Dla niektórych są ważniejsze niż wspomnienia. Dla innych to zwykła tandeta

Obracam obrazki z płynnym piaskiem, przymierzam torby z kotwicami, zastanawiam się, czy poduszka w marynistyczny wzór odmieni mój salon w warszawskim bloku. Ostatecznie decyduję się na magnes z miniaturowymi przebieralniami plażowymi. Jest mały i lekki, nie kosztuje majątku i sprawi, że za każdym razem, kiedy będę sięgać do lodówki, pomyślę o wakacjach nad morzem. W ten sposób zracjonalizowałam sobie zakup pamiątki. Ale po co tak naprawdę je przywozimy?

Dobre intencje

Z pozoru odpowiedź jest prosta - jak sama nazwa wskazuje, rzeczy zakupione w czasie podróży mają nam o niej przypominać po jej zakończeniu. Przywiezienie pamiątki to sposób na przedłużenie przyjemnych wakacyjnych doznań i pielęgnację wspomnień (tylko po co kupować pamiątki z własnego urlopu dla kogoś innego?). Zaś sama czynność udania się na zakupy to dodatkowa przyjemność w czasie urlopu. Ale pozornie prosty turystyczny nabytek ma w sobie znacznie więcej głębi.

Promotorzy zrównoważonej turystyki zwracają uwagę na to, że kupowanie lokalnie produkowanych pamiątek wspiera miejscową gospodarkę i domowe budżety mieszkańców. Na ten aspekt zwraca uwagę przewodniczka, dziennikarka i autorka książek podróżniczych Anna Olej-Kobus.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

- Im jestem starsza, tym częściej zamiast materialnych pamiątek przywożę wspomnienia. Jeśli jednak do mego bagażu trafiają jakieś rzeczy, zwykle są związane z konkretnymi osobami i przypominają mi o nich. A że w niektóre miejsca wracam regularnie jako przewodniczka, czasem miejscowi ludzie oczekują, że pomogę im się utrzymać, kupując pamiątki - mówi. - Tak narodziła się idea prowadzenia sklepiku Namib.pl, gdzie trafia rękodzieło wytwarzane przez miejscowych. Kupując od nich rzeźby czy tkaniny wiem, że zostały zrobione w danym miejscu, a zarobione pieniądze pomagają tym ludziom w utrzymaniu ich rodzin.

Poza finansowym wsparciem, kupowanie regionalnych pamiątek przyczynia się do zachowania regionalnego dziedzictwa kulturalnego.

- Spory sentyment mam do biżuterii, zwłaszcza, że na południu i na wschodzie Afryki królują koraliki. Dlatego praktycznie z każdego wyjazdu sobie coś przywożę, a nosząc to przypominam sobie o odwiedzanych miejscach i ludziach - opowiada Anna Olej-Kobus, w sieci znana jako AfrykAnka.pl. - Prawdziwym skarbem są dla mnie korale krobo, ręcznie wytwarzane w Ghanie. Przez wieki były nazywane "trade beads" (koraliki handlowe), bo wymieniano je na różne towary, co ciekawe do dziś takie koraliki znajduję w różnych zakątkach Afryki. Są wyjątkowe, ręcznie robione i niezwykle oryginalne!

Psychologia pamiątki

Pamiątki to także element turystycznej ekspresji. Podróżowanie to dziś nie tylko odkrywanie nowych miejsc - to styl życia i komponent wizerunku obywatela świata. Na ten wizerunek składa się m.in. podróżnicza literatura na półkach, stylowe pamiątki na ścianach i regałach, ubiór nawiązujący do sportowej lub etnicznej stylistyki, fotografie, filmy i publikacje w mediach społecznościowych. Dr. B. Bynum Boley z uniwersytetu w Georgii wykazał, że osoby często publicznie relacjonujące własne podróże są także bardziej skłonne do kupowania pamiątek. Suweniry są dla nich dowodem nie tylko odbytej podróży, ale też ekscytującego życia.

Kiedy jednak podróżujemy i kupujemy dużo, pojawia się problem z nadmiarem (tym bardziej, że wielu podróżników twierdzi, że woli wydawać pieniądze na podróże niż na duże mieszkania). Jak uwiecznić podróż inaczej niż poprzez przedmioty? Aga Moleda-Orella podczas prowadzonych przez siebie warsztatów uczy, jak tworzyć własnoręczne pamiątki - akwarele z podróży.

- Szkicowanie i malowanie w podróży to świetna forma zachowywania wspomnień! W każdą podróż zabieram mały szkicownik, ołówki i mini zestaw akwareli i znajduję momenty, podczas których uwieczniam widoki, miejsca i detale wraz z krótkimi osobistymi notatkami. Travel sketching pozwala na chwilę relaksacji i zatrzymanie się, dostrzeżenie i zapamiętanie detali, które normalnie umknęłyby naszej uwadze - opowiada Aga.

Utrwalanie wspomnień i praktykowanie uważności w jednym - kuszące. Patrząc na jej szkicowniki z podróży czuję zachwyt i rezygnację (ja tak nie umiem), ale Aga zapewnia, że rysować każdy może.

- Nie trzeba talentu by tworzyć swój podróżniczy szkicownik i w ten sposób zacząć swoją kreatywną i artystyczną przygodę. Dodatkowo, szkice stają się cennymi pamiątkami, które przenoszą cię z powrotem do magicznych momentów za każdym razem, gdy na nie spojrzysz - opowiada.

W ten czy inny sposób - wyjazdy domagają się upamiętnienia. To część doświadczenia zwanego podróżą. Oraz naszej ludzkiej natury!

Magdalena Żelazowska dla Wirtualnej Polski

Czytaj też: Hit straganów 2024. Już nie gęś