Malowniczy ogród cesarski - Pałac Letni w Pekinie

Budowa tego ogrodu zaczęła się w 1750 r. Jego założenie oparte było na oryginalnych występujących w naturze górach i zbiornikach wodnych. Projekt nawiązuje głównie do scenerii Jeziora Zachodniego w mieście Hangzhou, a także czerpie wiele elementów z innych klasycznych chińskich krajobrazów. Kompleks pałacowo-parkowy Pałac Letni zajmuje powierzchnię ponad 300 hektarów, z czego około trzy czwarte zajmuje zbiornik wodny. Centralnym punktem jest Wzgórze Długowieczności (po chińsku Wanshoushan) oraz jezioro Kunming. Pawilony, korytarze, hale, świątynie i małe mostki są harmonijnie zintegrowane z naturalnymi wzniesieniami i otwartym jeziorem. Śmiało można nazwać to miejsce arcydziełem architektury krajobrazu. W 1998 roku Pałac Letni został wpisany na listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO.

Początki Pałacu Letniego

Setki lat przed powstaniem Pałacu Letniego znajdowały się w tym miejscu mokradła. Nad tym terenem dominowała góra o nazwie Wengshan, a małe jezioro znajdujące się u jej podnóża nazywało się Wengshanxihu. Krajobraz tego terenu był piękny, a rosnące tam kwiaty i rośliny bardzo bujne i różnorodne. Ludzie często przyjeżdżali w to miejsce, aby wędrować po wzniesieniach. W listopadzie 1749 roku zebrano w tym miejscu tysiące robotników, aby zgodnie z rozkazem wydanym przez cesarza Qianlonga, oczyścić jezioro z błota. Ze względu na ówczesny brak źródeł wody pitnej w stolicy, pilną potrzebą była renowacja wodociągów i znalezienie nowych ujęć wody. Już rok wcześniej cesarz Qianlong wysłał ludzi, aby zbadali warunki hydrologiczne i geograficzne tego obszaru i odkryli, że jest tam wiele źródeł. Zbudowano specjalne kamienne koryta w celu przekierowania dopływu wody i gromadzenia jej w jeziorze. Po oczyszczeniu jeziora z błota i przekierowaniu wody z nowych źródeł, powiększyła się powierzchnia jeziora, które stało się pierwszym sztucznym zbiornikiem wodnym w Pekinie, zapewniającym wystarczającą ilość wody dla ówczesnych mieszkańców stolicy. W 1750 roku cesarz Qianlong nazwał pogłębione jezioro Jeziorem Kunming, a górę Wengshan - Wzgórzem Długowieczności. W tamtym czasie ludzie nie spodziewali się, że ten zwykły projekt hydrologiczny będzie dopiero początkiem wielkiego projektu budowlanego. Po zakończeniu projektu rewitalizacji jeziora robotnicy nie otrzymali informacji o zakończeniu prac. Wydano nowy dekret cesarski, nakazujący im budowę nowej świątyni Dabaoen Yanshou w pierwotnym miejscu starej świątyni na Wzgórzu Długowieczności.

W szesnastym roku panowania cesarza Qianlong, czyli w 1751 roku, 19 listopada według chińskiego kalendarza księżycowego, w dniu urodzin matki Qianlonga, cesarz najpierw wydał dla niej przyjęcie urodzinowe w Zakazanym Mieście, a następnie po raz pierwszy zabrał ją do Qingyiyuan. Urodziny zakończyły się ceremonią zorganizowaną na Wzgórzu Długowieczności. W tym czasie Qingyiyuan zaczął nabierać kształtów, a główne prace, w tym budowa pawilonu Leshou (po chińsku Leshoutang), Yulan (po chińsku Yulantang) i Wenchang (po chińsku Wenchangge) zostały ukończone.

Projekt budowy Qingyiyuan był ogromny. Kamienie Taihu, wykorzystane do budowy skalniaków, zostały przywiezione z terenów południowego biegu rzeki Jangcy, a cenne drewno do budowy pałacu pozyskiwano z lasów z całego kraju. Dopiero po 15 latach, w 1764 roku (29. rok panowania cesarza Qianlonga) zakończono budowę Qingyiyuan.

Zniszczenie i rekonstrukcja Pałacu Letniego

18 października 1860 roku o godzinie drugiej po południu ten ogród, wznoszony przez setki tysięcy robotników i rzemieślników, stanął w płomieniach. Podpalaczami byli Anglicy i Francuzi, którzy cztery lata wcześniej sprowokowali wybuch drugiej wojny opiumowej, zmuszając w ten sposób ówczesne chińskie władze do jak najszybszego podpisania traktatu. Z budynków we wschodniej części Wzgórza Długowieczności pozostały tylko zgliszcza. Prawie wszystkie drewniane budynki zostały zniszczone. Brytyjski reporter wojenny tak opisał w raporcie wysłanym tego dnia do swojego kraju widok, który zobaczył w ogrodzie: "Najbardziej rzucającą się w oczy rzeczą jest wysoki pawilon zbudowany na wysokim wzniesieniu z widokiem na cały ogród. Na granitowych schodach, otoczony szalejącymi płomieniami, wygląda jak gigantyczny ołtarz w morzu ognia". Pod koniec reportu napisał: "W ogrodzie panuje bałagan, tylko solidne i ogromne kamienie, których nie można zniszczyć, pozostaną, aby w przyszłości opowiedzieć ludziom, że kiedyś był tu piękny cesarski ogród".

Po pożarze ogród był opuszczony przez dwadzieścia sześć lat. Pewnego dnia w 1886 roku ciszę w ogrodzie przerwało przybycie kilku osób, które dokładnie obejrzały zniszczenia. Wśród tych osób znalazł się Lei Tingchang. Członkowie jego rodziny byli budowniczymi cesarskich projektów od pokoleń i kiedyś projektowali oraz budowali takie znamienite miejsca, jak Yuanmingyuan, Świątynię Nieba, czy Qingyiyuan (Pałac Letni). Ogród w 1888 roku doczekał się odbudowy. Ze względu na ograniczone fundusze skoncentrowano się jedynie na naprawie budynków i odbudowie murów wokół jeziora Kunming. Później przemianowano to miejsce na Pałac Letni i stało się ono letnią rezydencją cesarza i dworu cesarskiego. Od tamtego czasu ogród był kilkakrotnie niszczony i odnawiany. Ze względu na brak funduszy w kasie państwa, nie było pieniędzy na sprzątanie, pielęgnację i utrzymanie ogrodu. W celu pozyskania pieniędzy, które można byłoby wykorzystać na renowację ogrodu, w 1914 roku Pałac Letni otwarto dla publiczności.

Najważniejsze atrakcje dzisiejszego Pałacu Letniego

Przede wszystkim – Wzgórze Długowieczności: to wzgórze znajduje się w centrum Pałacu Letniego i w tym miejscu koncentrują się wszystkie funkcje, a więc pałacowa, sakralna i ogrodowa. Budynki wzniesiono na stoku góry, w tym Paiyundian czyli Salę Rozstępujących się Chmur, w której cesarze i cesarzowe odbywali audiencje i spotkania dworskie oraz świątynię Foxiangge. Świątynia jest centrum układu całego kompleksu budynków na górze i jest wspaniałym przykładem architektury sakralnej, kształtem przypominającym wieżę.

Przed Wzgórzem Długowieczności rozpościera się jezioro Kunming, to główne jezioro Pałacu Letniego, otoczone falującymi górami i pawilonami. Na zachodnim brzegu jeziora znajduje się alejka, wzdłuż której rosną wierzby i brzoskwinie. Na wyspę Nanhu, usytuowaną na jeziorze, prowadzi most z siedemnastoma łukami. Most ten ma ponad 150 metrów i jest najdłuższym istniejącym mostem łukowym występującym w cesarskich ogrodach. Na poręczach i filarach poręczy mostu wyrzeźbiono ponad 500 kamiennych lwów o różnych kształtach pysków. Na obu końcach poręczy mostu znajdują się 4 wyrzeźbione w kamieniu bestie, które wyglądają potężnie i energicznie. Są uważane za arcydzieła kamiennego rzeźbiarstwa z czasów panowania dynastii Qing.

Zwiedzając Pałac Letni w Pekinie nie można pominąć posągu byka z brązu. Na wschodnim brzegu jeziora Kunming, niedaleko siedemnastołukowego mostu, stoi pozłacana miedziana rzeźba byka w naturalnych proporcjach, która została odlana w okresie panowania cesarza Qianlonga. Według dawnych wierzeń, wznoszenie modlitw do byka miało zapobiegać powodziom, zapewniać dobrą pogodę i obfite zbiory.

Kolejną atrakcją parku jest długi korytarz, który ma 728 metrów długości i jest podzielony na 273 segmenty podtrzymywane w sumie przez 548 filarów. Jest to najdłuższy klasyczny korytarz zbudowany w chińskich ogrodach i stanowi kolorową galerią na powietrzu. Spacerując korytarzem i patrząc w górę, na każdej belce umieszczonej pod sufitem można podziwiać niezwykle kolorowe malowidła. W korytarzu znajduje się łącznie ponad 14 000 kolorowych obrazów o jasnych i intensywnych kolorach. Malowidła przedstawiają głównie pejzaże, obrazy kwiatów i ptaków oraz fragmenty scen opisanych w czterech klasycznych chińskich powieściach. Twórcy korytarza skondensowali w nim tysiące lat chińskiej historii i kultury.

Podczas zwiedzenia Pałacu Letniego można zauważyć wiele konotacji z tradycyjną chińską kulturą. Trzy małe wyspy na jeziorze Kunming symbolizują pochodzące z chińskiej mitologii trzy baśniowe góry. Ogród jest jedną wielką metaforą baśniowej krainy na ziemi, a także symbolem starożytnej filozofii jedności człowieka i natury. Na zachodnim brzegu jeziora Kunming znajduje się obraz przedstawiający mężczyzn uprawiających ziemię i kobiety zajmujące się tkactwem, symbolizujący tysiące lat chińskiej kultury agrarnej.