Tomaszów Lubelski, Hrebenne (przejście graniczne);
• 74 – z Sulejowa k. Piotrkowa Trybunalskiego, przez Kielce, Kraśnik, Zamość, Hrubieszów, Zosin (przejście graniczne).

Przez Zamość przechodzą również trzy drogi wojewódzkie: 837, 843, 849.

Zamość – położenie, klimat, pogoda

Zamość jest położony w obniżeniu Padołu Zamojskiego na Wyżynie Lubelskiej. Na północ i południe od Zamościa ciągną się Działy Grabowieckie oraz Roztocze. Przez miasto przepływają dwie rzeki Łabuńka (dopływ Wieprza) i Czarny Potok. Natomiast na osiedlu Zamczysko znajduje się zalew, który w sezonie letnim staje się kąpieliskiem. Klimat w Zamościu cechuje kontynentalizm. Najcieplejszym miesiącem jest lipiec ze średnią temperaturą + 17 stopni, natomiast najchłodniejszym – styczeń (- 4 stopnie). W roku jest bardzo dużo dni bezchmurnych (ok. 55)

Zamość – historia

Zamość otrzymał prawa miejskie w 1580 roku od kanclerza i hetmana wielkiego koronnego Jana Zamoyskiego, który w 1589 roku mianował Zamość stolicą Ordynacji Zamojskiej. Twierdza Zamość była niejednokrotnie szturmowana, jednak odbiła atak Kozaków pod dowództwem Bohdana Chmielnickiego oraz Szwedów podczas potopu. Zamość został zdobyty dopiero w trakcie wielkiej wojny północnej przez Szwedów i Sasów. W czasie rozbiorów Zamość dostał się do zaboru austriackiego, jednak w 1809 roku miasto zostało przyłączone do Księstwa Warszawskiego.

W czasie I wojny światowej do miasta została doprowadzona kolej (1916). Natomiast w trakcie II wojny światowej do Zamościa wkroczyli Niemcy, którzy chcieli zgermanizować ludność mieszkającą na wschodnich terenach Polski. Na Rotundzie został utworzony obóz zagłady, w którym zginęło ok. 8 tysięcy ludzi, a dym palonych ciał był widoczny z wiosek otaczających Zamość. Z tego względu na Zamojszczyźnie toczyło się bardzo dużo walk partyzanckich m.in. z udziałem oddziałów Armii Krajowej. Radzieccy żołnierze wkroczyli do Zamościa w lipcu 1944 roku.

W latach 1975 – 1998 Zamość był stolicą województwa zamojskiego.

Zamość – Ratusz i starówka w Zamościu

Zamość nazywany jest „Perłą renesansu”, „Padwą północy” oraz „Miastem arkad” ze względu na układ architektoniczny starówki zaprojektowanej przez Bernardo Morando. W centralnym punkcie znajduje się Ratusz wbudowany w układ kamienic, do którego prowadzą wachlarzowe. Wieża Ratusza w Zamościu ma 52 m wysokości. Codziennie w południe z Ratusza grany jest hejnał na trzy strony świata. Zamojski hejnał nie jest grany w stronę Krakowa, ponieważ według legendy Zamoyski nie lubił tego miasta.

Morando zaprojektował zamojską starówkę według planu miast włoskich i miast idealnych w oparciu o koncepcję antropomorficzną. „Głową” miał być pałac Zamoyskich, zaś kręgosłupem ulica Grodzka. Ramiona i rękami było siedem bastionów otaczających miasto. Wokół starówki znajdują się dwa rynki: Rynek Solny oraz Rynek Wodny będące organami wewnętrznymi.

Na starówce przy ulicy Ormiańskiej znajdują się manierystyczno – barokowe kamienice ormiańskie w Zamościu:

• Kamienica Pod Madonną lub Sołtanowska (żółta);
• Kamienica Pod Małżeństwem lub Szafirowa (niebieska);
• Kamienica Pod Aniołem, Pod Lwami lub Bartoszewiczów (czerwona);
• Kamienica Rudomiczowska (ciemnożółta);
• Kamienica Wilczkowska (zielona).

Na starówce znajduje się również najstarsza apteka na Lubelszczyźnie działająca od 1609 roku, Apteka Rektorska w Zamościu.

W 1992 roku zamojska starówka została wpisana na listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO.

Zamość – zabytki

• Katedra w Zamościu – zbudowana w XVI wieku wedługo projektu Bernardo Morando. Pod nawą główną można zejść do krypty, w której pochowani są Zamoyscy. Kościół posiada 9 naw bocznych;
• Synagoga w Zamościu – znajduje się przy skrzyżowaniu ulic L. Zamenhofa i Bazyliańskiej. Została zbudowana w latach 1610 – 1620. Obecnie w dawnej późnorenesansowej dawnej „Bożnicy” mieści się multimedialne Muzeum Historii Żydów Zamościa i Okolic;
• Rotunda Zamojska – miejsce pamięci zbrodni niemieckich. Obecnie znajduje się tam Muzeum Martyrologii w Zamościu;
• Bastiony w Zamościu – zlokalizowane wokół starówki.

Zamość – atrakcje

• Zoo w Zamościu – znajduje się przy ulicy Szczebrzeskiej (obok dworca PKP);
• Park Miejski w Zamościu;
• Muzeum Barwy i Oręża w Zamościu – zlokalizowane na ulicy Zamkowej;
• Zespół fortyfikacji w Zamościu – zmodernizowany w 2015 roku ciąg fortyfikacji obronnych od strony „Małpiego gaju”.

Zamość – kiedy warto pojechać?

Do Zamościa warto pojechać na:

• Zamojskie Lato Teatralne – organizowane na przełomie czerwca i lipca;
• Międzynarodowy Festiwal Folklorystyczny „Eurofolk” w Zamościu – organizowany w lipcu;
• Międzynarodowe Dni Filmu Religijnego „Sacrofilm” w Zamościu – organizowane w marcu;
• Festiwal Jazz na Kresach w Zamościu - organizowany w maju;
• Szturm Twierdzy Zamość – organizowany w sierpniu;
• Zamojski Festiwal Kultury – organizowany w sierpniu.

Zamość – pobliskie miasta i miejscowości turystyczne

• Zwierzyniec (30 km)
• Szczebrzeszyn (20 km)
• Lublin (80 km)
• Krasnobród (30 km)

Zamość – noclegi

• hotele w Zamościu – od 100 pln za noc;
• pokoje gościnne w Zamościu – od 70 pln za noc;
• hostele w Zamościu – od 60 pln za noc.

Zamość – ciekawostki

• Miastami partnerskimi Zamościa są Schwaebish Hall i Weimar w Niemczech, Żółkiew i Łuck na Ukrainie, Loughoborough w Wielkiej Brytanii, Bardejov na Słowacji oraz Fountain Hill w Stanach Zjednoczonych;
• W Zamościu urodzili się m.in. Róża Luksemburg, Marek Grechuta, Witold Paszt, Beata Ścibakówna, Przemysław Tytoń, Icchok Lejb Perec i Sambor Dudziński;
• Honorowymi obywatelami Zamościa są m.in. Jan Paweł II, Jan Machulski, Lech Wałęsa, Jan Ptaszyn Wróblewski, Jan Tomasz Zamoyski, Józef Przytuła i Franciszek Kamiński;
• W Zamościu została założona w 1881 roku najstarsza w Polsce Orkiestra Symfoniczna im. Karola Namysłowskiego;
• W czasie II wojny światowej w podziemiach kościoła św. Katarzyny był przechowywany „Hołd Pruski” Jana Matejki.