Świat zwierzęcy Chorwacji. Pelikany. Węże. Żółwie

W niewielu krajach Europy żyje aż tyle gatunków dużych ssaków. Zachowały się wszystkie tutejsze duże drapieżniki: niedźwiedź brunatny, wilki, rysie i żbiki. Wśród łasicowatych popularne są kuny, od których wzięła nazwę waluta Chorwacji – w dawnych czasach płacono skórami kun. Na archipelagu Kornati występuje nawet lokalny podgatunek tego zwierzęcia zwany kamenica. Lasy obfitują w jelenie szlachetne, sarny, daniele. Na niektórych wyspach Adriatyku (Cres, Brijuni) żyją muflony, a na skalistych graniach najwyższych gór można spotkać kozice.

Jaskinie regionów krasowych stanowią doskonałą kryjówkę dla nietoperzy. Ogółem w Chorwacji odnotowano obecność ponad 30 gatunków tych latających ssaków. Wśród nich 5 gatunków podkowców i największy z tutejszych nietoperzy – molos, rozpiętość jego skrzydeł może osiągać 45 cm! Ponadto występują tu różne gatunki mroczków, nocków, borowców, karlików i mopek. Są również gacki – sympatyczne nietoperze o olbrzymich uszach składanych podczas snu pod skrzydła. Najsympatyczniejszymi ssakami Chorwacji są jednak niewątpliwie delfiny butlonose, występujące w wodach Adriatyku.

Świat ptaków Chorwacji jest niezwykle bogaty. Wśród drapieżników najciekawszymi gatunkami są orzeł przedni, orzeł cesarski, orzełek włochaty, rybołów i kanie: czarna i ruda, a także olbrzymi bielik. Występuje tu wiele gatunków sokołów: pustułki, drzemliki, kobczyki, kobuzy. Największe to raróg i sokół wędrowny, najrzadsze zaś ptaki, które kojarzą nam się głównie z pustyniami, to sępy. W Chorwacji żyją dwa spośród czterech gatunków sępów spotykanych w Europie: najmniejszy – ścierwnik biały i olbrzymi sęp białogłowy. Gniazduje w Parku Narodowym Paklenica i w górach wyspy Cres.

Wśród zwierząt typowych dla krain południowych w Chorwacji spotkać można dwa gatunki pelikanów: kędzierzawego i babę. Charakterystycznym elementem ich wyglądu jest torba skórna na dziobie, służąca do łowienia ryb, jej objętość może osiągać nawet 12 litrów. Na rozlewiskach natknąć się można na rzadkie flamingi – warzęchy (z charakterystycznym dziobem w kształcie łyżki), ibisy kasztanowate, czaple: modronose, białe, purpurowe, żurawie i wiele innych ciekawych ptaków. W gęstych, górskich lasach żyją m.in. głuszce i jarząbki, a na wybrzeżu liczne gatunki mew, rybitw i innych ptaków morskich.

Z uwagi na cieplejszy klimat w Chorwacji występuje zdecydowanie więcej gatunków gadów niż w Polsce. Żyje tutaj 14 gatunków węży, a wśród nich wąż lamparci (zwany tak od pokrywających jego skórę rudobrązowych plam z czarną obwódką), wąż stepowy (osiągający długość do 2,5 m z charakterystycznymi czterema pasami na grzbiecie), połozy, gniewosz czy jaszczurkożer. Występują tu również 3 gatunki żmij, m.in. zygzakowata i nosoroga – z charakterystycznym wyrostkiem na nosie. Wśród najciekawszych jaszczurek warto wymienić te rzadkie: jaszczurkę zieloną i jaszczurkę trójpręgą, które mogą dorastać do ok. 50 cm długości, oraz żółtopuzika bałkańskiego – beznogą jaszczurkę z rodziny padalców, osiągającą nawet 1,2 m długości.

Mówiąc o gadach Chorwacji, nie sposób pominąć żółwi. Na wybrzeżu Adriatyku odnotowano występowanie trzech gatunków żółwi morskich. Żółwia zielonego napotkano tylko cztery razy i to w XIX w., żółwia skórzastego (największy gatunek żółwi morskich) pięć razy – ostatnio w lipcu 1990 r. w okolicach wyspy Krk. Najczęściej spotykanym żółwiem jest karetta (Caretta caretta), osiąga 1,5 m długości, i nawet do 500 kg wagi, chociaż tak dużych osobników nigdy w Adriatyku nie łapano. Pancerz grzbietowy ma brązowy lub ciemnooliwkowy, stronę brzuszną żółtawą, głowę żółtą lub białawą z brązowymi plamami. Żywi się rybami, skorupiakami, mięczakami i jeżowcami, rzadziej roślinami morskimi. Karetta całe życie spędza w morzu, na ląd wychodzą jedynie samice, aby złożyć jaja na piaszczystych plażach, których w Chorwacji nie ma zbyt wiele.

Najciekawszym płazem Chorwacji jest odmieniec jaskiniowy. To płaz ogoniasty żyjący w całkowitej ciemności, w podziemnych wodach jaskiń krasowych. Nigdy nie wychodzi na powierzchnię – spotykane są tu tylko osobniki wypłukiwane podczas silnych wypływów wód, np. po ulewnych deszczach. Jego oczy są zarośnięte skórą. Za głową ma trzy pary zewnętrznych skrzeli, którymi oddycha. Ciało ma wydłużone, a ogon spłaszczony. Jego kończyny są delikatne i bardzo słabo rozwinięte. Żywi się drobnymi zwierzętami. Ciekawą formą przystosowania do ciężkich warunków, w których żyje, jest odporność na głód – zwierzę to może nie jeść nawet przez kilka miesięcy bez żadnej szkody dla zdrowia.

Niewątpliwie najpiękniejszymi owadami, które można spotkać w Chorwacji, są motyle. Żyją tutaj najpiękniejsze gatunki Europy – paź żeglarz, paź królowej, niepylak apollo, mieniak tęczowiec czy pokłonnik osinowiec osiągający 8 cm. Spośród innych ciekawych owadów warto wspomnieć modliszkę. Pierwsza para jej odnóży jest charakterystycznie złożona – jakby do modlitwy. Ciekawostką jest fakt, że podczas kopulacji większa samica często odgryza głowę mniejszemu samcowi, co wcale nie przerywa aktu płciowego.

Bardzo bogaty jest świat zwierzęcy Adriatyku. Obserwacja żyjących tu stworzeń dostarcza niezapomnianych przeżyć. Często spotykane są głowonogi, które w chwili zagrożenia wystrzeliwują strugi ciemnego barwnika, tworząc zasłonę ochronną. Należą one do rzędu dziesięciornic i ośmiornic. Te pierwsze oprócz ośmiu pokrytych przyssawkami ramion mają również po dwa dłuższe ramiona chwytne. Do dziesięciornic występujących w wodach Chorwacji należą kalmary i mątwy. Kalmary są cenione ze względu na doskonałe mięso. Mątwy mają szczątkowe muszle w kształcie owalnych płytek, zbudowanych z wielu wapiennych blaszek. Po śmierci zwierzęcia muszle często wyrzucane są na brzeg. Czasem znajdują zastosowanie jako przyrząd polerski. Do rzędu ośmiornic zaliczamy ośmiornicę zwyczajną.

W Adriatyku występuje kilka gatunków skorpen. Te żyjące na dnie morza ryby upodabniają się do kamienistego podłoża tak bardzo, że nie sposób ich dostrzec. Na grzbiecie skorpen znajduje się zazwyczaj rząd niezmiernie ostrych kolców jadowych. Nadepnięcie na tę rybę może być bardzo niebezpieczne nawet dla dorosłego człowieka. W wodach przybrzeżnych Adriatyku żyją ponadto: kongery – ryby o wężowatym kształcie, bassy, strzępiele, dorady i wiele innych. Pływając jachtem daleko od brzegu, można czasem spotkać niewielkie rekiny. Zdarza się to jednak niesłychanie rzadko. Większość gatunków reprezentują osobniki niewielkie i łagodne, a te drapieżne, jeżeli nie są niepokojone, zazwyczaj nie zwracają na ludzi uwagi.

Podczas spacerów brzegiem można czasem zobaczyć wyrzucone przez fale martwe rozgwiazdy. Należą one do typu szkarłupni, podobnie jak jeżowce, które z kolei bardzo łatwo spotkać, gdyż na wybrzeżu występuje kilka ich gatunków, część z nich żyje często nawet przy zatłoczonych plażach. Wyglądają jak kulki porośnięte igłami. Niestety, igły jeżowców żyjących w pobliżu plaż zazwyczaj są długie i bardzo ostre. Wbite w ciało ułamane końce dosyć trudno usunąć spod skóry. Aby się zabezpieczyć, należy założyć obuwie – klapki, tenisówki lub gumowe sandały, które można kupić w całej Chorwacji.

Jednym z najsłynniejszych zwierząt żyjących w Adriatyku jest koral czerwony (szlachetny). Poławiano go już w starożytności. Warto również wspomnieć trytony, których stożkowate muszle służyły w dawnych czasach do nadawania sygnałów dźwiękowych.

Do podziwiania zwierząt występujących w Adriatyku wystarczy najprostszy sprzęt – maska do nurkowania i rurka. Często możemy po prostu zanurzyć głowę i już dostrzeżemy ryby, jeżowce i inne morskie stworzenia. Szukając ciekawych miejsc, należy pamiętać, że więcej gatunków możemy spotkać tam, gdzie dno jest kamieniste lub skaliste. Na podłożu piaszczystym zazwyczaj życie jest uboższe. Nie należy też dotykać żadnych zwierząt – część z nich bywa niebezpieczna, a bezpośredni kontakt z niektórymi jest po prostu nieprzyjemny (jeżowce, skorpeny, meduzy). Inne po prostu lepiej zostawić w spokoju dla ich dobra. Wchodząc do wody, zawsze zakładajmy lekkie obuwie – ochroni nas ono przed kolcami jeżowców.

_ Źródło: Bezdroża _