Niewielki kurort nad Bugiem. Wśród sosnowych lasów czas się zatrzymał

Brok powstał przy trakcie handlowym na Litwę, przy przeprawie przez Bug, jako osada biskupów płockich. W 1501 r. otrzymał prawa miejskie z rąk biskupa płockiego Wincentego Porębskiego. Rozwijał się prężnie do potopu szwedzkiego. Po okresie stagnacji dopiero w XX w. odkryli go turyści i do dzisiaj jest jednym z popularniejszych letnisk Mazowsza.

Spokojne, niewielkie miasteczko w letnie weekendy staje się bardziej gwarne. Gości przybywających mostem na Bugu witają dwa wiatraki stojące na nadbużańskiej skarpie.

Z mostu widać też niemal całe turystyczne zaplecze. Jest tu kompleks restauracji i ośrodków wypoczynkowych, niewielki port w zatoczce z pomostami do cumowania łodzi i jachtów oraz kąpielisko na niewielkiej, płytkiej odnodze rzeki oddzielonej od głównego nurtu wyspą.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Wzdłuż brzegów Bugu ciągnie się ładna promenada, która nadaje temu miejscu splendoru kurortu. Tutaj zresztą latem, szczególnie po południu i wieczorem tętni turystyczne życie. Jedną z atrakcji turystycznych miasta jest park linowy na skraju Puszczy Białej.

Chlubą Broku jest gotycko-renesansowy kościół św. Andrzeja zbudowany w latach 1540-1560 przez Jana Baptystę z Wenecji, wznoszący się w centrum dawnego rynku. To jeden z najcenniejszych polskich zabytków sakralnych.

Wnętrze zachwyca kolebkowym sklepieniem, zwanym pułtuskim, ozdobionym bogatą sztukaterią w formie kasetonów. W barokowym wyposażeniu zwraca uwagę ołtarz boczny przedstawiający drzewo Jessego z wizerunkiem Madonny z dzieciątkiem oraz ich przodków.

Przy kościele stoi drewniana dzwonnica, budynek plebanii i ratusz z XIX w.

W sąsiedztwie kościoła wznosi się przy rynku klasycystyczny niewielki ratusz, który pełni wciąż swoje funkcje głównej siedziby władz miasta i gminy. Obowiązkowym punktem wizyty na głównym, miejskim placu jest lodziarnia o ponad 50-letniej tradycji.

Przy rynku i bocznych uliczkach Broku wznoszą się drewniane budynki. Na wielu z nich znajdują się bocianie gniazda, które nadają wsi sielskiego klimatu. Na wschodnich rubieżach miasta, u ujścia rzeczki Turki do Bugu, na niewielkim wzniesieniu znajduje się ruina zamku biskupów płockich z pierwszej połowy XVII w. Z renesansowej rezydencji zachował się tylko fragment wieży.

Pamiątką po społeczności żydowskiej stanowiącej przed wojną ponad połowę ludności miasta jest cmentarz żydowski z ocalałymi kilkudziesięciu macewami.

Czytaj także: Perła Podkarpacia. Tutaj czas płynie jakby trochę wolniej

Brok to doskonałe miejsce na wypoczynek i wycieczki po Puszczy Białej i po Nadbużańskim Parku Krajobrazowym.

Puszcza Biała rozciąga się na prawym brzegu Bugu na zachód i północ od zabudowy wsi. W okolicach znajdują się największe jej zwarte obszary z licznie występującymi starymi partiami lasów, gdzie wiek drzew przekracza 100 lat. Spotyka się także starsze, ponad 200-letnie okazy dębów, lip.

To region etnograficzny Kurpi Białych, w którym zachowały się jeszcze przykłady dawnej kurpiowskiej architektury. Wędrując przez lasy od wsi do wsi, można spotkać stare, drewniane domy zamieszkane bądź opuszczone. W niektórych zachowały się jeszcze elementy zdobnicze. Do najczęściej spotykanych należą wzorzyste, ozdobne nadproża okien i drzwi oraz rzeźbione elementy ścian szczytowych.

Sercem regionu jest Długosiodło – duża wieś z zachowanymi tradycjami i budownictwem kurpiowskim.

Czytaj także: Wieś z powieści "Chłopi" istnieje naprawdę. Zaglądamy, co się tam dzieje dzisiaj

Zobaczymy tu neogotycki kościół wg projektu Jana Piusa Dziekońskiego wybudowany w latach 1908 –1912, a kaplicy cmentarnej gotyckie drzwi z pierwszego kościoła we wsi (z 1481 r.). Przy kościele rośnie najstarsze drzewo na terenie puszczy, dąb Jan zasadzony w 1481 r., o obwodzie 650 cm.

Nadbużański Park Krajobrazowy zajmuje lewobrzeżną część Doliny Dolnego Bugu, od ujścia rzeki Tocznej w miejscowości Drażniew do ujścia Liwca niedaleko Kamieńczyka.

Dolina zachowała na tym odcinku swój naturalny krajobraz z meandrującą rzeką, starorzeczami, wyspami w nurcie oraz piaszczystymi łachami i skarpami. Na obszarze parku występują suche, rozległe, piaszczyste wydmy, torfowiska oraz podmokłe lasy.

To wielkie gniazdowisko i żerowisko ptaków. Tu spotkać można jaskółki brzegówki żyjące w koloniach, gnieżdżące się w norach na stromych, nadrzecznych skarpach nad Bugiem. Wszędzie spotkamy tu bociany, nieraz dosłownie na drodze lub siedzące na ulicznej lampie.

Jednym ze sposobów na poznanie dzikich terenów od strony rzeki jest wycieczka kajakiem.

Czytaj także: Perła Górnego Śląska. Niewielkie miasto zachwyca klimatem

Przez Puszczę Białą z Broku do Ostrowi Mazowieckiej prowadzi 15-kilometrowa trasa rowerowa im. Wojciecha Jastrzębowskiego. Trasa w Broku zaczyna się na nadbużańskiej plaży i prowadzi obok ruin zamku biskupów, za którym skręca w pola ulica Ostrowski Gościniec. Gruntowa droga przez lasy prowadzi potem przez śródleśne wsie Nową i Starą Grabownicę.

Nadbużańskie łąki na skraju Puszczy Białej możemy poznać w czasie 20-kilometrowej wycieczki malowniczymi drogami prowadzącymi pograniczem lasów i podmokłych łąk przez wsie Bojany, Udrzyn, Udrzynek, Tuchlin, Stare Budy do Brańszczyka. Najbardziej malownicze odcinki trasy znajdują się we wsiach Bojany, Udrzyn i Tuchlin. Uwaga: aby dojechać do Tuchlina, trzeba wybrać skrót przez nadbużańskie łąki, na który zjeżdża się w Udrzynie z drogi asfaltowej w gruntową pomiędzy domami nr 11 a 9.

Brańszczyk to letniskowa wieś nad wyjątkowo "pokrętnym" odcinkiem Bugu. Znaleźć w niej można drewniane chaty kurpiowskie oraz skansen prezentujący regionalne budownictwo i kulturę Kurpi Białych. Są tu dwie chaty kurpiowskie z nieodległej wsi Trzcianka oraz budynki gospodarcze. Patronką placówki jest Maria Żywirska, pochodząca z Brańszczyka znana etnograf i historyk.

Przed powrotem można odpocząć na ławeczkach przy betonowym molo z ładnym widokiem na rzekę.