Zamek Chojnik - największa atrakcja Sobieszowa

Sobieszów to dzielnica Jeleniej Góry leżąca wzdłuż strumienia Wrzosówka. Stąd można wyruszyć na turystyczną wędrówkę po Karkonoszach, rozpoczynając wycieczkę od wizyty na zamku Chojnik, wznoszącym się na na granitowej skale nad 150-metrowym urwiskiem skalnym Piekielnej Doliny (627 m n.p.m.) w obrębie rezerwatu przyrody.

Warownia została wybudowana w latach 1353–1364 przez Bolka II zwanego Małym, księcia świdnicko-jaworskiego. Już w XIII wieku stał tu prawdopodobnie obronny drewniany dwór. Od południowego wschodu nieregularny zamkowy dziedziniec zamykała cylindryczna wieża obronna. Po przeciwnej stronie wznosił się budynek mieszkalny. Miał on prawdopodobnie trzy kondygnacje. Parter przeznaczony był na część jadalną.

Na piętrze i na poddaszu znajdowały się pokoje. Mury kurtynowe obiegał strażniczy ganek. Wjazd znajdował się od strony północnej. Chronił go czworokątny budynek przedbramia. W początku lat 90. XIV wieku zamek przeszedł na własność rodziny Schaffgotschwów. Nowy właściciel rozpoczął trwającą blisko 10 lat budowę niewielkiej kaplicy. Powstała ona w wykuszu nad bramą. Na początku XV stulecia dobudowano dziedziniec północny z zachowanym pręgierzem. W połowie XVI wieku zamek otoczono murami obwodowymi. Wzmocniono także system umocnień przedzamcza z cylindryczną więżą od północy. Kilka lat później, od strony północnej, którędy wiodła najłatwiejsza droga do warowni, powstała wydłużona północna basteja. Wjazd do zamku dodatkowo chroniła postawiona wieża bramna.

W połowie XVI wieku powstał nowy – trzeci dziedziniec, nazwany gospodarczym z dużą cysterną – zbiornikiem na gromadzenie zapasów wody, z którą na zamku zawsze były problemy. Ze względu na wysokość skały nie można było dotrzeć do wody i wybudować studni. Na dziedzińcu gospodarczym znalazły się także m.in. stajnie.

Być może właśnie wtedy mury zwieńczono renesansową attyką. W połowie lat 30. XVII wieku zamek wraz z dobrami na kilkanaście lat został zabrany rodzinie Schaffgotscha, w związku z oskarżeniem jednego z jej przedstawicieli – Hansa Urlicha – o chęć obalenia cesarza. Wydano na niego wyrok śmierci, który wykonano. Po kilkunastu latach, w końcu lat 40. XVII wieku, zamek powrócił do dawnych właścicieli. Jednak z rozkazu cesarza zarządzający zamkiem generał Rudolf Collerodo, opuszczając warownię, ograbił ją z broni i cennego wyposażenia.

W końcu lat 40. XVII wieku powstała dodatkowa linia murów. Po stronie północno-zachodniej wybudowano bastion o kształcie wieloboku oraz piętrową bramę od zachodu. Sierpień 1675 roku był tragiczny dla zamku w Chojniku. Twierdzę dotąd niezdobytą przez wojska wroga zniszczył wielki pożar, który wybuchł od uderzenia pioruna. Straty były tak duże, że już nigdy nie udało się warowni odbudować. Pomimo zniszczeń, budowla nadal prezentowała się bardzo dostojnie i malowniczo. W 1816 roku zamek odwiedziła m.in. Izabella Czartoryska, podczas swojej podróży po Śląsku. Podziwiała nie tylko pozostałości warowni, ale także zachwyciła się przepięknymi widokami. Ruch zwiedzających musiał być zapewne duży, ponieważ na zamku w latach 20. XIX stulecia powstała gospoda i punkt wynajmu przewodników oraz tragarzy.

Od 1860 roku w Chojniku działa schronisko turystyczne, urządzone w przebudowanej w stylu neogotyckim północnej bastei. Z zamkiem związana jest ponura legenda dotycząca Kunegundy, córki kasztelana na Chojniku. Był on niezbyt mądry, a do tego nie stronił od trunków. Pod wpływem alkoholu kasztelan wpadł na pomysł objechania zamku na koniu. Było to przedsięwzięcie oryginalne, w przypadku powodzenia dające sławę, ale też bardzo niebezpieczne. Wyprawa zakończyła się śmiercią nierozsądnego kasztelana.

Po tym wydarzeniu, Kunegunda, która nie uchodziła za zbyt piękną, a w dodatku niezbyt miłą, stała się jeszcze bardziej jędzowata i zupełnie nieczuła na ludzkie sprawy. Jej majątek kusił jednak wielu młodzieńców, starających się o jej rękę. Kunegunda wpadła na okrutny pomysł, że poślubi tego, kto podejmie wyzwanie jej ojca i objedzie zamek na koniu. Zgłaszało się wielu, część rezygnowała, lecz sporo rycerzy podejmowało szaloną próbę. Wszyscy ginęli aż do czasu, kiedy na zamek przybył piękny rycerz Adalbert z Turyngii, dla którego Kunegunda straciła głowę.

Podjął on wyzwanie. Udało mu się objechać warownię, lecz nie chciał on ręki kasztelanki ze względu na jej charakter i wyrządzone przez nią krzywdy. Rycerz odjechał. Kunegunda zrozpaczona rzuciła się z zamkowej wieży. Warto wspomnieć o tej bogatej w narrację legendzie przede wszystkim ze względu na potwierdzenie, iż skały, na których stał zamek, zawsze budziły podziw lub lęk, inspirowały do snucia tego typu opowieści.

Zamek Chojnik
58-750 Jelenia Góra – Sobieszów
(75) 755 63 94

Rycerski Turniej Kuszniczy na zamku „O złoty bełt Chojnika”

Przy zamku od 1993 roku działa Bractwo Rycerskie Zamku Chojnik które jest organizatorem turnieju „O złoty bełt Chojnika” (bełt – strzała używana do kuszy), rozgrywanego co roku w drugą sobotę i niedzielę września. Uczestnicy imprezy mają możliwość zaprezentować swoje umiejętności w trudnej sztuce strzelania z kuszy. Poza konkursami kuszniczymi odbywają się inne ciekawe pokazy i konkursy: „O Tytuł Wielkiego Łowczego” oraz turniej „Wilhelma Tella”.

Niewątpliwie najbardziej widowiskowa jest bitwa o zamek Chojnik z udziałem licznych bractw. Uwagę widzów przyciąga również wielobój rycerski, w którym uczestnicy muszą wykazać się znajomością rycerskiego rzemiosła. Podczas imprezy w 2007 roku przedstawiono średniowieczny ślub oraz pasowanie na rycerza. Odbyły się także spektakle teatralne oraz pokazy dawnych tańców. Organizatorzy przygotowali liczne nagrody i to nie tylko dla zwycięzców poszczególnych konkursów strzeleckich, ale także dla publiczności.

Okolica Cieplice Śląskie-Zdrój – pocysterski barokowy klasztor z XVII wieku; późnobarokowy kościół św. Jana Chrzciciela z XVIII stulecia; ewangelicki kościół Zbawiciela z XVIII wieku; późnobarokowy pałac Schaffgotschów, wzniesiony w latach 1784–1788; dom kuracyjny, tzw. Długi Dom, powstały ok. 1537 roku (pierwotnie klasztor); pawilon zdrojowy z lat 1798–1800; drewniany tzw. Pawilon Norweski, wzorowany budownictwem lapońskim, powstały w latach 1904–1906 (Muzeum Przyrodnicze).

Jelenia Góra – gotycki, kamienny kościół farny św. Erazma i św. Pankracego z połowy XIV wieku, przebudowany w XVI i w XVIII stuleciu; poewangelicki, barokowy kościół św. Krzyża z początku XVIII wieku; kaplica św. Anny z początku wieku XVI, przebudowana w XVIII stuleciu; fragmenty XV-wiecznych, gotyckich murów miejskich.
Karpacz Górny – drewniany, jednonawowy, późnoromański kościół, pochodzący z połowy XIII wieku, przeniesiony z miejscowości Vang w Norwegii, rekonstruowany w latach 1842–1844.

Bractwo Rycerskie Zamku Chojnik
(75) 755 63 94
www.zamekchojnik.prv.pl
www.sudety.it.pl
www.naszesudety.pl

Seria: Miejsca niezwykłe
Tytuł: Zamki turnieje rycerze
Autor: Paweł Komorowski Jarosław Kurkowski